Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-14, godz. 09:00 Choinka życzeń w Opolu. Każdy może spełnić marzenie dzieci z domów dziecka Skarpety piłkarskie, bluza sportowa, sweter czy szybkowar. Między innymi takie prośby można znaleźć na 'Choince Życzeń' od dzieci z domów dziecka i rodzin… » więcej 2024-12-13, godz. 22:00 Wszystkie rodziny znalazły darczyńców. Szlachetna Paczka gotowa na "Weekend Cudów" Wszystkie rodziny włączone do Szlachetnej Paczki w województwie opolskim znalazły już swoich darczyńców. W tym roku pomoc otrzyma ponad 440 rodzin. Spora… » więcej 2024-12-13, godz. 21:00 Najpierw oszacowanie szkód, potem dalsza przebudowa. DK 40 w Głuchołazach zmorą kierowców - Zaraz po opadnięciu wód wykonawca wyłożył ten fragment kruszywem - odpowiada rzecznik GDDKiA w Opolu Agata Andruszewska na interwencje mieszkańców Głuchołaz… » więcej 2024-12-13, godz. 20:00 Ruszają zapisy na 13. Opolski Bieg "Policz się z cukrzycą" Już po raz 13. mieszkańcy naszego regionu będą mogli wziąć udział w Opolskim Biegu 'Policz się z cukrzycą', który jest organizowany w ramach 33. finału… » więcej 2024-12-13, godz. 20:00 Głuchołazy zapraszają na jarmark. Będzie muzycznie i smacznie Występy artystyczne, a także stoiska z wyrobami gastronomicznymi i rękodzielnictwem - to wszystko czeka na mieszkańców Głuchołaz już najbliższy weekend… » więcej 2024-12-13, godz. 18:28 Zderzenie trzech osobówek w Kietrzu. Są utrudnienia Do zderzenia trzech samochodów osobowych doszło na ul. Głubczyckiej w Kietrzu. Jedna osoba może być poszkodowana. » więcej 2024-12-13, godz. 16:53 Kolejny etap pomocy dla powodzian. Caritas uruchomił karty przedpłacone 19 milionów złotych - to kolejna transza pomocy dla powodzian ze strony Caritasu. » więcej 2024-12-13, godz. 16:45 Za trzy lata Brzeg i Paczków będą mieć praktycznie nowe oczyszczalnie. Są rządowe dotacje Prawie 42 miliony złotych dla Brzegu i ponad 26 milionów dla Paczkowa. Są ministerialne dofinansowania na odbudowę oczyszczalni ścieków w dwóch miastach… » więcej 2024-12-13, godz. 16:00 Poprzez sztukę młodzież opowiadała o problemach rówieśników. Za nami przegląd teatrów profilaktycznych O problemach i ważnych sprawach dla młodych ludzi mówią na deskach teatralnej sceny. Młodzież ze szkół podstawowych, ponadpodstawowych i placówek wsparcia… » więcej 2024-12-13, godz. 15:54 Uczniowie opolskich szkół wsparli kiermasz dla hospicjum Betania Hospicjum Betania zorganizowało dziś (13.12) kiermasz adwentowy. Tym razem nie przed siedzibą na pl. Kościelnym w Nowej Wsi Królewskiej a na deptaku przy… » więcej
18192021222324
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »