Radio Opole » Kraj i świat
2022-01-17, 00:10 Autor: PAP

110. rocznica urodzin Aleksandra Sewruka - aktora teatralnego i filmowego

110 lat temu, 17 stycznia 1912 roku - w miasteczku Kornin pod Kijowem - urodził się aktor teatralny i filmowy - Aleksander Sewruk. Przez wiele lat kierował olsztyńskim teatrem im. Stefana Jaracza, jego imię nosi olsztyńskie studium aktorskie i scena w Elblągu. Sewruk zmarł nagle w 1974 roku w Warszawie.

Mimo, że Aleksander Sewruk zagrał ponad 70 ról teatralnych i wcielił się w kilkadziesiąt postaci drugoplanowych w polskim kinie dziś jest postacią nieco zapomnianą. Jego imię nosi studium aktorskie działające przy olsztyńskim teatrze im. S Jaracza oraz elbląska scena. Związki Sewruka z Elblągiem wynikają z tego, że kierując w latach 1957-1969 olsztyńskim teatrem podlegała mu jednocześnie scena w Elblągu (działająca od 1949 roku scena w Elblągu była odrębną sceną teatru w Olsztynie. Zespół aktorski występował wówczas na scenach zarówno w Olsztynie, jak i Elblągu).


Sewruk nie miał wykształcenia aktorskiego, przed wojną rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim. We wrześniu 1939 roku brał udział w obronie Twierdzy Modlin i po jej upadku trafił do oflagów - najpierw Arnswalde, następnie Grossborn. Tam zetknął się z działalnością obozowych teatrów najpierw jako widz, a następnie - aktor. W 1940 roku Sewruk zgłosił się do konkursu na rolę "Papkina" w "Zemście" reżyserowanej przez Józefa Słotwińskiego. Obozowym teatrem, który wystawił ten spektakl kierował wówczas Leon Kruczkowski, a teatr ów nazwano "Teatrem Symbolów".


Aktorstwo tak Serwuka pochłonęło, że w obozowym teatrze grał do końca wojny, następnie zaś występował w teatrze rewiowym Polskiej Dywizji Pancernej w Niemczech. Do Polski wrócił w 1947 roku i został przyjęty do zespołu aktorskiego teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie ale po kilku latach wyjechał do Poznania. Tam, obok grania na scenie, zaangażował się także w grę filmową - zadebiutował w "Celulozie" Jerzego Kawalerowicza nakręconej na podstawie powieści "Pamiątka z Celulozy" Igora Newerly'ego.


Do historii kina przeszła rola Sewruka w "Orle" (1958) Leonarda Buczkowskiego. Film ten opowiadał historię okrętu ORP "Orzeł" z początków II wojny światowej, a Sewruk zagrał w nim komandora Kozłowskiego. Za tę rolę otrzymał (wspólnie z Wieńczysławem Glińskim i Bronisławem Pawlikiem) Srebrny Medal za najlepsze kreacje męskie na Moskiewskim Festiwalu Filmowym w 1959 roku.


Sewruk zagrał m.in. w "Popiele i diamencie" Wajdy (rola prezydenta Święcickiego), „Nocach i dniach" (Doktor Wettler) w reż. Jerzego Antczaka (1975).


Grał również w serialach filmowych "Czterej pancerni i pies", "Stawka większa niż życie", "Ucieczka wycieczka", "Czarne chmury", "40-latek" i "Noce i dnie".


"Aleksander Sewruk równie dobrze znajdował się w repertuarze dramatu psychologicznego, co i komedii. W kreowaniu postaci w obu tych nurtach gatunkowych sprzyjały przede wszystkim jego predyspozycje fizyczne i charakterystyczna, lekko pochylona sylwetka, której walory bardzo zręcznie wykorzystywano w konstruowaniu figur charakterystycznych. Głos spokojny i sugestywny o lekkim kresowym zabarwieniu (…). Twarz o szerokiej mimice" - tak opisał Sewruka olsztyński naukowiec Ryszard Tomczyk w pracy "Teatr na Mazurach i Warmii w latach 1945-1975" (maszynopis w zasobach Instytutu Północnego w Olsztynie - PAP).


W dziejach Olsztyna Sewruk zapisał się jako doskonały, dbający o aktorów dyrektor teatru. Jego wadą, w ocenie krytyków teatru, było to, że stronił od wyzwań związanych z teatrem współczesnym - wolał raczyć widzów przedstawieniami pełnymi kolorów, śpiewu, dających wytchnienie i radość. Za jego czasów olsztyński teatr działał na czterech scenach (oprócz Olsztyna i Elbląga była scena objazdowa i w Olsztynie Scena Margines), a liczba widzów z roku na rok biła rekordy.


Z Olsztynem Sewruk pożegnał się w 1969 roku, by w Warszawie objąć kierowanie Teatrem Ziemi Mazowieckiej. Zmarł nagle 23 listopada 1974 roku w Warszawie, na kilka godzin przed spektaklem, w którym miał grać. Pochowano go na Powązkach. (PAP)


Autorka: Joanna Kiewisz-Wojciechowska


jwo/ pat/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 13:00 ME 2024 - rozpędzona kadra Probierza kontra osłabiona potęga z Holandii (zapowiedź) Reprezentacja Polski po ośmiu kolejnych meczach bez porażki, na razie bez Roberta Lewandowskiego, kontra osłabiona licznymi absencjami, ale wciąż mocna kadrowo… » więcej 2024-06-15, godz. 13:00 ME 2024 - 45 lat bez zwycięstwa nad Holandią (dokumentacja) Trzy zwycięstwa, przy czym ostatnie w 1979 roku, siedem remisów i dziewięć porażek - to bilans dotychczasowych 19 spotkań piłkarskiej reprezentacji Polski… » więcej 2024-06-15, godz. 12:50 ME w kajakarstwie - srebrny medal kobiecej czwórki na 500 m (krótka2) Kajakarki Justyna Iskrzycka, Sandra Ostrowska, Julia Olszewska i Katarzyna Kołodziejczyk zdobyły w węgierskim Szegedzie srebrny medal mistrzostw Europy w olimpijskiej… » więcej 2024-06-15, godz. 12:40 "Wyborcza": pierwsza prezes SN dostała zarzuty dyscyplinarne Pierwsza prezes Sądu Najwyższego neosędzia Małgorzata Manowska usłyszała po raz pierwszy zarzut dyscyplinarny - ustaliła 'Wyborcza'. Rzecznik dyscyplinarny… » więcej 2024-06-15, godz. 12:40 ME w kajakarstwie - srebrny medal Borowskiej i Szczerbińskiej w C2 500 m (krótka) Kanadyjkarki Dorota Borowska i Sylwia Szczerbińska zdobyły w węgierskim Szegedzie srebrny medal mistrzostw Europy w olimpijskiej konkurencji dwójek na 500… » więcej 2024-06-15, godz. 12:40 Ukraina/ Zełenski: Rosja używa 3200-3500 KAB miesięcznie, próbując zastraszyć ludzi Rosyjscy żołnierze próbują zastraszyć Ukraińców, uderzając kierowanymi bombami lotniczymi, używając 3200-3500 KABów miesięcznie - powiedział prezydent… » więcej 2024-06-15, godz. 12:30 Euro 2024 - Anglia pod presją, bo kibice i media oczekują wreszcie triumfu Niewiele spośród 24 zespołów uczestniczących w Euro 2024 czuje na sobie równie duża presję jak piłkarska reprezentacja Anglii. W opinii dużej części… » więcej 2024-06-15, godz. 12:20 Kosowo/ Policja: na północy kraju odkryto znaczne ilości nielegalnej broni W dwóch punktach Północnej Mitrowicy, największego większościowo serbskiego miasta Kosowa, odnaleziono znaczne ilości broni, w tym karabinki, pistolety… » więcej 2024-06-15, godz. 12:20 ME 2024 - trening kadry przed wyjazdem do Hamburga, Lewandowski indywidualnie Piłkarze reprezentacji Polski wzięli udział w Hanowerze w ostatnim treningu przed wyjazdem do Hamburga, gdzie w niedzielę o godz. 15 - meczem z Holandią -… » więcej 2024-06-15, godz. 12:20 LN siatkarek - Polska - Tajlandia 3:0 (wynik) Polskie siatkarki pokonały w Hongkongu Tajlandię 3:0 (25:15, 25:23, 25:17) w kolejnym meczu Ligi Narodów. To dziesiąte zwycięstwo drużyny Stefano Lavariniego… » więcej
9101112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »