Polacy i Czesi wspólnie zrealizowali unijny projekt o takiej właśnie nazwie, nawiązujący do mrocznych dziejów historii pogranicza. Chodzi o wiek XVII, kiedy w wielu miejscowościach stanęły piece do palenia czarownic i rozpoczęła się cała fala takich procesów.

Tamtejsza sołtys Lilla Cwajna mogłaby już prowadzić wykłady dotyczące zarówno postaci wielkiego astronoma, jak i pieczenia pierników. Produkt ten otrzymał status produktu regionalnego, a wioska staje się sławna nie tylko w kraju, ale także za granicą właśnie dzięki temu, że w przeszłości szuka swoich perspektyw na przyszłość.

Nysanka Elżbieta Jurczyk należy do Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Jeży, co oznacza nie tylko posiadanie legitymacji. Jeże to wielka miłość i pasja pani Eli, której podporządkowała całe swoje życie. Bywa, że ma ich w domu ponad 60, a opieka nie tylko ogranicza się do karmienia, bowiem jeże są także leczone, operowane przez zaprzyjaźnionego weterynarza i potem adaptowane do życia na wolności. Jeżowa mama nawet do pracy zabiera nieraz malutkie jeże, które wymagają częstego karmienia.

A sprawiła to Aleksandra Król - Kassan - instruktorka tańca i trenerka szkoły sportowej, która przed laty założyła własny zespół TANERO. Z czasem cały region zaraził się tą pasją i zaczęły się sypać nagrody. W końcu Nysa została dostrzeżona na tanecznej mapie Polski i od kilku lat pani Ola organizuje imprezy z udziałem 1300 tancerzy z najlepszych klubów w kraju. To Ogólnopolskie Turnieje Tańca Nowoczesnego Freestyle Dance, czy Krajowe Mistrzostwa Polski Belly Dance, będące jednocześnie eliminacjami do Mistrzostw Europy i Świata.

Cudze chwalicie, swego nie znacie - przypadające aktualnie Europejskie Dni Dziedzictwa są doskonałym przykładem, aby przekonać się, jak trafne jest to powiedzenie. Wystarczy odwiedzić nyskie muzeum, które posiada zbiory do pozazdroszczenia przez podobne instytucje w Europie. Przykładem może być np. szklanka świętej Jadwigi czy dzieła mistrzów malarstwa holenderskiego.

Cudze chwalicie, swego nie znacie, a czym między innymi chwali się pogranicze? Swoim Kurkowym Bractwem Rycerskim, które 11 listopada 2009 roku zawiązała grupa miłośników polskich tradycji. Wprawdzie na wzór swoich poprzedników sprzed kilku wieków nie fortyfikują miast, ale za to nadają im splendoru. Bez braci kurkowych w historycznych strojach nie może się odbyć żadna patriotyczna impreza w regionie. Ponadto reprezentują nasz kraj na europejskich zjazdach takich rekonstrukcyjnych stowarzyszeń.

Gościem tej edycji programu „Cudze chwalicie, swego nie znacie" jest dr Paweł Szymkowicz z Głuchołaz - historyk, regionalista, przewodnik sudecki, autor książek i opracowań poświęconych pograniczu polsko – czeskiemu, a na co dzień naczelnik wydziału turystyki, sportu i rekreacji w UM w Głuchołazach. W Czechach czuje się jak w domu, zna język czeski, przyjaźni się z mieszkańcami i nie ma chyba ścieżki, której by nie zdeptał. Najbardziej lubi czeskie knedliki i wędrówki po górach – o tej porze roku również w poszukiwaniu grzybów.

„Cudze chwalicie, swego nie znacie” – to powiedzenie doskonale pasuje do bohaterów naszego dzisiejszego spotkania. Nyski kat Jurko i inkwizytor Waldemar jeżdżą ze swoim historycznym show po całej Polsce. Są niemal stałymi gośćmi na krakowskich jarmarkach, w Gdańsku, czy Poznaniu, a mniej ich widać w nyskim regionie. Tymczasem prezentują widowisko zawsze mocno oklaskiwane przez publiczność, nawiązujące wprawdzie go tragicznych wydarzeń, lecz w wersji z lekkim przymrużeniem oka. Występują strojach z epoki, posługując się staropolszczyzną i z wykorzystaniem narzędzi tortur, które wieczorami sami wykonują. Kat ma też dodatkowe talenty: pisze wiersze, a wszystkie scenki są improwizowane.

Tym razem odwiedzamy powiat prudnicki, skąd tylko krok do czeskiej granicy. Można tam wpaść na knedliki, a potem się zrewanżować ruskimi pierogami albo słodkim szybowiakiem "specjałem Szybowic" wioski koło Prudnika, która od kilkunastu lat jest zaprzyjaźniona z sąsiadami zza miedzy. A niektórzy tak wytrwale przyjeżdżali, że znaleźli po polskiej stronie swoich partnerów na całe życie, także nam o tym opowiedzą. Mieszają się tu zatem kultury, a sołtys Szybowic, Damian Szepelawy, został wybrany w skali kraju sołtysem roku właśnie za integrowanie lokalnej społeczności.

Bohaterką jest Krystyna Dubiel, przewodnik sudecki, która przekonuje, że nie trzeba jechać daleko, aby przeżyć wspaniałą przygodę. Zaprasza do zwiedzania nyskich fortyfikacji, których korytarze rozciągają się na kilkudziesięciu hektarach. I odkrywa również mało znane karty z nyskiej historii. Miasto było bowiem przed wojną uzdrowiskiem i to nawet podwójnym - były tam dwa uzdrowiska tj. Rochus Bad i Zdrój Henryka.