Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-06-08, godz. 11:30 Mniejszość Niemiecka podsumowuje wyniki dwóch wyborów i omawia najbliższe wyzwania Podsumowaniem ubiegłego roku i ostatnich miesięcy zajmuje się dzisiaj (8.06) Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim. » więcej 2024-06-08, godz. 11:00 Uwaga kierowcy! Będzie kolejna zmiana organizacji ruchu na DK45 Zmiany na tym przebudowywanym odcinku drogi krajowej nr 45 między Rogowem Opolskim a Krapkowicami zostaną wprowadzone we wtorek (11.06). » więcej 2024-06-08, godz. 11:00 Do lokalu wyborczego z dokumentem ze zdjęciem. Ale może też być mObywatel Punktualnie o godzinie 07:00 zostaną jutro (09.06) otwarte lokale wyborcze i do godziny 21:00 wyborcy będą mieli czas, aby zagłosować. Podczas wyborów do… » więcej 2024-06-08, godz. 10:57 Zwłoki na przejeździe kolejowym w Gogolinie. Policja ustala fakty pod nadzorem prokuratora Zwłoki mężczyzny odnaleziono przed 10:00 na jednym z przejazdów kolejowych w Gogolinie. » więcej 2024-06-08, godz. 08:30 "Turyści mogą skorzystać z każdej opcji finansowej". Lato w Górach Opawskich Głuchołazy ruszyły z akcją „Na wakacje wybierz Góry Opawskie”. Kompleksową pomoc w zaplanowaniu wypoczynku zapewnia tamtejsze Centrum Informacji Tur… » więcej 2024-06-08, godz. 07:34 Poranny pożar w strzeleckiej fabryce Trwa akcja gaszenia pożaru w zakładzie Kronospan w Strzelcach Opolskich. » więcej 2024-06-08, godz. 07:00 By nie było już podtopień. Dzisiaj zamykają ul. Wojska Polskiego w Opolu Przez cały weekend (8-9.06) ul. Wojska Polskiego w Opolu będzie wyłączona z ruchu. Na miejscu będzie pracowała spółka WiK. » więcej 2024-06-07, godz. 21:00 Od północy cisza wyborcza. Zasady takie jak przy każdych wyborach, ale jest jedna różnica O północy zacznie obowiązywać cisza wyborcza w związku z wyborami do Parlamentu Europejskiego. Potrwa ona do niedzieli (09.06) do zakończenia głosowania… » więcej 2024-06-07, godz. 20:27 Opole: kolizja z udziałem radiowozu i dachowanie osobówki W Opolu doszło do dwóch zdarzeń drogowych: wypadku na al. Przyjaźni i kolizji na obwodnicy. » więcej 2024-06-07, godz. 19:45 Będą utrudnienia dla kierowców w związku z Biegiem Nyskim Utrudnienia w Nysie będą występować jutro (8.06) od godzin popołudniowych. » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »