Radio Opole » Kraj i świat
2021-12-09, 14:30 Autor: PAP

MKiDN: Bartnicy odebrali certyfikat UNESCO

Kultura bartnicza to piękna tradycja - autentyczna, wyrastająca z historii całych regionów - powiedziała podsekretarz stanu w MKiDN Magdalena Gawin podczas uroczystości wręczenia certyfikatu wpisu kultury bartniczej na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości.

Wiceminister kultury pogratulowała "wszystkim, dzięki którym możemy się cieszyć drugim po szopkarstwie wpisem na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO".


Przypomniała, że kultura bartnicza pełniła wyjątkowo pozytywną rolę w życiu całych społeczności.


"O tym, jak ważne było bartnictwo, świadczy fakt, że do dzisiaj wiele miast ma barć w swoim herbie. I choć w czasach zaborów dostęp do lasów został ograniczony, co wpłynęło na bartnictwo leśne, kultura bartnicza przetrwała, nie uległa zniszczeniu, a dzięki tym, którzy kultywują tę tradycję, rozwija się do dzisiaj. Bardzo się cieszę, że tym wpisem łączymy przeszłość, łączymy autentyczną polską tradycję z wymogami współczesności" – podkreśliła wiceminister kultury.


Zwróciła również uwagę na potrzebę zapewnienia pszczołom dobrych warunków do życia i do rozwoju. "Musimy pamiętać o pszczołach, zwłaszcza teraz - w czasach, kiedy jednym z najbardziej palących problemów jest zmiana klimatu i związane z nią negatywne zjawiska. Mam nadzieję, że ten wpis zwróci uwagę współczesnych na problemy, na wyzwania, które przed nami stoją" – powiedziała podsekretarz stanu.


Podczas uroczystości wiceminister Gawin przekazała certyfikaty depozytariuszom wniosku - autorowi filmu załączonego do wniosku o wpis kultury bartniczej na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości - prof. Krzysztofowi Heyke, przedstawicielom Kurpiowskiego Bractwa Bartnego oraz Bractwa Bartnego Augustów i reprezentantowi Lasów Państwowych w Spale. Certyfikat odebrali także przedstawiciele instytucji wspierających: starosta ostrołęcki Stanisław Kubeł, burmistrz Augustowa Mirosław Karolczuk oraz reprezentujący Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody (World Wide Found of Nature) Przemysław Nawrocki.


Kultura bartnicza została wpisana na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości 17 grudnia 2020 roku. Decyzję podjął Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas 15. sesji w Paryżu. Był to drugi polski wpis na listę po szopkarstwie krakowskim.


We wniosku zwrócono uwagę, że kultura bartnicza rozwijała się w społecznościach, które żyły w lasach lub ich bezpośredniej bliskości i korzystały z naturalnych bogactw. "Także dziś występowanie kultury bartniczej jest nierozerwalnie związane z geograficzną bliskością lasów. Bartnicy zamieszkują wsie zlokalizowane w pobliżu pradawnych puszcz, zajmując się wiekowymi barciami w lasach lub kultywując tradycję bartnictwa przydomowego. W dorocznych obchodach zbiorów miodu uczestniczą lokalne społeczności, a także specjalnie przyjeżdżający z tej okazji turyści" - napisano na stronie MKiDN.


Wskazano, że w Polsce są to tereny zlokalizowane na północnym wschodzie: Puszcza Kurpiowska na Mazowszu i leżąca niedaleko od granicy z Białorusią Puszcza Augustowska, a także przebiegająca przez granicę, Puszcza Białowieska - ostatni las pierwotny w Europie wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa w 1979 roku.


Na stronie MKiDN wskazano, że "kultura bartnicza obejmuje wiedzę, umiejętności, praktyki i wierzenia, które związane są z chowem dzikich pszczół w żywych pniach drzew (barciach) lub ściętych pniach drzew bartnych (ulach kłodowych)". "Kultura bartnicza jest przekazywana z pokolenia na pokolenie w oparciu o przekaz rodzinny i działalność bractw bartnych. Bartnicy zajmują się pszczołami w sposób szczególny: starają stwarzać im warunki jak najbardziej zbliżone do tych pierwotnych, nie ingerując w ich cykl życia i nie mając na celu intensyfikacji zbiorów miodu. Taka opieka nad rojem jest odzwierciedleniem dążenia do harmonii między człowiekiem a naturą. Bartnictwo, praktykowane od wieków, jest stale odtwarzane w oparciu o cykl pór roku. Depozytariusze kultury bartniczej wywodzą się z rodzin, które od wieków zajmowały się chowem dzikich pszczół w lasach lub ulach kłodowych" - podkreślono.


