"Święta Urszula Ledóchowska, założycielka zakonu urszulanek, wypowiedziała kiedyś zdanie, które najlepiej wyraża przesłanie dzisiejszej uroczystości: Jeszcze Polska nie zginęła, dopóki kochamy. W dniu 1 sierpnia 1944 roku, wierne temu przesłaniu siostry, oddały życie ratując rannych powstańców i cywili" – powiedział podczas uroczystości sekretarz stanu w MKDNiS Jarosław Sellin.

Przypomniał, że "29-letnia Teresa Zofia Bagińska, 39-letnia Ancilla Wanda Ostoja-Chodkowska, 28-letnia Dolores Maria Deymer i 23-letnia postulantka Jadwiga Frankowska poległy w pierwszych godzinach Powstania, kiedy jako patrol sanitarny spieszyły na pomoc rannemu w walkach".

Sellin podkreślił, że "niemiecki atak na sanitariuszki był pogwałceniem prawa wojennego". Dodał, że "w kolejnych dniach i tygodniach Powstania siły niemieckie dokonały jeszcze wielu podobnych zbrodni, łamiąc zasady nietykalności szpitali i służby zdrowia."

"Dzięki inicjatywie Instytutu Pamięci Narodowej, dzisiaj w Warszawie pojawia się kolejne upamiętnienie bohaterek Powstania Warszawskiego. Jestem wdzięczny tym wszystkim, którzy przyczynili się do jej umieszczenia. Wierzę, że każda taka tablica, każdy taki pomnik, są nie tylko wyrazem naszej pamięci, ale także przypomnieniem wspomnianych na początku słów świętej Urszuli" – powiedział wicceminister kultury.

Siostra Małgorzata Krupecka ze Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Jezusa Konającego przybliżając historię bohaterskich sióstr powiedziała: "31 września 1939 r. +Szary dom+ Sióstr Urszulanek razem z całą stolicą rozpoczął bohaterski czas zmagań z okupantami niemieckimi. Był miejscem tajnego nauczania na poziomie licealnym i wyższym, karmienia ludności Powiśla, pomocy Żydom. Tutaj odbywały się także zbiórki harcerskie, egzaminy podchorążówki, rekolekcje dla różnych grup konspiracyjnych, szkolenie sanitariuszek".

"Mieliśmy świadomość, że jesteśmy na wspólnym froncie. Modlitwą, pracą, nauką, wzajemną solidarną służbą i miłością walczyliśmy razem o wolność" – cytowała jedną z sióstr.

Tablicę. ufundowaną ze środków Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Warszawie, odsłonięto we wtorek na rogu ulic Wiślanej i Dobrej w Warszawie. Jest poświęcona pamięci bohaterskich szarych urszulanek z patrolu sanitarnego Wojskowej Służby Kobiet Obwodu I AK Śródmieście: siostry Teresy (Zofii) Bagińskiej, siostra Ancilli (Wandy Marii) Ostoja-Chodkowskiej, siostry Dolores (Marii) Deymer, postulantki Jadwigi Frankowskiej, które zginęły 1 sierpnia 1944 r., w pierwszych godzinach Powstania Warszawskiego.

Patrol sanitarny, składający się z pięciu szarych urszulanek 1 sierpnia, wkrótce po godzinie 17, wybiegł z noszami, wezwany do rannych, leżących w pobliżu Uniwersytetu Warszawskiego, u zbiegu ulic Gęstej i Browarnej. Mimo że sanitariuszki były w odpowiedni sposób oznakowane, Niemcy spoza murów UW obrzucili je granatami i pociskami zapalającymi. Cztery siostry zginęły, a piąta, s. Jana Płaska, ciężko ranna, cudem się uratowała. Z powodu trwającego cały czas ostrzału ciała zabitych sióstr można było ekshumować i pochować dopiero wiosną 1945 r. Pośmiertnie siostry zostały odznaczone: Krzyżem Walecznych (1944), Medalem Wojska (1948) i Krzyżem AK (1972).

Inicjatorka upamiętnienia prezes Towarzystwa Przyjaciół Warszawy – Oddział Powiśle Elżbieta Wolffgram podziękowała wszystkim zaangażowanym na rzecz powstania nowego miejsca pamięci w Warszawie.

Tablicę poświęconą urszulankom odsłonili dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek wraz z prezes Wolffgram i przełożoną Zgromadzenia Sióstr Urszulanek. Z kolei kapelan prezydenta RP ks. Zbigniew Kras i ks. por. Mariusz Gawłowski poświęcili ją. Delegacje złożyły kwiaty oraz oddały hołd Siostrom Urszulankom. Na zakończenie dzieci z przedszkola Sióstr Urszulanek zaśpiewały piosenkę powstańczą "Warszawskie Dzieci".

Wydarzenie zorganizowane zostało przez Instytut Pamięci Narodowej, Towarzystwo Przyjaciół Warszawy Oddział Powiśle oraz Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego. Uczestniczyli w nim też m.in. zastępca szefa Kancelarii Sejmu Christian Młynarek, ks. por. Mariusz Gawłowski – w imieniu Ordynariusza Polowego Wojska Polskiego ks. abp gen. dr Józefa Guzdka, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Odczytano listy marszałków Sejmu i Senatu. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ pat/