„W uroczystościach rocznicowych udział zapowiedziało kilkunastu byłych więźniów” – powiedział Bartyzel.

14 czerwca 1940 roku zaczął funkcjonować niemiecki obóz Auschwitz. Współcześnie obchodzony jest w Polsce jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Uroczystościom patronuje prezydent RP Andrzej Duda.

Bartyzel powiedział w czwartek, że uroczystości rocznicowe rozpocznie 14 czerwca o godzinie 11.30 msza święta w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach koło Oświęcimia. W podziemiach tej świątyni znajduje poświęcona obozowej gehennie ekspozycja prac Mariana Kołodzieja, więźnia z pierwszego transportu.

O godzinie 13. złożone zostaną kwiaty pod tablicą upamiętniającą deportację I transportu Polaków do Auschwitz, która znajduje się na ścianie jednego z budynków Małopolskiej Uczelni Państwowej im. rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu. W piwnicach tego obiektu Niemcy uwięzili pierwszych więźniów. Obóz Auschwitz nie był jeszcze gotowy na ich przyjęcie.

Godzinę później zaplanowano upamiętnienie pod Ścianą Śmierci byłym obozie Auschwitz I. Kwiaty i znicze złożą byli więźniowie, a także przedstawiciele oficjalnych delegacji władz państwowych i organizatorów obchodów. Ściana jest miejscem szczególnym. To przed nią Niemcy rozstrzelali wiele tysięcy osób, głównie Polaków.

14 czerwca 1940 roku Niemcy skierowali z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Otrzymali oni numery od 31 do 758. Z 728 deportowanych więźniów, wojnę przeżyło 325 osób, zginęło 292, a w przypadku 111 los jest nieznany.

Niemcy założyli obóz, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał w 1942 roku. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród około 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków zginęła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości.

Organizatorami oficjalnych uroczystości oprócz muzeum są między innymi samorządy, krakowski oddział IPN, fundacje i stowarzyszenia zajmujące się kultywowaniem pamięci o ofiarach, diecezja bielsko-żywiecka, franciszkanie, a także oświęcimskie Centrum Żydowskie i stowarzyszenie Romów. (PAP)

Autor: Marek Szafrański

szf/ dki/