Przypomniano, że "w przeszłości, na terenie Polski, bartnicy funkcjonowali w oparciu o królewskie przywileje i prawo bartne zwyczajowe sięgające korzeniami XV wieku". "W czasie zaborów (1795-1918) dostęp do lasów został ograniczony, co wpłynęło na bartnictwo leśne. Wymusiło to odcinanie kawałków drzew bartnych i przenoszenie ich na tereny wiejskie w postaci uli kłodowych. Kontynuowanie praktyki bartniczej w tak zmienionej formie umożliwiło zachowanie wielowiekowej wiedzy i ciągłości, a także jej stopniowe otwarcie i wpisanie się w szerszy, lokalny krajobraz kulturowy. Bartnik uważany jest za osobę zaufania publicznego, a przypisywana mu uczciwość i poczucie sprawiedliwości budują jego autorytet. W związku z tym kultura bartnicza stanowi istotny element tożsamości całej lokalnej społeczności. Kultywowane co roku święto zbiorów miodu, zwane miodobraniem, gromadzi rodziny bartników, mieszkańców okolicznych wsi oraz coraz liczniejszych przyjezdnych" - zaznaczono.


Wyjaśniono, że "znaki bartne/znamiona bartne/ciosna bartne – to swoisty +podpis+ bartnika, którym znaczył drzewa bartne w borze bartnym, który użytkował". "Bór bartny to podstawowa jednostka administracyjna w bartnictwie. Znak bartny był dziedziczony w rodzinie lub przynależał do boru, który w przypadku przejęcia przez innego użytkownika stawał się znakiem nowego opiekuna boru. Dzisiaj bartnicy nadal posługują się znakami bartnymi, znacząc użytkowane przez siebie drzewa bartne" - napisano na stronie resortu.


Elementy wpisane na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości ukazują różnorodność dziedzictwa niematerialnego i pomagają podnieść świadomość jego znaczenia. Wpisów na Listę dokonuje Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas corocznych obrad. Wnioski oceniane są pod kątem zgodności z kryteriami wymienionymi w Dyrektywach Operacyjnych do Konwencji UNESCO 2003. Do tej pory na Liście widniał tylko jeden polski wpis – Szopkarstwo krakowskie, wpisane w 2018 r.


Niematerialne dziedzictwo kulturowe oznacza praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy i w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. To niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jest stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności. (PAP)


autor: Katarzyna Krzykowska


ksi/ dki/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 15:20 Ekstraklasa piłkarska - Korona rozpoczęła przygotowania do nowego sezonu Piłkarze Korony Kielce rozpoczęli w sobotę przygotowania do nowego sezonu ekstraklasy. Na pierwszym treningu pojawiło się 26 zawodników, w tym siedmiu j… » więcej 2024-06-15, godz. 15:20 ME 2024 - Węgry - Szwajcaria 0:1 (bramka) Grupa A: Węgry - Szwajcaria 0:1 w 14. min. Bramki: 0:1 Kwadwo Duah (14). Żółta kartka - Szwajcaria: Silvan Widmer. Sędzia: Slavko Vincic (Słowenia).(PAP)… » więcej 2024-06-15, godz. 15:20 ME 2024 - niechlubny epizod trenera Holendrów związany z Hamburgiem Za każdym razem, gdy Ronald Koeman - obecny trener piłkarzy Holandii, którzy w niedzielę będą pierwszymi rywalami Polaków w mistrzostwach Europy - wraca… » więcej 2024-06-15, godz. 15:10 ME 2024 - Grembocki: oby cały turniej był taki jak mecz otwarcia Jacek Grembocki był pod wrażeniem postawy niemieckich piłkarzy, którzy w piątek pokonali Szkocję 5:1. „Gospodarze Euro 2024 rozegrali być może najlepsze… » więcej 2024-06-15, godz. 15:00 Płock/ Uczczono pamięć biskupów męczenników w 25. rocznicę ich beatyfikacji Głęboko wierzymy, że orędują za nami, że są dla nas wzorem i przykładem - powiedział w sobotę biskup płocki Szymon Stułkowski podczas mszy świętej… » więcej 2024-06-15, godz. 15:00 PŚ w wioślarstwie - siedem polskich osad wystąpi w finałach A Siedem polskich osad wystąpi w finałach A Pucharu Świata w wioślarstwie rozgrywanym w Poznaniu. W sobotę awans wywalczyli m.in. dwójka podwójna wagi lekkiej… » więcej 2024-06-15, godz. 14:50 Opolskie/ Zlikwidowano nielegalny salon gier Funkcjonariusze opolskiego oddziału KAS zlikwidowali nielegalny salon gier w powiecie brzeskim. Jak poinformowała Izba Administracji Skarbowej w Opolu, zarekwirowano… » więcej 2024-06-15, godz. 14:40 Śląskie/ Ruszyły zapisy na wydarzenia 3. edycji święta Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii 178 wycieczek i 2 wydarzenia specjalne - to wszystko czeka na uczestników trzeciej edycji święta Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii 'Kierunek GZM'… » więcej 2024-06-15, godz. 14:40 Parada Równości ruszyła ulicami Warszawy W sobotę po godz. 14 sprzed Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie ruszyła Parada Równości. Tegorocznymi, najważniejszymi postulatami są: wzmocnienie ochrony… » więcej 2024-06-15, godz. 14:40 Komunikat Totalizatora Sportowego (15-06-2024) Komunikat Totalizatora Sportowego Totalizator Sportowy Spółka z o.o. podaje wylosowane liczby w dniu 2024-06-15 o godz. 14:00W zakładach Kaskada wylosowano1… » więcej
11121314151617
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »