Radio Opole » Kraj i świat
2021-10-23, 07:30 Autor: PAP

Dyrektor MHP Robert Kostro: chcieliśmy, żeby historie żołnierzy gen. Maczka nie były anonimowe (wywiad)

Chcieliśmy, żeby historie żołnierzy gen. Maczka nie były anonimowe. Zależało nam też na tym, żeby pokazać skomplikowane i złożone losy Polaków w czasie II wojny światowej - mówi PAP dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro o przygotowanej przez MHP ścianie multimedialnej w Memoriale Generała Maczka w Bredzie.

Polska Agencja Prasowa: Gen. Stanisław Maczek był żołnierzem i dowódcą, o którym mawiało się, że nie przegrał żadnej bitwy...


Robert Kostro: Gen. Maczek był jednym z najwybitniejszych polskich dowódców XX wieku. Jest uznawany za polskiego prekursora broni pancernej. To był człowiek, który myślał głęboko o reformowaniu i unowocześnieniu polskiej armii. On stworzył 10. Brygadę Kawalerii, stanowiącą zalążek sił pancernych, wyposażoną w czołgi i samochody pancerne. Była to w pełni zmotoryzowana jednostka Wojska Polskiego, która uczestniczyła w kampanii wrześniowej. W odróżnieniu od większości jednostek polskich, które zostały rozbite we wrześniu 1939 roku, Maczek stoczył kilka bitew i potyczek oraz wyprowadził praktycznie w komplecie swoją Brygadę na Węgry. Z Węgier Maczek przedostał się do Francji, gdzie w 1940 roku zbudował 10. Brygadę Kawalerii Pancernej. Ona również nie poniosła klęski. Po kapitulacji Francji gen. Maczek ukrywał się w Marsylii, a następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii. Dzięki niemu powstała tam 1 Dywizja Pancerna, którą prowadził od Normandii aż do Wilhelmshaven. Szczególnie ważnymi miejscami na szlaku bojowym "maczkowców", jest bitwa pod Falaise (decydujący etap bitwy o Normandię podczas II wojny światowej, stoczony w dniach 12–21 sierpnia 1944 r. - przyp. red.), gdzie Polacy odegrali niezwykle ważną rolę, zamykając odwrót niemieckim jednostkom wycofującym się spod Normandii. Potem ogromną rolę odegrali w wyzwoleniu Flandrii i Holandii, a zwłaszcza Bredy.


PAP: W jaki sposób Holendrzy upamiętniają postać gen. Maczka i żołnierzy 1. Dywizji Pancernej?


R.K.: Holandia, a zwłaszcza Breda i jej okolice, w sposób szczególny doświadczyły obecności "pancerniaków". Maczek w Bredzie i w wielu innych miastach, które wyzwalał, stosował taktykę minimalizowania strat w ludności cywilnej oraz zabytkowej zabudowy. Starał się okrążać miasto, ale pozwalać Niemcom uciec w pewnym momencie. W taki sposób została wyzwolona Breda. Walki w samym mieście nie były bardzo krwawe i stosunkowo szybko udało się ją zdobyć, przy niewielkich stratach. Drugi ważny aspekt historii związanej z Holandią jest taki, że "maczkowcy" to byli w dużej mierze młodzi mężczyźni, chłopcy, w związku z tym wielu z nich znalazło sobie w tym mieście żony, a po zakończeniu kampanii wrócili do Holandii. Ok. 300 żołnierzy zamieszkało tam na stałe, zakładając rodziny, a ich potomkowie stali się częścią społeczności holenderskiej.


PAP: Breda do dziś określana jest najbardziej polskim miastem w Holandii...


R.K.: W tym mieście, co roku, bardzo hucznie obchodzi się rocznicę wyzwolenia. Są tam organizowane uroczystości z udziałem władz miejskich, ludności, ale również z udziałem gości z Polski, polskich żołnierzy, grup rekonstrukcyjnych. To ma niesłychanie piękny i radosny charakter. Pojawiają się flagi holenderskie i polskie, wiele ciepłych słów pod adresem polskich żołnierzy i wspomnień.


Kilka lat temu Holendrzy wyszli z inicjatywą, żeby stworzyć w Bredzie muzeum poświęcone pamięci gen. Maczka, nazwane Memoriałem Generała Maczka. Muzeum znajduje się w sąsiedztwie Polskiego Honorowego Cmentarza Wojskowego przy Ettensebaan w Bredzie, gdzie spoczywa gen. Stanisław Maczek i ponad 160 jego podkomendnych. My, jako Muzeum Historii Polski, pomagaliśmy w realizacji tego projektu, częściowo go finansując; stworzyliśmy także, we współpracy z Fundacją Breda–Polen 1939–1945, interaktywną ścianę multimedialną prezentowaną w muzeum.


PAP: Co to za projekt?


R.K.: Jest to instalacja, największa tego typu w Holandii, o wymiarach 3 x 9 metrów, w trzech wersjach językowych: niderlandzkiej, angielskiej i polskiej, prezentująca mapę Europy, na której są wyświetlane animacje opowiadające o losach sześciu żołnierzy 1. Dywizji Pancernej – gen. Maczka, Jana Buli, Stanisława Dancewicza, Kazimierza Matejczyka, Ludwika Staszka oraz Władysława Kohutnickiego – od wybuchu wojny do jej zakończenia.


