Operatorem popularnej kolejki z Bytomia przez Tarnowskie Góry do Miasteczka Śląskiego jest Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych (SGKW), które co roku uruchamia kursy według wakacyjnego rozkładu jazdy na tej liczącej 21 km trasie. To jedyny zachowany odcinek górnośląskiej sieci wąskotorowej, która w najlepszych czasach liczyła (bez bocznic) ponad 200 km.

Wzdłuż istniejącej do dziś linii znajdują się m.in.: stacja Bytom Karb Wąskotorowy, zabytkowa Elektrociepłownia Szombierki, stary kamieniołom i rezerwat bukowy na pograniczu Bytomia i Tarnowskich Gór, wpisane na listę UNESCO inne tarnogórskie podziemia pogórnicze, czy zalew rekreacyjny Nakło-Chechło.

Aby budować jak najszerszą ofertę, SGKW dba o tabor i jego zaplecze oraz stara się utrzymać w jak najlepszym stanie torowisko. Ostatnio w stosunkowo złym stanie był m.in. odcinek linii w bytomskiej dzielnicy Sucha Góra. Pod tym kątem powstał projekt Bytomskiego Budżetu Obywatelskiego "Kolej Nieco Większych Prędkości vol. 2", który właśnie został zakończony.

"Cieszę się, że mieszkańcy Bytomia dostrzegają potrzeby Górnośląskich Kolei Wąskotorowych i zagłosowali na ten projekt w ramach ubiegłorocznego głosowania budżetu obywatelskiego" – powiedział, cytowany w piątkowej informacji bytomskiego samorządu, wiceprezydent miasta Michał Bieda.

"Kolej wąskotorowa to jedna z naszych największych atrakcji turystycznych, jednak wymaga sporych nakładów finansowych. Miasto jako współwłaściciel i właściciel części taboru oraz członek SGKW wspiera kolej dotacjami, współfinansuje przewozy dla dzieci i młodzieży oraz modernizację infrastruktury" – wyliczył Bieda.

Wykonawca dofinansowanej z budżetu obywatelskiego, wartej 499 tys. zł inwestycji SGKW rozebrał tor kolei wąskotorowej o długości 550 mb w Suchej Górze w rejonie ulic Polnej i Lazarówka, wykonał tzw. korytowanie starej podsypki, nową podbudowę z kruszywa oraz położył nowe drewniane podkłady kolejowe, do których umocował torowisko.

Naprawa 550-metrowego odcinka torowiska w Suchej Górze to kolejna inwestycja w infrastrukturę Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. W 2020 r. wykonano remont 1160 metrów linii w okolicach stacji Bytom Karb Wąskotorowy, Bytom Północny oraz w rejonie Dąbrowy Miejskiej. Koszt wyniósł wówczas 834 tys. zł, z czego 769 tys. zł zapewniła Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Z kolei w grudniu 2021 r., po trwającym blisko rok gruntownym remoncie kotła, oddano do eksploatacji lokomotywę parową Ryś z 1950 r. SGKW pozyskało ją w 2019 r., a gmina Bytom kupiła za 140 tys. zł udziały w prawie własności do lokomotywy, co umożliwiło przeprowadzenie jej remontu i – obecnie - wykorzystywanie do prowadzenia pociągów.

W tym roku Bytom dla pozyskał też dla wąskotorówki od Spółki Restrukturyzacji Kopalń 42 elementy taboru kolejowego i infrastruktury torowej, w tym: lokomotywy, wozy, wagony oraz tory kolejowe. Wyposażenie to pochodzi z czterech likwidowanych lub zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego: Makoszowy w Zabrzu, Centrum w Bytomiu, Kazimierz-Juliusz w Sosnowcu i Wieczorek w Katowicach.

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe to najstarsza nieprzerwanie czynna kolej wąskotorowa na świecie – powstała w 1853 r. Przez ponad 140 lat służyła przemysłowi, przewożąc węgiel, rudy metali czy kamień. Gęsta sieć wąskich torów o rozstawie 785 mm łączyła większość górnośląskich hut i kopalń rozciągała się od Raciborza na południowym zachodzie po Szopienice na wschodzie oraz Bibielę na północy.

W najlepszych czasach sieć wąskich torów liczyła ponad 230 km i obsługiwała niemal 200 bocznic. Od 2002 r. zachowany odcinek kolei służy przewozowi turystów, a utrzymują ją samorządy, w tym miasto Bytom wraz z pasjonatami z działającego od 2003 r. SGKW. Bazą Stowarzyszenia jest stacja w Bytomiu-Karbiu, gdzie można zobaczyć zabytkowe parowozy i wagony, lokomotywownię, warsztaty oraz urządzenia sterowania ruchem.

Do Bytomia należy część infrastruktury kolejki, miasto w poprzednich latach wspierało też SGKW inwestycyjnie (zdecydowaną większość pracy związanej z utrzymaniem taboru i torowisk wykonują w formie wolontariatu członkowie i sympatycy stowarzyszenia, którzy pozyskują też np. prywatnych sponsorów). Wiosną br. bytomscy radni zdecydowali o przystąpieniu miasta do stowarzyszenia.(PAP)

autor: Mateusz Babak

mtb/ jann/