A mogą taką być, bo istnieje cała grupa chorób związanych ze stylem życia - otyłość, cukrzyca, nadciśnienie, hiperlipidemia, udary i zawały, niektóre choroby nowotworowe itp., a leczenie ich jest zdecydowanie droższe niż zapobieganie, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę dwa kluczowe obszary stylu życia w ogromnym stopniu wpływające na stan zdrowia: dietę i aktywność fizyczną.

Laikowi mogłoby się wydawać, że wystarczy przekazać wiedzę osobom z niezdrowymi nawykami (siedzącym trybem życia i nieprawidłową dietą) i stan zdrowia tych osób zacznie się poprawiać, bo wcielą rady w życie. Zmiana stylu życia zależy jednak od bardzo wielu zmiennych, m.in. poziomu wykształcenia, miejsca zamieszkania, statusu społecznego, dostępności zdrowych produktów itd. Programy i szerzej - polityki prozdrowotne muszą się zatem opierać na solidnej wiedzy o tym, co decyduje o zmianie, zaś instytucje przekazujące pieniądze na ich realizację muszą wiedzieć, jakimi wskaźnikami się posługiwać, by je oceniać.

Właśnie zagadnieniem opracowania kluczowych wskaźników nadzoru zdrowotnego w kontekście diety oraz aktywności fizycznej zajęły się całe zespoły naukowców w ramach projektu „Efektywność polityk służących zmianie stylu życia - Sieć Ewaluacji Polityk” (The Policy Evaluation Network - PEN). Projekt prowadzony był przez 28 instytutów badawczych z siedmiu krajów europejskich i Nowej Zelandii. Zadaniem projektu była m.in. synchronizacja systemów nadzoru zdrowia publicznego w całej Europie w celu ograniczenia przypadków chorób przewlekłych oraz identyfikacja interwencji, które skutkują zmianą stylu życia z uwzględnieniem grup socjoekonomicznych.

W pracach dotyczących opracowania wskaźników nadzoru zdrowotnego brały udział m.in. dwie polskie badaczki z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu: prof. Katarzyna Wieczorowska-Tobis i dr hab. Agnieszka Neumann-Podczaska. Rezultaty analiz badaczy zostały opublikowane w cyklu publikacji naukowych na łamach The International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity oraz BMC Public Health.

W jednej z prac: „Health surveillance indicators for diet and physical activity: what is available in European data sets for policy evaluation?” autorzy opracowali katalog aż 139 wskaźników kluczowych nadzoru zdrowotnego dotyczących diety i aktywności fizycznej, przy czym 72 dotyczyło diety, a 67 - aktywności fizycznej.

„Nasz katalog jest źródłem informacji dla kluczowych interesariuszy na temat dostępnych w Europie wskaźników, które wykorzystuje się obecnie w celu ewaluacji polityk wpływających na dietę oraz siedzący tryb życia” - czytamy w publikacji.

Badacze zastrzegają, że w ocenie danej interwencji konieczne jest uwzględnienie zarówno otoczenia i uwarunkowań socjoekonomicznych jej beneficjentów, jak i indywidualnych czynników determinujących ich wybory dietetyczne czy aktywność fizyczną.

Naukowcy podkreślają, że zapobieganie chorobom cywilizacyjnym w postaci zmiany stylu życia całych populacji wymaga współpracy pomiędzy rządem centralnym, samorządami lokalnymi, środowiskiem naukowym, organizacjami pozarządowymi oraz prywatnymi przedsiębiorcami.

Realna ocena stanu zdrowia i uwarunkowań populacji, dla których projektowana jest konkretna polityka prozdrowotna, opracowanie jej z uwzględnieniem tych uwarunkowań oraz monitorowanie jej wdrażania na podstawie dostępnych wskaźników są tymi działaniami, które pozwalają wydawać środki na programy zdrowotne w formie inwestycji - w zdrowie tej populacji.

Źródło: Isobel Stanley, Agnieszka Neumann-Podczaska, Katarzyna Wieczorowska-Tobis, Gert B M Mensink, Lina Garnica Rosas, Stefanie Do, Karim Abu Omar, Catherine Woods, Wolfgang Ahrens, Antje Hebestreit, Celine Murrin, the PEN Consortium, „Health surveillance indicators for diet and physical activity: what is available in European data sets for policy evaluation?”, European Journal of Public Health, Volume 32, Issue 4, August 2022, Pages 571–577, https://doi.org/10.1093/eurpub/ckac043.

Źródło informacji: PAP MediaRoom

UWAGA: Za materiał opublikowany przez redakcję PAP MediaRoom odpowiedzialność ponosi jego nadawca, wskazany każdorazowo jako „źródło informacji”.