85 lat temu, 28 września 1939 roku, skapitulowała Warszawa. O godzinie 13.15 w budynku fabryki Skody na Rakowcu generał Tadeusz Kutrzeba i generał Johannes Blaskowitz podpisali akt kapitulacji stolicy. Warszawa poddała się po tygodniach oporu stawianego wojskom niemieckim. Od pierwszego dnia wojny miasto było także jednym z głównych celów wrogiego lotnictwa. Obrońcy stolicy złożyli broń, gdy na wyczerpaniu były zapasy żywności, wody, lekarstw i amunicji, a na pomoc sojuszników nie można było liczyć.

W Pruszkowie odbędą się - 28 września - obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc. Niemiecki nazistowski Dulag 121 w Pruszkowie był obozem przejściowym, do którego już kilka dni po wybuchu Powstania Warszawskiego w sierpniu 1944 roku trafiali mieszkańcy wypędzani z niszczonej i plądrowanej stolicy oraz okolicznych miejscowości. W tym roku przypada 80. rocznica wysiedlenia powstańczej Warszawy.

85 lat temu, 28 września 1939 roku, ministrowie spraw zagranicznych Rzeszy Niemieckiej i ZSRR - Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow podpisali w Moskwie niemiecko-sowiecki traktat o granicach i przyjaźni. Stanowiło to przypieczętowanie współpracy zapoczątkowanej paktem Ribbentrop-Mołotow, a dla Polski oznaczało ostateczny podział kraju pomiędzy obu najeźdźców. Dokument porządkował kwestie podziału terytorium Polski, ustalał linię graniczną na naszym obszarze wzdłuż linii rzek: Pisa-Narew-Bug-San.

28 września

Niezłomny obrońca Kościoła, heroicznie znoszący prześladowania komunistów, duszpasterz oddany ludziom, a także znakomity teolog i kanonista. Taki obraz arcybiskupa Antoniego Baraniaka wyłania się z archiwów kościelnych i państwowych. Sylwetkę arcybiskupa na podstawie dokumentacji bezpieki, archiwów diecezjalnych, zakonnych przybliżali historycy, duchowni podczas konferencji w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.

85 lat temu, 27 września 1939 roku, w oblężonej przez wojska niemieckie Warszawie została utworzona Służba Zwycięstwu Polski, pierwsza konspiracyjna organizacja niepodległościowa do walki z okupantem. Dała ona początek podziemnemu państwu działającemu w czasie II wojny światowej. Objęło ono zasięgiem ziemie Rzeczpospolitej, które znalazły się pod okupacją niemiecką i sowiecką. W rocznicę powstania Służby Zwycięstwu Polski jest obchodzony Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, ustanowiony przez Sejm w 1998 roku.

85 lat temu, 27 września 1939 roku, w Warszawie utworzono Szare Szeregi - Związek Harcerstwa Polskiego działający w konspiracji. Pod tą nazwą ZHP funkcjonował w podziemiu niemal do końca II wojny światowej. Szare Szeregi były najliczniejszą młodzieżową organizacją konspiracyjną, która w połowie 1944 roku zrzeszała ponad 15 tysięcy osób, w tym około 7 tysięcy harcerek. Poza stolicą organizacja działała między innymi w Radomiu, Gdyni, Krakowie i na Śląsku. Współpracowała z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej.

Poznaliśmy tożsamość 60 włoskich jeńców wojennych, którzy w latach 1943-45 byli przetrzymywani w Stalagu Lamsdorf w dzisiejszych Łambinowicach. Ich identyfikacja była możliwa dzięki przeprowadzeniu ekshumacji w ramach projektu „Lamsdorf-Łambinowice – archeologia pamięci”. Szczątki żołnierzy zostaną przeniesione na cmentarz włoski w Warszawie lub też powrócą do rodzinnych grobów we Włoszech.

27 września

Ministra kultury i dziedzictwa narodowego Hanna Wróblewska powołała doktora habilitowanego Marcina Napiórkowskiego na stanowisko dyrektora Muzeum Historii Polski w Warszawie. Zastąpi on odwołanego Roberta Kostrę, który kierował placówką od 2006 roku.