CBOS zapytał w pytaniu otwartym – czyli takim, w którym respondenci sami formułują odpowiedzi – jakie są ich zdaniem najważniejsze dla Polski i w skali międzynarodowej wydarzenia minionego roku.

W wymiarze krajowym, jako najważniejsze wydarzenie minionego roku, 37,5 proc. badanych uznało wojnę na Ukrainie. Jak podaje CBOS, respondenci wspominali ogólnie o "wojnie" czy też o "sytuacji na Ukrainie", ale przede wszystkim jednoznacznie wskazywano agresora, mówiąc o napaści czy też najeździe Rosji na Ukrainę i popełnianych tam zbrodniach.

W tej kategorii mieściły się również wypowiedzi o pomocy Ukrainie w zakresie uzbrojenia, a także o pomocy humanitarnej – tak ze strony polskiej, jak i międzynarodowej. Mówiono również na temat konsekwencji tej agresji – przede wszystkim o międzynarodowych sankcjach nałożonych na Rosję i retorsjach ze strony rosyjskiej, które zdestabilizowały sytuację w światowej gospodarce oraz mocno odbiły się na sytuacji polskiej gospodarki. W tej kategorii wskazywano jeszcze inne konsekwencje, np. upadek rakiety na terenie Polski.

Napływ uchodźców z Ukrainy, a także pomoc tym uchodźcom jako najważniejsze wydarzenie minionego roku w naszym kraju uznało 11,2 proc. badanych. Pojawiały się tu również nieliczne wypowiedzi niedotyczące Ukrainy, ale sytuacji na granicy polsko-białoruskiej oraz uchodźców z Bliskiego Wschodu w naszym kraju.

W sumie zatem - podkreśla CBOS - wojnę na Ukrainie i związane z nią wydarzenia, tak ją poprzedzające, jak i będące jej konsekwencjami, jako najważniejsze w minionym roku wskazało łącznie 48,7 proc. ankietowanych.

Na kolejnych miejscach znalazły się: inflacja, spadek wartości pieniądza, wzrost cen, drożyzna (3,7 proc. wskazań), pandemia, koniec pandemii, koronawirus (3,4 proc.) oraz kwestie związane z energetyką, jak: przedłużenie rurociągu z Norwegii, budowa elektrowni atomowej, uruchomienie terminalu na gaz skroplony w Gdańsku, podwyżka marż przez Orlen, afera węglowa (2,2 proc. wskazań).

Wśród pozostałych istotnych wydarzeń z roku 2022 ankietowani wymieniali jeszcze: dozbrajanie i rozbudowę polskiej armii (1,8 proc.), utratę środków finansowych z UE, niedostosowywanie się do wymagań UE, kary nakładane na nasz kraj z różnych powodów oraz brak środków z KPO (1,8 proc.). Wskazywano także: mistrzostwa świata w piłce nożnej w Katarze lub inne wydarzenie sportowe (1,2 proc.), wydarzenie polityczne w zakresie polityki międzynarodowej, najczęściej wizytę prezydenta Joe Bidena w Polsce (1,1 proc.), zakończenie przekopu Mierzei Wiślanej (1 proc.), czy zmiany w wymiarze polityki socjalnej państwa, takie jak podniesienie emerytur (1 proc.).

O ogólnym chaosie, bałaganie w Polsce, kompromitacji rządzących mówiło 0,8 proc. ankietowanych, a aferach czy niszczeniu gospodarki i drobnej przedsiębiorczości - 0,7 proc. badanych. Respondenci mówili również o: innych wydarzeniach dotyczących gospodarki (0,6 proc.) czy najczęściej krytycznie ocenianej sytuacji w sądownictwie (0,5 proc.).

Wśród innych wydarzeń roku 2022 dostrzeżono jeszcze: podniesienie przez władzę sprawy reparacji wojennych od Niemiec (0,4 proc.), powrót Donalda Tuska do polityki krajowej i zmianę ustawy antyaborcyjnej (choć oba wydarzenia miały miejsce w 2021 roku) – po 0,3 proc. wskazań, a także katastrofę ekologiczną na Odrze (0,1 proc.).

30,6 proc. badanych nie umiała wskazać żadnego wydarzenia w kraju, które ich zdaniem zasługiwałoby na miano wydarzenia roku, dalsze 7,8 proc. stwierdziło, że żadnego takiego wydarzenia w roku 2022 nie było.

Jeśli chodzi o wymiar międzynarodowy, 64,9 proc. ankietowanych stwierdziło, że napaść Rosji na Ukrainę była najważniejszym wydarzeniem minionego roku.

Z kolei 6,9 proc. badanych wskazało solidarną reakcję świata (a przynajmniej jego dużej części) na tę agresję jako najistotniejszy aspekt tej sprawy, mówiono o międzynarodowej pomocy militarnej, finansowej i humanitarnej dla Ukrainy, wsparciu politycznym jej władz, pomocy Polski i Polaków, a także o sankcjach nałożonych na Rosję.

Jak wskazuje CBOS, w sumie 71,8 proc. ankietowanych wymieniło wojnę na Ukrainie i jej konsekwencje jako najważniejsze wydarzenie minionego roku na świecie.

Pandemię Covid-19 i jej zwalczenie wskazało 4,1 proc. respondentów. 1,4 proc. badanych wymieniło międzynarodowy kryzys energetyczny i gospodarczy czy załamanie współpracy międzynarodowej poprzez zerwanie łańcuchów dostaw.

1,1 proc. ankietowanych wskazało wsparcie Stanów Zjednoczonych i NATO dla Polski oraz ogólną konsolidację krajów NATO, a także decyzję o rozszerzeniu tej organizacji o Finlandię i Szwecję jako najważniejsze wydarzenia roku 2022.

Polacy jako znaczące zapamiętali ponadto wydarzenia polityczne, takie jak śmierć królowej Elżbiety II (0,8 proc. wskazań), zmiany w układzie sił na świecie w postaci nowych sojuszy – Rosji z Iranem, specjalnych stosunków Rosji z Chinami czy zaostrzenie polityki Chin wobec Tajwanu (0,7 proc.), wybór Joe Bidena na prezydenta USA czy atak na Kapitol (które faktycznie miały miejsce wcześniej – 0,4 proc.), a także wydarzenia z innych dziedzin życia, np. mundial w Katarze, uruchomienie gazociągu Baltic Pipe (po 0,7 proc.) czy zmiany klimatyczne i różne katastrofy naturalne z tym związane (0,4 proc.).

17,8 proc. badanych nie umiało wskazać żadnego wydarzenia, które w zeszłym roku było najistotniejsze dla świata, z zaledwie 2 proc. stwierdziło, że żadne wydarzenie na świecie na takie miano nie zasłużyło.

Badanie przeprowadzono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: 1) wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI), 2) wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem CBOS (CATI) – dane kontaktowe respondent otrzymywał w liście zapowiednim od CBOS, 3) samodzielne wypełnienie ankiety internetowej (CAWI), do której dostęp był możliwy na podstawie loginu i hasła przekazanego respondentowi w liście zapowiednim od CBOS. We wszystkich trzech przypadkach ankieta miała taki sam zestaw pytań oraz strukturę.

Badanie zrealizowano w dniach od 9 do 22 stycznia 2023 roku na próbie liczącej 1028 osób (w tym: 59,5 proc. metodą CAPI, 21,8 proc. – CATI i 18,7 proc. – CAWI).(PAP)

autorka: Aleksandra Rebelińska

reb/ mok/