Projekt nowelizacji Prawa o ustroju sądów powszechnych i Prawa o ustroju sądów wojskowych jest rezultatem wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 16 listopada 2021 r. TSUE orzekł, że szef MS nie może delegować sędziów do sądów karnych wyższej instancji, z którego to delegowania minister sprawiedliwości, będący zarazem prokuratorem generalnym, może odwołać sędziego w każdym czasie i bez uzasadnienia.

Nowelizacja przepisów w tej sprawie - jak podała KPRM w wykazie prac legislacyjnych - ma zmienić dotychczasowy model tzw. delegacji orzeczniczych poprzez wprowadzenie dodatkowych elementów warunkujących dopuszczalność delegowania (i odwołania z delegowania) oraz towarzyszącą delegowaniu procedurę. Ponadto na nowo mają zostać określone zasady przyznawania dodatków do wynagrodzenia z tytułu delegowania.

Projekt zakłada m.in. doprecyzowanie przesłanek delegowania sędziego do wykonywania obowiązków orzeczniczych w określonym sądzie oraz doprecyzowanie zasad wyboru sędziego do delegacji. Zmiana przepisów ma też polegać na wprowadzeniu obowiązku uzasadnienia decyzji o odwołaniu sędziego z delegowania, jak również zapewnieniu transparentności procedur związanych z delegowaniem. W BIP-ie ma być ogłaszana informacja o każdym dokonanym delegowaniu sędziego oraz o każdym odwołaniu albo ustąpieniu z delegowania wraz ze wskazaniem przyczyn.

Sprawa, w której orzekał TSUE, dotyczyła pytań prejudycjalnych, zadanych przez Sąd Okręgowy w Warszawie, a odnoszących się do zgodności z prawem Unii niektórych przepisów prawa krajowego, które przyznają ministrowi sprawiedliwości, będącemu zarazem prokuratorem generalnym, uprawnienie do delegowania sędziów do sądów wyższej instancji na czas nieokreślony oraz do odwołania sędziego z takiej delegacji w każdym czasie w sposób dyskrecjonalny. Warszawski sąd uważał, że przepisy te mogą naruszać wymóg niezawisłości sądownictwa krajowego.

TSUE stwierdził w wyroku, że wymóg niezawisłości sędziowskiej wymaga, by przepisy dotyczące takiego delegowania przewidywały "niezbędne gwarancje w celu uniknięcia ryzyka wykorzystywania takiego delegowania do politycznej kontroli treści orzeczeń sądowych, w szczególności w obszarze prawa karnego". Trybunał zauważył, że aby "uniknąć uznaniowości i ryzyka manipulacji, decyzja dotycząca delegowania sędziego i decyzja o zakończeniu tego delegowania powinny być podejmowane na podstawie znanych wcześniej kryteriów i być należycie uzasadnione".

"Poszanowanie wymogu niezawisłości zakłada w szczególności, że przepisy regulujące delegowanie sędziów będą przewidywać niezbędne gwarancje w celu uniknięcia ryzyka wykorzystywania takiego delegowania do politycznej kontroli treści orzeczeń sądowych" - orzekł TSUE. (PAP)

nno/ par/