O ile zdecydowana większość zaplanowanych operacji polskich jednostek podczas operacji „Dunaj” przebiegła bez strat dla ludności cywilnej, o tyle jednak zdarzyły się incydenty, które do dziś pozostają powodem do wstydu. Choć podkreślić od razu trzeba, że były to indywidualne wyskoki, najczęściej pijanych lub niezrównoważonych psychicznie żołnierzy, a nie skutek wydanych rozkazów operacyjnych.

Wśród interweniujących w Czechosłowacji jednostek nie zabrakło również oddziałów stacjonujących w okresie pokojowym na terenie województwa opolskiego. Największy wkład wniosła oczywiście, ze względu na swój rozmiar i znaczenie, 10. Sudecka Dywizja Pancerna, dowodzona wówczas przez generała Mariana Kopera. Jednostkę uznawano za sprawdzoną i ideologicznie pewną, opierając to przekonanie na jej udziale w tłumieniu poznańskiego czerwca w 1956 roku. Ponadto pięć lat wcześniej Minister Obrony Narodowej nadał też dywizji imię "Bohaterów Armii Radzieckiej"…

Z perspektywy półwiecza jednym z podstawowych pytań, które dziś wielu zadaje w kontekście udziału polskich żołnierzy w interwencji w Czechosłowacji, jest pytanie czy to była „wojna na serio”?

Społeczeństwo w zajmowanej przez wojska Układu Warszawskiego Czechosłowacji, w swojej przeważającej masie sprzeciwiło się interwencji. Od biernego potępienia przechodziło też często do czynu. Maszerujące kolumny były zatrzymywane. Młody oficer ¬– świeżo upieczony dowódca plutonu czołgów – Tadeusz Oratowski wspomina, że na całej trasie przejazdu, aż do wyznaczonego jego jednostce rejonu zgrupowania, nie napotkano ani jednego kierunkowskazu czy tablic z nazwami miejscowości, ulic, placów lub jakichkolwiek innych informacji ułatwiających orientowanie się podczas jazdy. Natomiast na nawierzchni asfaltowych dróg regularnie, co kilka kilometrów wymalowano napisy informujące o dokładnej liczbie kilometrów do Moskwy, Warszawy i Berlina oraz opatrzono je hasłem "vratse", czyli „wracajcie”.

Kluczową postacią w wydarzeniach, które doprowadziły najpierw do praskiej wiosny, a później do interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji jest Alexander Dubček. W jego życiorysie kryje się wiele niespodzianek. Bo oto urodził się 27 listopada 1921 roku w Uhrovcu na Słowacji, ale pierwsze lata życia spędził z rodzicami w Kirgizji. Dla partyjnego aparatczyka to duży plus, gorzej jednak, że jego rodzice poznali się w USA, dokąd wyemigrowali za chlebem.

Określenie Praska Wiosna młodszym słuchaczom może wydać się mało znajome. Znają za to zapewne takie pojęcia jak egipska wiosna, czy szerzej: arabska wiosna. W ten sposób określano spontaniczne zrywy, do jakich doszło kilka lat temu, mające przywrócić i zagwarantować podstawowe wolności.

Co do tego, że centrum decyzyjne, w którym postanowiono o zbiorowym najechaniu na Czechosłowację, znajdowało się w Moskwie, nie ma wątpliwości. Analiza relacji i dokumentów pokazuje jednak – i nie jest to z pewnością powód do dumy – że rolę „głównego jastrzębia” odgrywał I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka.

Rok 1968 był rokiem wyjątkowym. Nieporównywalnym z żadnym innym. Był to rok, gdy na listach przebojów na kapitalistycznym Zachodzie królował kontrkulturowy manifest „Born To Be Wild” w wykonaniu zespołu Steppenwolf, gdy gitara Beatlesów delikatnie łkała, a Jimmy Hendrix nadał charakteru Dylanowskiej opowieści o wieży, zaczynającej się, jak pamiętamy, od wersu, że musi być stąd jakieś wyjście...

Mówi się, że czas leczy rany. I rzeczywiście – im dalej od roku 1968, tym obraz interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, a szczególnie polskich jednostek, bladszy i coraz bardziej nierealny. Bliżej mu dziś do filmu „Operacja Dunaj” – polsko-czeskiego komediodramatu z 2009 roku w reżyserii Jacka Głomba – niż do prawdziwych tragedii, jakie stały za rzeczywistymi akcjami żołnierzy.