Chcieliśmy, żeby historie żołnierzy gen. Maczka nie były anonimowe, żeby miały twarze konkretnych ludzi. Wybraliśmy więc sześciu żołnierzy 1. Dywizji Pancernej, którzy albo zginęli przy wyzwalaniu Bredy, albo tam zamieszkali, w każdym razie mieli ścisłe związki z wyzwoleniem tego miasta.


Oprócz pokazania ich twarzy zależało nam na zaprezentowaniu skomplikowanych i złożonych losów Polaków w czasie II wojny światowej. Ci żołnierze tak, jak większość żołnierzy polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, mieli bardzo różne losy.


Wszystkie opowieści składają się z relacji żołnierzy, czytane przez lektorów opowiadają o kolejnych etapach ich wojennych losów. Każdy fragment jest ilustrowany zdjęciami, w tym często niepublikowanymi dotąd fotografiami pochodzącymi z rodzinnych zbiorów, oraz kronikami wojennymi, szerzej wykorzystywanymi dotąd jedynie na potrzeby mobilnej wystawy "Generał Stanisław Maczek i jego żołnierze", stworzonej przez Muzeum Historii Polski w 2019 r. Dofinansowanie na realizację ściany otrzymaliśmy z funduszy Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.


PAP: Kiedy odbędzie się jej inauguracja?


R.K.: W najbliższą niedzielę, 24 października. Co roku w okolicach tej daty w Bredzie organizowane są uroczystości rocznicowe związane z wyzwoleniem tego miasta przez "maczkowców". Ściana i Memoriał Generała Maczka działają już od przeszło roku, ale ze względu na pandemię nie było możliwości zorganizowania uroczystej inauguracji.


Rozmawiała Katarzyna Krzykowska (PAP)


autor: Katarzyna Krzykowska


ksi/ skp /


Kraj i świat

2024-06-24, godz. 17:30 Kobiecy Tour de Pologne na Lubelszczyźnie W piątek, 28 czerwca w Lublinie wystartuje kolarski kobiecy Tour de Pologne. Impreza składa się z trzech etapów przebiegających na Lubelszczyźnie. » więcej 2024-06-24, godz. 17:30 Hiszpania przekaże Estonii system obrony przeciwrakietowej Nasams Hiszpańskie siły zbrojne przekażą tymczasowo Estonii system obrony przeciwrakietowej Nasams - zapowiedział podczas wizyty w Tallinie król Filip VI Burbon… » więcej 2024-06-24, godz. 17:20 Dolnośląskie/ Zarząd województwa powołał Dolnośląską Radę Kobiet Zarząd województwa dolnośląskiego podjął uchwałę o powołaniu Dolnośląskiej Rady Kobiet. Jej zadaniem ma być m.in. wspieranie inicjatyw związanych… » więcej 2024-06-24, godz. 17:20 WHO ogłasza alert w sprawie sfałszowanej wersji leku na odchudzanie oferowanej w internecie W internecie oferowane są sfałszowane wersje popularnego leku na odchudzanie, które mogą być szkodliwe dla zdrowia - alarmuje Światowa Organizacja Zdrowia… » więcej 2024-06-24, godz. 17:20 PFPŻ: niewejście sklepów do systemu kaucyjnego może oznaczać spadek ich obrotów Niewejście małych sklepów do systemu kaucyjnego może oznaczać nawet 20-procentowy spadek ich obrotów - ocenia wiceprezes Polskiej Federacji Producentów… » więcej 2024-06-24, godz. 17:20 Cyndi Lauper zaśpiewa na koncercie w Polsce 21 lutego 2025 roku Genialna artystka rusza w pożegnalną, brytyjską i europejską część trasy koncertowej Girls Just Wanna Have Fun. To pierwsza od dekady tak duża trasa. W… » więcej 2024-06-24, godz. 17:20 Turniej ATP w Eastbourne - porażka Zielińskiego w pierwszej rundzie debla Jan Zieliński i Monakijczyk Hugo Nys odpadli w pierwszej rundzie gry podwójnej tenisowego turnieju ATP na kortach trawiastych w Eastbourne. W poniedziałek przegrali… » więcej 2024-06-24, godz. 17:20 Egipt/ Archeolodzy odkryli 33 starożytne grobowce na zachód od Asuanu Egipsko-włoski zespół archeologów odkrył na zachód od Asuanu 33 grobowce rodzinne zawierające szczątki mumii oraz narzędzia pogrzebowe - podało w poniedziałek… » więcej 2024-06-24, godz. 17:10 Pomorskie/ Bonna i Skwierawski wicemarszałkami województwa Podczas IV sesji Sejmiku Województwa Pomorskiego radni wybrali wicemarszałków województwa. Na funkcje zostali wybrani politycy Koalicji Obywatelskiej - Leszek… » więcej 2024-06-24, godz. 17:10 Wydarzenia sportowe w skrócie, poniedziałek 24 czerwca, 17.00 Przekazujemy skrót wydarzeń sportowych: Iga Świątek wciąż jest na czele światowego rankingu tenisistek. Przewaga Polki, która w minionym tygodniu pauzowała… » więcej
13141516171819
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »