Wystawa w warszawskiej Zachęcie została zorganizowana jako jubileusz artysty. „To jest piękna uroczystość-wystawa ze szczególnej okazji pięćdziesięciolecia pracy artystycznej autora bardzo charakterystycznego. Jego sztuka realizuje się poprzez różne techniki, formy, dyscypliny, od plakatu przez malarstwo, grafikę, ilustracje czy instalacje” – mówił wicepremier. Dodał, że prace Eidrigevičiusa są znane w Polsce od wielu lat i wpłynęły na wrażliwość pasjonatów sztuki. „Wychował pokolenie polskiej inteligencji, poprzez swoją estetykę, wrażliwość. Znamy Jego twórczość z gazet, ilustracji książkowych czy plakatów” – powiedział. Jako szczególną cechę twórczości wileńskiego artysty wymienił umiejętność posługiwania się zróżnicowaną stylistyką. „Mimo tej różnorodności styl Stasysa jest jeden. Jest rozpoznawalny. Jest to świat, który artysta stworzył przed laty i stale go rozwija. Jest także znakiem rozpoznawalnym dla mojego pokolenia” – wyjaśnił.

Wicepremier Gliński podkreślił, że wystawa w Zachęcie jest dowodem na coraz bliższą współpracę Polski i Litwy w sferze kultury. „W ostatnich latach te relacje są bliskie, choć poprzedni rok był bardzo trudny ze względu na tragiczne wydarzenia u naszych granic” – zauważył.

Minister kultury Litwy Simonas Kairys w liście do uczestników wernisażu napisał, że ma nadzieję, że zwiedzający będą z satysfakcją rozszyfrowywać ukryte znaczenia obrazów Eidrigevičiusa. „Sami będą mogli też tworzyć w swojej wyobraźni nowe konteksty. To właśnie wyobraźnia zawsze była przystanią i schronieniem przed wrogami tego świata” – zauważył.

Autor prezentowanych prac powiedział, że zorganizowanie w Zachęcie wystawy poświęconej jego twórczości jest „dowodem na konieczność bycia cierpliwym i spełnianie się marzeń”. Dodał, że organizatorem i jednym z kuratorów tej wystawy jest jego syn Ignacy, który dokonał wyboru prac. „To najlepszy znawca mojej twórczości” – dodał.

„Trzeba mieć historię do opowiedzenia i trzeba mieć pomysł na to opowiadanie. Ten przekaz musi mieć wagę, esencję, nawet jeśli później przybiera kształt poetyckiej metafory, oszczędnego skrótu czy też finezyjnej kreski” – powiedział PAP Stasys Eidrigevičius. „I zawsze, to dla mnie ważne, twórca nie może być obojętny; musi odnosić się do tego, co się rozgrywa w życiu i w świecie” – podkreślił.

Ekspozycję otwierają najwcześniejsze prace artysty: miniatury z lat 1974–79.Prace te, w zamierzeniu kuratorów wystawy dr Jurate Čerškute i Ignacego Eidrigevičiusa, stanowią tło i kontekst dla najnowszej instalacji, prezentowanej jako pomost i dialog z ostatnimi pracami Stasysa, pełnymi współczesnych odniesień.

W ciemnej sali umieszczono wstrząsające prace artysty odnoszącymi się do największych ludzkich tragedii i istoty zła; są tam umieszczone takie prace jak m.in. plakat do sztuki, która była wystawiana w Starym Teatrze „Teresin – droga do śmierci”; instalacja „Charlie Hebdo” - na białej desce umocowanych jest 12 łusek od nabojów – symbolizujących 12 dwunastu pracowników francuskiego tygodnika, którzy zginęli w zamachu na redakcję. Jest też rzeźba – sylwetka człowieka rozpiętego, niczym na krzyżu, pomiędzy dwoma czarnymi słupami symbolizującymi World Trade Center.

W oddzielnej sali zaprezentowano prace malowane pastelami powstały niedawno, w 2022 r. i wyznaczają nowy etap w twórczości artysty. Obok linii pojawiają się punkty, tworząc nowe iluzje i nowe możliwe światy. Sam artysta podkreśla, że technika pasteli daje wiele możliwości - łączy w sobie kolor i rysunek, rysunek i malarstwo.

Wystawa została objęta honorowym patronatem Eduardasa Borisovasa, ambasadora Republiki Litewskiej w Polsce. Autorem programu edukacyjnego jest Adam Wilk. Ekspozycja „Stasys Eidrigevičius !Reakcje” będzie dostępna dla zwiedzających w Zachęcie - Narodowej Galerii Sztuki od 27 stycznia do 11 kwietnia.(PAP)

Autor: Anna Bernat, Michał Szukała

abe/ szuk/ pat/