Podczas drugiego czytania rządowego projektu w komisji, posłowie zdecydowali o zmianie daty wejścia w życie znowelizowanej ustawy z 1 września – jak pierwotnie proponowano w projekcie – na 1 grudnia tego roku. Sprawozdanie z prac komisji ma być przedstawione Sejmowi w środę wieczorem. Sprawozdawcą będzie poseł PiS Krzysztof Kozik.

Na podstawie znowelizowanej ustawy, do Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK) ma zostać przekazany majątek dwóch kopalń: ruchu Jastrzębie III oraz ruchu Pokój. Do SRK przejdzie też grupa pracowników obu kopalń, którzy będą mogli skorzystać z osłon socjalnych: urlopów górniczych, urlopów dla pracowników zakładów przeróbki węgla oraz jednorazowych odpraw pieniężnych.

Odpowiadając na pytania biura legislacyjnego Sejmu, wiceminister aktywów państwowych Artur Soboń przyznał, że rozwiązania zawarte w projekcie nowelizacji są pomocą publiczną i – jako takie - wymagają notyfikacji Komisji Europejskiej. Będzie to jednak jedynie aktualizacja wniosku notyfikacyjnego, zaakceptowanego już przez Komisję kilka lat temu.

„Pomoc dla nowych jednostek (Pokój i Jastrzębie III – PAP) wymaga notyfikacji (…), która odbędzie się na podstawie obowiązującej decyzji Rady Europejskiej z 2010 r. To może być aktualizacja wniosku notyfikacyjnego; nie spodziewamy się, aby ten proces miał mieć jakieś perturbacje” – wyjaśnił wiceszef MAP, zapowiadając niebawem wniosek w tej sprawie do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, by procedura notyfikacyjna toczyła się równolegle z procesem legislacyjnym.

Niezależnie od notyfikacji zmian proponowanych w nowelizacji obecnej ustawy, trwa procedura prenotyfikacji nowego programu dla górnictwa, wynikającego z podpisanej w maju br. umowy społecznej ws. transformacji tej branży. Gdy Komisja zaakceptuje nowy program, powstanie również nowa ustawa górnicza, która zastąpi obecnie nowelizowaną.

Procedowana we wtorek w komisji ustawa ustala maksymalny limit wydatków z budżetu państwa na restrukturyzację górnictwa w latach 2021-2027 na 8 mld 245 mln zł.

Podczas prac w Komisji posłowie odrzucili poprawkę zgłoszoną przez posła Koalicji Obywatelskiej Krzysztofa Gadowskiego, który proponował wpisanie do ustawy zobowiązania rządu do przedstawiania corocznych sprawozdań z jej realizacji. Wiceminister Soboń zapewniał, że informacje dotyczące wydawania budżetowych środków na restrukturyzację górnictwa są przekazywane Sejmowi w innych sprawozdaniach.

Projekt nowelizacji zakłada, że do SRK będą mogły trafiać kopalnie (lub ich wydzielony majątek), których likwidację rozpoczęto w okresie od 1 września br. do 31 grudnia 2023 r. Ponadto projekt umożliwia do końca 2027 r. dalsze finansowanie z budżetu państwa zadań obecnie realizowanych przez spółkę restrukturyzacyjną. Natomiast pracownicy, przeniesieni do SRK wraz z majątkiem, będą korzystać (jak dotąd) z osłon socjalnych - urlopów górniczych i jednorazowych odpraw pieniężnych.

Warunki osłon dla odchodzących z pracy górników będą takie, jakie wynegocjowano w podpisanej w końcu maja br. umowie społecznej, dotyczącej zasad i tempa transformacji górnictwa. Oznacza to podniesienie wysokości świadczenia na tzw. urlopie górniczym z 75 do 80 proc. dotychczasowego wynagrodzenia górnika oraz podniesienie wielkości jednorazowej odprawy pieniężnej do 120 tys. zł „na rękę”. Z urlopów i odpraw ma skorzystać łącznie ponad 3,7 tys. pracowników ruchów Pokój i Jastrzębie III.

Podczas posiedzenia komisji nie przeszły m.in. poprawki dotyczące podniesienia wartości świadczeń otrzymywanych na urlopie górniczym do 80 proc. dotychczasowego wynagrodzenia dla wszystkich korzystających z tego instrumentu (a nie tylko tych, którzy dopiero przejdą na takie urlopy), a także poprawki dotyczące sposobu ujmowania w tych świadczeniach np. nagrody barbórkowej.

Nie rozszerzono też - o co wnioskowała część posłów - grupy osób uprawnionych do osłon o obecnych pracowników spółki restrukturyzacyjnej – głównie kobiety zatrudnione w administracji (np. w likwidowanej kopalni Makoszowy) oraz innych pracowników powierzchni; wiceminister Soboń zapewnił, że SRK nie zamierza zwalniać pracowników. Komisja odrzuciła również poprawkę dającą pracownikom więcej czasu na decyzję w sprawie odejścia z pracy za jednorazową odprawą pieniężną.

Przewidziana w projekcie nowelizacji data 31 grudnia 2027 r., do której możliwe będzie finansowanie likwidacji majątku kopalń ze środków budżetowych, wynika z faktu, iż właśnie wtedy traci ważność Decyzja Rady Europejskiej z 10 grudnia 2010 r. w sprawie pomocy państwa ułatwiającej zamykanie niekonkurencyjnych kopalń węgla. Dalsza likwidacja ze środków publicznych będzie wymagała nowej zgody Komisji Europejskiej, o którą obecnie stara się strona polska.

Ustawa o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego została uchwalona 7 września 2007 r. Później była kilkakrotnie nowelizowana. To kluczowa regulacja prawna dla trwającego już wiele lat procesu restrukturyzacji górnictwa. Poprzednia nowelizacja ustawy nastąpiła niespełna trzy lata temu, jesienią 2018 r. Przedłużono wówczas możliwość udzielania górnictwu pomocy publicznej do końca 2023 r. Wcześniej, w lutym 2018 r., Komisja Europejska zgodziła się, by procesy restrukturyzacyjne w górnictwie były finansowane z budżetu państwa przez pięć kolejnych lat. Dotyczyło to jednak tylko majątku przekazanego do SRK przed końcem 2018 r.(PAP)

autor: Marek Błoński

mab/ skr/