Projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zakłada m.in. przedłużenie do 30 września 2025 r. legalności pobytu Ukraińcom, którym nadano numer PESEL UKR, a także powiązanie od przyszłego roku wypłat m.in. 800 plus z obowiązkiem szkolnym dla ukraińskich dzieci.

Na środowym posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła poprawki zgłoszone do projektu ustawy podczas drugiego czytania. Komisja zarekomendowała odrzucenie poprawek zgłoszonych przez klub Konfederacji, w tym poprawkę mówiącą o tym, aby ze świadczeń socjalnych wyłączyć Ukraińców w wieku poborowym.

Zarekomendowała odrzucenie także poprawki zgłoszonej przez posła PiS Pawła Szefernakera dotyczącej większego uszczelnienia systemu i uzależnienia otrzymywania przez Ukraińców 800 plus nie tylko od obowiązku szkolnego, ale też od złożenia wniosku o wydanie karty pobytu.

Wiceszef MSWiA negatywnie zaopiniował tę poprawkę, zwracając uwagę, że choć co do zasady popiera kierunek zaproponowany przez Szefernakera, to zyski z poprawki byłyby bardzo niewielkie. Jednocześnie zapowiedział stworzenie systemu pozwalającego na natychmiastowe zawieszenie wszystkich świadczeń każdemu cudzoziemcowi wtedy, gdy wyjeżdża on do innego państwa na dłużej niż 30 dni. Obecnie ten przepis obejmuje jedynie Ukraińców.

Komisja zarekomendowała przyjęcie kilku poprawek zgłoszonych przez KO, a dotyczących wydłużenia o cztery miesiące terminu składania wniosków o warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej.

Kolejna poprawka, która zyskała rekomendację komisji, dotyczy honorowania świadectw obywateli państwa, które wypowiedziało umowę międzynarodową o ich wzajemnym uznawaniu. Zgłosił ją klub parlamentarny Polska 2050-TD.

Wiceministra edukacji Joanna Mucha podczas posiedzenia komisji zwracała uwagę, że poprawka wiąże się z sytuacją, która wydarzyła się niedawno. Chodzi o zaprzestanie wydawania przez Białoruś swym obywatelom przebywającym poza granicą tego kraju dokumentów potwierdzających maturę.

Powiedziała, że uchodźcy z Białorusi bez potwierdzenia swojej matury nie mogą podjąć studiów w Polsce. Dodała, że w takiej sytuacji jest ok. 5 tys. obywateli z Białorusi, ale może to też dotyczyć obywateli innych krajów.

Wątpliwości co do poprawki zgłaszało Biuro Legislacyjne Sejmu i posłowie Prawa i Sprawiedliwości, którzy zwracali uwagę, że poprawka może wykraczać poza zakres przedłożenia.

Procedowana regulacja oprócz przedłużenia legalności pobytu dla Ukraińców przedłuża też dostęp do świadczeń zdrowotnych, rodzinnych i socjalnych, świadczeń wypłacanych przez ZUS i możliwość pobytu w obiektach zbiorowego zakwaterowania.

W nowelizacji wskazano też maksymalny 36-miesięczny okres, w którym uczniowie mogą uczestniczyć w dodatkowych bezpłatnych zajęciach z języka polskiego. Rozwiązanie dotyczyć będzie uczniów, którzy udział w zajęciach rozpoczęli w latach 2022/2023 i 2023/2024.

W projekcie zapisano wprowadzenie nowych zasad potwierdzania tożsamości obywatela Ukrainy ubiegającego się o nadanie numeru PESEL. Jedynym sposobem potwierdzenia tożsamości ma być okazanie ważnego dokumentu podróży.

Projektowana regulacja zakłada ponadto, że od 1 lipca br. finansowanie wsparcia w postaci zakwaterowania i wyżywienia uchodźców z Ukrainy, będących w szczególnie trudnej sytuacji, będzie możliwe jedynie na podstawie podpisanej umowy z właściwym miejscowo wojewodą lub organem samorządowym działającym na polecenie wojewody. Zmienią się także zasady partycypacji w kosztach pobytu i wyżywienia w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania tak, aby pobieranie należnych dopłat było bardziej efektywne niż obecnie.

Projekt zakłada też wygaszenie świadczeń związanych z rekompensatą kosztów pobytu i wyżywienia uchodźców wojennych, ponoszonych przez właścicieli lokali prywatnych. Od 1 lipca ma nastąpić też wygaszenie wsparcia dotyczącego finansowania wykonywania fotografii i jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł.

Projekt nowelizacji ustawy powstał we współpracy m.in. z Ministerstwem Edukacji Narodowej, Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwem Zdrowia i z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Ustawa, z wyjątkiem niektórych przepisów, miałaby wejść w życie 1 lipca br. (PAP)

Autor: Marcin Chomiuk

mchom/ joz/