Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-13, godz. 15:00 W Opolu wręczono Krzyże Wolności i Solidarności – hołd dla bohaterów walki z komunizmem [ZDJĘCIA] Krzyże Wolności i Solidarności, przyznawane przez prezydenta RP, trafiły dziś (13.12) do sześciu osób związanych z Opolszczyzną. Uroczystość wręczenia… » więcej 2024-12-13, godz. 14:00 2,5 tysiąca złotych kary za naruszenie nietykalności cielesnej policjantów w Krapkowicach 2 tysiące złotych kary i 500 złotych nawiązki dla policjantów. Taki jest wyrok Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich dla pijanego rowerzysty za naruszenie… » więcej 2024-12-13, godz. 13:11 "Codzienność była na pozór taka sama". 43 lata temu w Polsce wprowadzono stan wojenny [ZDJĘCIA] 'Niby człowiek spodziewał się, a jednak miał nadzieję'. Dzisiaj (13.12) mijają 43 lata od wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Jak co roku, główne obchody… » więcej 2024-12-13, godz. 12:40 ŚDS w Ganie ma miejsca dla nowych podopiecznych. "Procedury nie są trudne" Nowi uczestnicy mogą dołączyć do Środowiskowego Domu Samopomocy w Ganie obok Praszki. W placówce jest obecnie 50 podopiecznych. » więcej 2024-12-13, godz. 12:21 Drażniąca substancja w starostwie w Strzelcach Opolskich. Z budynku ewakuowano 70 osób Opolscy strażacy dostali dziś (13.12) przed godziną 11:00 zgłoszenie, że w budynku starostwa w Strzelcach Opolskich przy ul. Jordanowskiej ktoś rozpylił… » więcej 2024-12-13, godz. 11:44 Nowi funkcjonariusze Straży Granicznej złożyli ślubowanie 31 nowych funkcjonariuszy złożyło dziś (13.12) ślubowanie w Śląskim Oddziale Straży Granicznej. Uroczystość wcielenia w szeregi służby odbyła się… » więcej 2024-12-13, godz. 10:50 Lewica wytypowała kandydata na prezydenta Polski. Zaskoczenia nie ma W najbliższą niedzielę Nowa Lewica wspólnie z Polską Partią Socjalistyczną i Unią Pracy mają wskazać swojego kandydata do fotela prezydenckiego. Kto… » więcej 2024-12-13, godz. 10:46 Stadion opolski czeka na oficjalne otwarcie. "Prace zakończone w terminie" [FILM, ZDJĘCIA] Pojemność - ponad 11 tysięcy kibiców i najnowocześniejsze rozwiązania, także energetyczne - wykonawca budowy nowego stadionu opolskiego przekazał dziś… » więcej 2024-12-13, godz. 10:43 Policyjny pościg za piratem drogowym, który okazał się poszukiwanym. "Po co uciekałeś?" [FILM] Policjanci z Opola zatrzymali w pościgu poszukiwanego listem gończym mężczyznę. 24-latek odpowie nie tylko za ucieczkę przed policją, ale też za popełnione… » więcej 2024-12-13, godz. 10:00 "Jest to odpowiedzią na potrzeby". W Krobuszu będą popołudniowe zajęcia dla dzieci Placówka wsparcia dziennego dla dzieci powstanie w Krobuszu. Ta niewielka wieś w gminie Biała ma niespełna 300 mieszkańców. Nie ma tam miejsca, gdzie dzieci… » więcej
19202122232425
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »