Minister przypomniała, że 24 marca obchodzony będzie Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką uchwalony przez parlament z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy.

"Data tego święta nie jest przypadkowa, gdyż 24 marca 1944 r. niemieccy okupanci rozstrzelali polską rodzinę z podkarpackiej wsi Markowa – Józefa i Wiktorię Ulmów wraz z siedmiorgiem ich małych dzieci, w tym jednym nienarodzonym. Rodzina Ulmów została zamordowana, ponieważ ukrywała w swoim domu ośmioro Żydów, którzy także zginęli tego samego dnia" – zaznaczyła.

"Prezydent RP objął patronatem obchody towarzyszące beatyfikacji. Pierwsze z wielu planowanych wydarzeń będą miały miejsce już 24 marca. Tego dnia Pan Prezydent odwiedzi Markową, zainauguruje też działalność Komitetu Obchodów Towarzyszących Beatyfikacji Rodziny Ulmów" – poinformowała.

Celem komitetu będzie "będzie nie tylko rozpowszechnianie w Polsce i za granicą wiedzy o rodzinie Ulmów, ale także utrwalenie pamięci o Polakach ratujących Żydów podczas II wojny światowej" - zaznaczyła.

"Planujemy szereg wydarzeń o charakterze obywatelskim, kampanie informacyjne w mediach społecznościowych i tradycyjnych" – podkreśliła.

Józef i Wiktoria Ulmowie mieszkali we wsi Markowa (ob. woj. podkarpackie). Podczas niemieckiej okupacji, mimo zagrożenia życia dali schronienie ośmiu Żydom: Saulowi Goldmanowi i jego czterem synom oraz dwóm córkom i wnuczce Chaima Goldmana z Markowej – Lei (Layce) Didner z córką i Geni (Gołdzie) Grünfeld.

Wiosną 1944 r. prawdopodobnie granatowy policjant z Łańcuta zadenuncjował rodzinę Ulmów. 24 marca 1944 r. przed ich dom przybyło pięciu niemieckich żandarmów i kilku granatowych policjantów. Dowodził nimi por. Eilert Dieken. Niemcy najpierw zamordowali Żydów, a potem Józefa i Wiktorię, która była w siódmym miesiącu ciąży. Następnie Dieken zadecydował o zabiciu dzieci: ośmioletniej Stanisławy, sześcioletniej Barbary, pięcioletniego Władysława, czteroletniego Franciszka, trzyletniego Antoniego i półtorarocznej Marii. Wojnę przeżyło około dwudziestu ukrywanych w Markowej Żydów.

W 1995 r. Wiktorię i Józefa Ulmów uhonorowano pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 2010 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

W 2003 r. w diecezji przemyskiej rozpoczął się proces beatyfikacyjny rodziny. W 2016 roku z udziałem pary prezydenckiej otwarto Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej. (PAP)

autor: Maciej Replewicz

mr/ dki/