Radio Opole » Operacja Dunaj, albo Lech kontra Czech » Posłuchaj cyklu » Operacja Dunaj, czyli jak zaatakowaliśmy Czecho…
2018-08-07, 14:33 Autor: Ireneusz Prochera (oprac. Wanda Kownacka)

Operacja Dunaj, czyli jak zaatakowaliśmy Czechosłowację

Tłum protestujących wokół sowieckich czołgów w pierwszych dniach inwazji [By Engramma.it - Engramma.it, n. 64, agosto 2008, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18375507 ]
Tłum protestujących wokół sowieckich czołgów w pierwszych dniach inwazji [By Engramma.it - Engramma.it, n. 64, agosto 2008, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18375507 ]
Operacja Dunaj, albo Lech kontra Czech - odc. 1.
Mówi się, że czas leczy rany. I rzeczywiście – im dalej od roku 1968, tym obraz interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, a szczególnie polskich jednostek, bladszy i coraz bardziej nierealny. Bliżej mu dziś do filmu „Operacja Dunaj” – polsko-czeskiego komediodramatu z 2009 roku w reżyserii Jacka Głomba – niż do prawdziwych tragedii, jakie stały za rzeczywistymi akcjami żołnierzy.
Filmowa scena, w której polski żołnierz nieporadnie tłumaczy Czechom, dlaczego jego czołg utkwił w witrynie ich gospody, dobrze ilustruje stan ducha większości szeregowych polskich żołnierzy i oficerów. Z jednej strony karmieni na co dzień państwową propagandą, przedstawiającą Czechosłowację jako kontrrewolucyjną Sodomę i Gomorę, z drugiej strony już od pierwszych dni widzieli na własne oczy, że świat po drugiej stronie się nie wali, a ludzie woleliby, by pozostawiono ich w świętym, może nawet socjalistycznym, spokoju.

Na to nałożyła się ogromna niechęć, jaką czechosłowackie społeczeństwo okazywało interwentom, czasem nawet pogarda. To podminowywało morale polskich żołnierzy, niektórzy z nich reagowali agresją, która kilkukrotnie doprowadziła do tragedii.

Sama operacja Dunaj była największą militarną operacją w powojennej Europie. W pierwszym rzucie inwazji wzięło udział od 200 do 250 tysięcy żołnierzy i ok. 4200 czołgów.
Wśród nich znalazły się jednostki 2 Armii Wojska Polskiego, które liczyły 24 300 żołnierzy, 647 czołgów, 566 transporterów opancerzonych, ok. 450 dział, 4700 samochodów i 36 śmigłowców.

Podstawowym zadaniem sił polskich było unieszkodliwienie Czechosłowackiej Armii Ludowej. W pierwszych dniach inwazji liczono się z koniecznością rozbrajania żołnierzy czechosłowackich. Okazało się jednak, że morale w armii czechosłowackiej było na tyle niskie, że nie było to konieczne. Rola żołnierzy polskich sprowadzała się od tej pory do blokowania garnizonów czechosłowackiej armii. W ich pobliżu rozlokowano pododdziały polskie w odpowiedniej sile, które miały kontrolować działalność armii czechosłowackiej.

W sumie wojska biorące udział w interwencji spowodowały śmierć 90 osób, głównie w Pradze. Ponad 800 osób zostało rannych, w tym ponad 300 ciężko. W czasie operacji zginęło w wyniku wypadków nadzwyczajnych 10 polskich żołnierzy – trzech w wyniku wypadków drogowych, jeden popełnił samobójstwo oraz sześciu w wyniku nieostrożnego obchodzenia się z bronią.

Według kalkulacji Leszka Pajórka koszty operacji (zarówno w budżecie MON, jak i gospodarce narodowej) wyniosły ok. 670 mln złotych i 340 tys. koron czeskich. Interwencja spowodowała też niedobory na rynku krajowym (węgiel, artykuły spożywcze, odzież), ale to już zupełnie inna historia.

Ciekawostką jest fakt, że choć siły NRD włączono formalnie w skład wojsk interwencyjnych, to jednak nie zaangażowano ich czynnie w akcje wojskowe. Uznano bowiem, że pojawienie się na ulicach czeskich miast i miasteczek silnych oddziałów złożonych z żołnierzy mówiących po niemiecku niedobrze by się historycznie kojarzyło.

Zobacz także

2018-08-31, godz. 07:55 „Za waszą i za naszą niewolę” – twórcy przeciw inwazji na Czechosłowację Kiedy świat obiegła wieść o inwazji wojsk Układy Warszawskiego na Czechosłowację, wielu polskich intelektualistów zabrało głos, potępiając zbrojne… » więcej 2018-08-30, godz. 07:55 „Była wolność i swoboda, była demokracja…” Przy ocenie zaangażowania Polski w inwazję na Czechosłowację trzeba oczywiście pamiętać, że decyzja ta zapadła arbitralnie na szczeblach partyjnych w… » więcej 2018-08-29, godz. 07:55 „Pochodnia nr 1” Dramatycznym protestem przeciwko okupacji Czechosłowacji przez Wojska Układu Warszawskiego były trzy akty samospalenia, do których doszło w kilka miesięcy… » więcej 2018-08-28, godz. 07:55 Potępienie i aprobata. Polskie społeczeństwo reaguje na „Operację Dunaj” Jakie były reakcje polskiego społeczeństwa na inwazję Wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację? W pierwszych dniach, kiedy machina propagandowa nie… » więcej 2018-08-27, godz. 07:55 Doktryna Breżniewa (prawie) wiecznie żywa Interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji miała ogromne znaczenie dyscyplinujące dla państw należących do bloku wschodniego. Przyniosła także… » więcej 2018-08-24, godz. 07:55 Operacja „Dunaj”: liczono się z totalnym oporem Reakcja społeczeństwa czechosłowackiego na agresję wojsk Układu Warszawskiego była prawie jednoznacznie negatywna. I świadomość tego od niemal pierwszych… » więcej 2018-08-23, godz. 07:55 Radio Wełtawa prosto z… Berlina! Ciekawym epizodem związanym z interwencją wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji było pojawienie się w eterze stacji, przed którą powszechnie Czesi… » więcej 2018-08-22, godz. 07:55 Strzelać czy nie strzelać? „O Polakach nie wspominano...” Jedną z najbardziej drażliwych kwestii w ocenie udziału polskich żołnierzy w interwencji w Czechosłowacji jest odpowiedź na pytanie, czy obie strony gotowe… » więcej 2018-08-21, godz. 07:55 „Operacja Dunaj”: czas propagandowej walki o serca i umysły Przed dowództwem wojsk interweniujących w Czechosłowacji stało trudne zadanie przekonania mieszkańców kraju, że to co się dzieje – dzieje się dla ich… » więcej 2018-08-20, godz. 07:47 Tłumaczyli, że inwazja to musi być jakaś pomyłka… Jest swego rodzaju paradoksem, że w przekazie propagandowym w krajach bloku wschodniego, mającym uzasadnić interwencję, dominowało oskarżenie, że Czesi… » więcej
12
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »