Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-14, godz. 20:35 Kolizja dwóch pojazdów na A4. Jezdnia na Katowice zablokowana [AKTUALIZACJA] Są duże utrudnienia w ruchu na opolskim odcinku A4. Służby kierują samochody osobowe bramą awaryjną na drogę powiatową Niemodlin - Lewin Brzeski. » więcej 2024-12-14, godz. 19:53 Tradycyjne potrawy i dużo serca. Mogą przyjść osoby samotne, potrzebujące i bezdomne Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety z Nysy zaprasza na tradycyjną wigilię. Uroczystą kolację przygotowują ze Wspólnotą Apostolską św. Elżbiety. A wigilia… » więcej 2024-12-14, godz. 17:14 "Nie wierzyłam, że to się dzieje". Trwa "Weekend Cudów" Szlachetnej Paczki Mnóstwo świątecznie zapakowanych paczek trafia w ten weekend do potrzebujących. W wielu miastach Opolszczyzny można zobaczyć wolontariuszy w czerwonych koszulkach… » więcej 2024-12-14, godz. 17:13 Posłowie PiS Mariusz Błaszczak i Marcin Ociepa odwiedzają region i pytają o powódź i remont na Górze św. Anny Były minister obrony narodowej, poseł Mariusz Błaszczak i poseł Marcin Ociepa odwiedzają Opolszczyznę. Politycy Prawa i Sprawiedliwości w stolicy regionu… » więcej 2024-12-14, godz. 15:10 Armia zyskała stu nowych żołnierzy. Przysięga wojskowa u opolskich logistyków [ZDJĘCIA] Blisko 100 elewów dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej złożyło uroczystą przysięgę wojskową w koszarach 10. Opolskiej Brygady Logistycznej. Za nimi… » więcej 2024-12-14, godz. 13:45 Wojsko przywróci połączenie drogowe na granicy powiatów prudnickiego i nyskiego Przejazd drogą powiatową na odcinku Piechocice - Grabina zostanie przywrócony. Wrześniowa powódź zniszczyła most łączący te wioski, sąsiednie gminy… » więcej 2024-12-14, godz. 13:25 Piły poszły w ruch. Opolanie wybierają najpiękniejsze choinki prosto z lasu [ZDJĘCIA] Dużym zainteresowaniem cieszy się akcja 'choinkobrania' organizowana przez Nadleśnictwo Opole. Od rana do Dąbrowy przyjeżdżają całe rodziny z dziećmi… » więcej 2024-12-14, godz. 11:43 Czeskie pociągi wracają do Głuchołaz Po trzech miesiącach od powodzi na tory w Głuchołazach wracają czeskie pociągi. Kursować zaczną od niedzieli (15.12). W związku z tym gmina apeluje o zachowanie… » więcej 2024-12-14, godz. 09:41 To Weekend Cudów. Ponad 440 rodzin w regionie otrzyma "szlachetne" paczki Ruszył Weekend Cudów, czyli finał Szlachetnej Paczki. Wolontariusze już meldują się na rejonowych magazynach. To właśnie tam darczyńcy, którzy przygotowali… » więcej 2024-12-14, godz. 09:00 Choinka życzeń w Opolu. Każdy może spełnić marzenie dzieci z domów dziecka Skarpety piłkarskie, bluza sportowa, sweter czy szybkowar. Między innymi takie prośby można znaleźć na 'Choince Życzeń' od dzieci z domów dziecka i rodzin… » więcej
17181920212223
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »