Kapa powstała w XVII wieku z połączenia trzech szat liturgicznych: kaptur i pas pochodzą z kapy koronacyjnej Michała Korybuta Wiśniowieckiego, ofiarowanej przez króla do katedry w 1672 roku; tkanina pokrycia kapy została zamówiona przez bpa Andrzeja Trzebickiego z okazji koronacji Eleonory Habsburżanki na królową Polski; klamra pochodzi z kapy ufundowanej przez bpa Krzysztofa Jana Szembeka.

Szata Michała Korybuta Wiśniowieckiego pierwotnie była podszyta złotą lamą, warstwa ta nie zachowała się do dzisiaj. Na kapturze został umieszczony wykonany wypukłym haftem srebrny orzeł w koronie, z jabłkiem królewskim na piersi, mieczem i berłem w szponach. Kaptur jest ozdobiony perłami i szlachetnymi kamieniami: rubinami oraz szafirami.

Kapa była okazjonalnie używana do roku 2017 r., jako strój liturgiczny podczas mszy św. rezurekcyjnej - główny celebrans zakładał ją na koniec i niosąc Najświętszy Sakrament ogłaszał zmartwychwstanie Chrystusa.

"Stan zachowania tego zabytku, był bardzo trudny do określenia przed rozpoczęciem jego konserwacji. Kiedy odjęto podszewkę, okazało się, że przeszedł on w przeszłości kilka reperacji i konserwacji. Tkanina od rewersu była pokryta wieloma warstwami ściegów naprawczych, które konsolidowały obiekt" - mówiła dr Natalia Krupa, kierownik Pracowni Badań i Konserwacji Tkanin Zabytkowych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.

Oczyszczenie pokrycia kapy ze wszystkich zacerowań stwarzało ryzyko rozsypania się obiektu i odsłonięcia zbyt wielu ubytków, dlatego specjaliści zdecydowali o usunięciu tylko części z tych ściegów. Następnie kapa została oczyszczona na mokro na specjalnych stołach do czyszczenia zabytkowych tekstyliów. Partia tła przeszła konserwację zachowawczą, zaś w warstwie dekoracyjnej przeprowadzono - tam, gdzie było to konieczne - rekonstrukcję ubytków.

Kapa była poszarzała, trudno było odróżnić partie złote od srebrnych."Konserwacja przyczyniła się do wyeksponowania piękna i wartości materialnej tego zabytku" - podkreśliła dr Natalia Krupa.

Konserwację przeprowadził zespół Sabiny Szkodlarskiej. Prace były czasochłonne, a dodatkowo ich tempo utrudniały obostrzenia związane z pandemią.

Rektor UPJPII ks. prof. Robert Tyrała mówił, że cieszy się, że uczelnia uczestniczyła w tym projekcie. "Mamy także nadzieję na przyszłą współpracę" - mówił rektor.

Proboszcz parafii archikatedralnej ks. prałat Zdzisław Sochacki podkreślił, że stara się kontynuować myśl założyciela muzeum – kard. Karola Wojtyły. "Zamiarem ks. kard. Wojtyły było, aby to, co jest historią naszego narodu, historią Krakowa, Wzgórza Wawelskiego i katedry było eksponowane, a nie ukryte w skarbcu i niedostępne" - podkreślił ks. Sochacki. "Zebrane tutaj obiekty, to najcenniejsze rzeczy, która możemy pokazać, a które świadczą o naszych dziejach" - dodał.

Poza kapą konserwacji poddano dwa XVI-wieczne ornaty określane jako dar Anny Jagiellonki oraz XVI-wieczny ornat fundacji biskupa Piotra Gamrata, w obiektach tych wykorzystano bardzo cenną tkaninę altebasową - na powierzchni aksamitu widać różnicę w cięciu okrywy włókiennej przez co wzór dekoracyjny jest trójwymiarowy.

Konserwacja unikatowych w skali światowej zabytków związanych z historią Krakowskiej Kapituły Metropolitalnej była finansowana ze środków unijnych.

Nowością na wystawie stałej w Muzeum Katedralnym im. Jana Pawła II na Wawelu są także zabytki odnalezione podczas konserwacji sarkofagów królewskich: korona Władysława IV Wazy wyjęta z trumny Konstancji Austriaczki, korona grobowa królewicza Aleksandra Karola Wazy i jabłko królewskie Zygmunta III Wazy.(PAP)

autor: Małgorzata Wosion-Czoba

wos/ dki/