Radio Opole » Operacja Dunaj, albo Lech kontra Czech » Posłuchaj cyklu » Opolskie ślady operacji „Dunaj”
2018-08-16, 07:50 Autor: Ireneusz Prochera (oprac. Wanda Kownacka)

Opolskie ślady operacji „Dunaj”

Barykady i płonący radziecki czołg T-55, 21 sierpnia 1968 [By National Archives (archive.org) - https://archive.org/details/gov.archives.arc.1536420, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31502243]
Barykady i płonący radziecki czołg T-55, 21 sierpnia 1968 [By National Archives (archive.org) - https://archive.org/details/gov.archives.arc.1536420, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31502243]
Operacja Dunaj, albo Lech kontra Czech - odc. 8.
Wśród interweniujących w Czechosłowacji jednostek nie zabrakło również oddziałów stacjonujących w okresie pokojowym na terenie województwa opolskiego. Największy wkład wniosła oczywiście, ze względu na swój rozmiar i znaczenie, 10. Sudecka Dywizja Pancerna, dowodzona wówczas przez generała Mariana Kopera. Jednostkę uznawano za sprawdzoną i ideologicznie pewną, opierając to przekonanie na jej udziale w tłumieniu poznańskiego czerwca w 1956 roku. Ponadto pięć lat wcześniej Minister Obrony Narodowej nadał też dywizji imię "Bohaterów Armii Radzieckiej"…
Dywizja weszła w skład 2. Armii Wojska Polskiego utworzonej na bazie Śląskiego Okręgu Wojskowego. Jej teren działania objął województwa hradeckie, pardubickie oraz dużą część województwa północnomorawskiego.

Jednostka z Opola przekroczyła granicę w rejonie Opawy i Krnova, poprzedzana przez komandosów z drugiej kompanii 1. Batalionu Szturmowego. Zadanie dywizji polegało na obsadzeniu rejonów Havlićzkow Brod, Litomyśl i Szumperk. Po dotarciu do wyznaczonych rejonów, 10. dywizja utworzyła w szeregu miejscowości na swoim terenie komendy garnizonów oraz rozpoczęła blokowanie jednostek Czechosłowackiej Armii Ludowej.

Jednostki polskiej 2. Armii zabezpieczały m.in. wielką bazę lotniczo-pancerną w Milovicach. Czescy żołnierze nie stawiali tam oporu, choć współpracowali z nowymi okupantami raczej pod groźbą broni niż z własnej inicjatywy.

A jeden z czeskich pilotów uznał, że sytuacja przestała mu się w ogóle podobać i któregoś dnia polscy żołnierze byli świadkami raptownego startu MiG-21 w czeskich barwach. Tempo startu sugerowało sytuację nadzwyczajną. I rzeczywiście, po kilku minutach w pogoń za, jak się okazało uciekinierem, ruszyły dwa myśliwce sowieckie. Nie trwało długo, gdy na lotnisko wróciła cała trójka, choć co najmniej jeden z pilotów nie dobrowolnie, gdyż prawdopodobna próba ucieczki na Zachód skończyła się fiaskiem.

Działo się to na oczach zdezorientowanych oficerów i żołnierzy. Żadna dywizja nie składała się wyłącznie z partyjnych aktywistów, zdecydowaną większość stanowili poborowi. Zrozumiałe więc, że w jednostkach prowadzono intensywną pracę propagandową, a nasilono ją dodatkowo w miesiącach poprzedzających akcję bojową. Źródłem informacji dla żołnierzy były kontrolowane przez partię media oraz oficerowie wychowawczy.

Dezorientacja żołnierzy i dowódców była jednak powszechna. W okresie poprzedzającym wyjazd na akcję – jak wspomina jeden z oficerów – nakazano żołnierzom oddanie radiowych odbiorników tranzystorowych, by zacieśnić kontrolę nad przepływem informacji. Później z kraju, oprócz zaopatrzenia, dowożono także gazety oraz umożliwiano słuchanie retransmitowanego programu Polskiego Radia.

Warto podkreślić, że całe zaopatrzenie, w tym artykuły spożywcze, trafiały do polskich żołnierzy przez granicę. Najpierw transportem samochodowym, a później dopiero, po przezwyciężeniu blokady czechosłowackich kolejarzy, koleją. W skali doby było to od 23 do 28 ośmiu wagonów.

Leszek Pajórek ocenia, że łącznie siły Wojska Polskiego skierowane do Czechosłowacji liczyły blisko 30 tysięcy żołnierzy, 750 czołgów, 592 transportery opancerzone i około 7 tysięcy pojazdów samochodowych.

Zobacz także

2018-08-31, godz. 07:55 „Za waszą i za naszą niewolę” – twórcy przeciw inwazji na Czechosłowację Kiedy świat obiegła wieść o inwazji wojsk Układy Warszawskiego na Czechosłowację, wielu polskich intelektualistów zabrało głos, potępiając zbrojne… » więcej 2018-08-30, godz. 07:55 „Była wolność i swoboda, była demokracja…” Przy ocenie zaangażowania Polski w inwazję na Czechosłowację trzeba oczywiście pamiętać, że decyzja ta zapadła arbitralnie na szczeblach partyjnych w… » więcej 2018-08-29, godz. 07:55 „Pochodnia nr 1” Dramatycznym protestem przeciwko okupacji Czechosłowacji przez Wojska Układu Warszawskiego były trzy akty samospalenia, do których doszło w kilka miesięcy… » więcej 2018-08-28, godz. 07:55 Potępienie i aprobata. Polskie społeczeństwo reaguje na „Operację Dunaj” Jakie były reakcje polskiego społeczeństwa na inwazję Wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację? W pierwszych dniach, kiedy machina propagandowa nie… » więcej 2018-08-27, godz. 07:55 Doktryna Breżniewa (prawie) wiecznie żywa Interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji miała ogromne znaczenie dyscyplinujące dla państw należących do bloku wschodniego. Przyniosła także… » więcej 2018-08-24, godz. 07:55 Operacja „Dunaj”: liczono się z totalnym oporem Reakcja społeczeństwa czechosłowackiego na agresję wojsk Układu Warszawskiego była prawie jednoznacznie negatywna. I świadomość tego od niemal pierwszych… » więcej 2018-08-23, godz. 07:55 Radio Wełtawa prosto z… Berlina! Ciekawym epizodem związanym z interwencją wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji było pojawienie się w eterze stacji, przed którą powszechnie Czesi… » więcej 2018-08-22, godz. 07:55 Strzelać czy nie strzelać? „O Polakach nie wspominano...” Jedną z najbardziej drażliwych kwestii w ocenie udziału polskich żołnierzy w interwencji w Czechosłowacji jest odpowiedź na pytanie, czy obie strony gotowe… » więcej 2018-08-21, godz. 07:55 „Operacja Dunaj”: czas propagandowej walki o serca i umysły Przed dowództwem wojsk interweniujących w Czechosłowacji stało trudne zadanie przekonania mieszkańców kraju, że to co się dzieje – dzieje się dla ich… » więcej 2018-08-20, godz. 07:47 Tłumaczyli, że inwazja to musi być jakaś pomyłka… Jest swego rodzaju paradoksem, że w przekazie propagandowym w krajach bloku wschodniego, mającym uzasadnić interwencję, dominowało oskarżenie, że Czesi… » więcej
12
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »