Radio Opole » Kraj i świat
2021-12-09, 14:30 Autor: PAP

MKiDN: Bartnicy odebrali certyfikat UNESCO

Kultura bartnicza to piękna tradycja - autentyczna, wyrastająca z historii całych regionów - powiedziała podsekretarz stanu w MKiDN Magdalena Gawin podczas uroczystości wręczenia certyfikatu wpisu kultury bartniczej na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości.

Wiceminister kultury pogratulowała "wszystkim, dzięki którym możemy się cieszyć drugim po szopkarstwie wpisem na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO".


Przypomniała, że kultura bartnicza pełniła wyjątkowo pozytywną rolę w życiu całych społeczności.


"O tym, jak ważne było bartnictwo, świadczy fakt, że do dzisiaj wiele miast ma barć w swoim herbie. I choć w czasach zaborów dostęp do lasów został ograniczony, co wpłynęło na bartnictwo leśne, kultura bartnicza przetrwała, nie uległa zniszczeniu, a dzięki tym, którzy kultywują tę tradycję, rozwija się do dzisiaj. Bardzo się cieszę, że tym wpisem łączymy przeszłość, łączymy autentyczną polską tradycję z wymogami współczesności" – podkreśliła wiceminister kultury.


Zwróciła również uwagę na potrzebę zapewnienia pszczołom dobrych warunków do życia i do rozwoju. "Musimy pamiętać o pszczołach, zwłaszcza teraz - w czasach, kiedy jednym z najbardziej palących problemów jest zmiana klimatu i związane z nią negatywne zjawiska. Mam nadzieję, że ten wpis zwróci uwagę współczesnych na problemy, na wyzwania, które przed nami stoją" – powiedziała podsekretarz stanu.


Podczas uroczystości wiceminister Gawin przekazała certyfikaty depozytariuszom wniosku - autorowi filmu załączonego do wniosku o wpis kultury bartniczej na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości - prof. Krzysztofowi Heyke, przedstawicielom Kurpiowskiego Bractwa Bartnego oraz Bractwa Bartnego Augustów i reprezentantowi Lasów Państwowych w Spale. Certyfikat odebrali także przedstawiciele instytucji wspierających: starosta ostrołęcki Stanisław Kubeł, burmistrz Augustowa Mirosław Karolczuk oraz reprezentujący Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody (World Wide Found of Nature) Przemysław Nawrocki.


Kultura bartnicza została wpisana na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości 17 grudnia 2020 roku. Decyzję podjął Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas 15. sesji w Paryżu. Był to drugi polski wpis na listę po szopkarstwie krakowskim.


We wniosku zwrócono uwagę, że kultura bartnicza rozwijała się w społecznościach, które żyły w lasach lub ich bezpośredniej bliskości i korzystały z naturalnych bogactw. "Także dziś występowanie kultury bartniczej jest nierozerwalnie związane z geograficzną bliskością lasów. Bartnicy zamieszkują wsie zlokalizowane w pobliżu pradawnych puszcz, zajmując się wiekowymi barciami w lasach lub kultywując tradycję bartnictwa przydomowego. W dorocznych obchodach zbiorów miodu uczestniczą lokalne społeczności, a także specjalnie przyjeżdżający z tej okazji turyści" - napisano na stronie MKiDN.


Wskazano, że w Polsce są to tereny zlokalizowane na północnym wschodzie: Puszcza Kurpiowska na Mazowszu i leżąca niedaleko od granicy z Białorusią Puszcza Augustowska, a także przebiegająca przez granicę, Puszcza Białowieska - ostatni las pierwotny w Europie wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa w 1979 roku.


Na stronie MKiDN wskazano, że "kultura bartnicza obejmuje wiedzę, umiejętności, praktyki i wierzenia, które związane są z chowem dzikich pszczół w żywych pniach drzew (barciach) lub ściętych pniach drzew bartnych (ulach kłodowych)". "Kultura bartnicza jest przekazywana z pokolenia na pokolenie w oparciu o przekaz rodzinny i działalność bractw bartnych. Bartnicy zajmują się pszczołami w sposób szczególny: starają stwarzać im warunki jak najbardziej zbliżone do tych pierwotnych, nie ingerując w ich cykl życia i nie mając na celu intensyfikacji zbiorów miodu. Taka opieka nad rojem jest odzwierciedleniem dążenia do harmonii między człowiekiem a naturą. Bartnictwo, praktykowane od wieków, jest stale odtwarzane w oparciu o cykl pór roku. Depozytariusze kultury bartniczej wywodzą się z rodzin, które od wieków zajmowały się chowem dzikich pszczół w lasach lub ulach kłodowych" - podkreślono.


Przypomniano, że "w przeszłości, na terenie Polski, bartnicy funkcjonowali w oparciu o królewskie przywileje i prawo bartne zwyczajowe sięgające korzeniami XV wieku". "W czasie zaborów (1795-1918) dostęp do lasów został ograniczony, co wpłynęło na bartnictwo leśne. Wymusiło to odcinanie kawałków drzew bartnych i przenoszenie ich na tereny wiejskie w postaci uli kłodowych. Kontynuowanie praktyki bartniczej w tak zmienionej formie umożliwiło zachowanie wielowiekowej wiedzy i ciągłości, a także jej stopniowe otwarcie i wpisanie się w szerszy, lokalny krajobraz kulturowy. Bartnik uważany jest za osobę zaufania publicznego, a przypisywana mu uczciwość i poczucie sprawiedliwości budują jego autorytet. W związku z tym kultura bartnicza stanowi istotny element tożsamości całej lokalnej społeczności. Kultywowane co roku święto zbiorów miodu, zwane miodobraniem, gromadzi rodziny bartników, mieszkańców okolicznych wsi oraz coraz liczniejszych przyjezdnych" - zaznaczono.


Wyjaśniono, że "znaki bartne/znamiona bartne/ciosna bartne – to swoisty +podpis+ bartnika, którym znaczył drzewa bartne w borze bartnym, który użytkował". "Bór bartny to podstawowa jednostka administracyjna w bartnictwie. Znak bartny był dziedziczony w rodzinie lub przynależał do boru, który w przypadku przejęcia przez innego użytkownika stawał się znakiem nowego opiekuna boru. Dzisiaj bartnicy nadal posługują się znakami bartnymi, znacząc użytkowane przez siebie drzewa bartne" - napisano na stronie resortu.


Elementy wpisane na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości ukazują różnorodność dziedzictwa niematerialnego i pomagają podnieść świadomość jego znaczenia. Wpisów na Listę dokonuje Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas corocznych obrad. Wnioski oceniane są pod kątem zgodności z kryteriami wymienionymi w Dyrektywach Operacyjnych do Konwencji UNESCO 2003. Do tej pory na Liście widniał tylko jeden polski wpis – Szopkarstwo krakowskie, wpisane w 2018 r.


Niematerialne dziedzictwo kulturowe oznacza praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy i w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. To niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jest stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności. (PAP)


autor: Katarzyna Krzykowska


ksi/ dki/


Kraj i świat

2024-03-28, godz. 16:40 Małopolskie/ Wojewoda wydał pozwolenie na budowę wału przeciwpowodziowego w gm. Łapanów Wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar wydał decyzję o pozwoleniu na budowę i rozbudowę lewego wału rzeki Stradomki w gminie Łapanów. Obecnie istniejący… » więcej 2024-03-28, godz. 16:40 Ekstraklasa piłkarska - trener Legii: mamy ochotę przerwać serię Górnika Trener piłkarzy Legii Warszawa Kosta Runjaic docenia wysoką formę Górnika w ostatnich miesiącach, ale przed meczem 26. kolejki ekstraklasy w Zabrzu jest optymistą… » więcej 2024-03-28, godz. 16:30 Branża biotechnologiczna z całego świata dyskutowała w Warszawie (MediaRoom) Najważniejsze wyzwania dla rozwoju rynku biotechnologicznego były tematem międzynarodowej konferencji Central European BioForum 2024 (CEBioForum 2024). To największe… » więcej 2024-03-28, godz. 16:30 Alissa Valles laureatką nagrody Found in Translation 2024 Poetka i tłumaczka Alissa Valles za przekład wyboru wierszy Zuzanny Ginczanki 'Firebird' otrzymała nagrodę Found in Translation 2024 - poinformował we czwartek… » więcej 2024-03-28, godz. 16:30 Rozmowy z Ukrainą m.in. w sprawie transportu, integracji europejskiej, odbudowy i rolnictwa W środę i w czwartek przedstawiciele resortów infrastruktury, funduszy, rozwoju, finansów, aktywów państwowych oraz rolnictwa uczestniczyli w spotkaniach… » więcej 2024-03-28, godz. 16:30 SKW: postępowania sprawdzające wszczyna się po informacji wskazującej, że dana osoba nie daje rękojmi zachowania… Służba Kontrwywiadu Wojskowego wszczyna z urzędu kontrolne postępowanie sprawdzające w przypadku uzyskania nowych informacji wskazujących, iż osoba posiadająca… » więcej 2024-03-28, godz. 16:30 AFP: kryzys na rynku pracy zmusza Chorwację do otworzenia drzwi imigrantom z Azji Kryzys na rynku pracy zmusza Chorwację do otworzenia kraju dla imigrantów z Azji. Państwo uzależnione od pracowników sezonowych, przybywających dotąd z… » więcej 2024-03-28, godz. 16:20 Fetch.ai, Ocean Protocol i SingularityNET łączą siły, tworząc sojusz w zakresie sztucznej superinteligencji (Medi… Pionierzy z dziedziny sztucznej inteligencji jednoczą wysiłki zmierzające do stworzenia zdecentralizowanej alternatywy wobec obecnych projektów AI kontrolowanych… » więcej 2024-03-28, godz. 16:20 ONZ/ Saudyjczyk będzie kierować komisją ds. kobiet; obrońcy praw człowieka oburzeni Przedstawiciel Arabii Saudyjskiej będzie jako przewodniczący kierował Komisją ds. Statusu Kobiet w ONZ, poinformował w czwartek portal Daily Mail. Wiele organizacji… » więcej 2024-03-28, godz. 16:20 ME 2024 - UEFA wysłucha trenerów apelujących o 26-osobowe kadry UEFA zapowiedziała, że wysłucha trenerów reprezentacji narodowych, jeśli chcą mieć kadry składające się z 26 piłkarzy, zamiast 23, na mistrzostwa Europy… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »