- Rzecznik Bodnar nie potrafi odejść z honorem. Jest tylko pełniącym obowiązki. Już powinien skończyć swoją kadencję, a nie próbować ingerować w życie polityczne kraju. To jest kolejna próba pokazania swojej odrębności oraz innego usytuowania politycznego niż nasz rząd. Senat co roku rozpatruje sprawozdanie RPO ze stanu przestrzegania praw obywatelskich w naszym kraju. Takie sprawozdanie rozpatrywaliśmy w roku 2020 za rok 2019. Jest to ponad 400 stron tekstu, ale na temat nieprzestrzegania praw mniejszości narodowych i etnicznych jest zaledwie osiem stron. O Ślązakach nie ma tam ani słowa. W tym zakresie nie było interwencji. Nie ma takiego rzeczywistego zapotrzebowania, gdy mówimy o praworządności. W praktyce RPO organizuje panel dyskusyjny, a następnie wnioski z takiego panelu przedstawia jako powszechne dążenie społeczności lokalnej. To jest zachowanie nawet troszeczkę żenujące. Poziom ochrony praw mniejszości narodowych, etnicznych, języka regionalnego jest w Polsce wzorcowy. Polacy np. w Niemczech nie mają statusu mniejszości narodowej, mimo że mają tam ponad stuletnie zakorzenienie – powiedział Jerzy Czerwiński.

RPO twierdzi, że państwo polskie ignoruje m.in. w wyniki spisu powszechnego z 2011 roku. Wówczas 840 tysięcy osób zadeklarowało narodowość śląską. Natomiast zgodnie z prawem w Polsce nie ma narodowości śląskiej. Skąd zatem możliwość jej wyboru w spisie powszechnym?

- W spisie z 2002 roku również zapytano o narodowość. Wówczas nie było ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Polska nie wskazywała wtedy, które grupy etniczne i narodowościowe są mniejszościami. Dlatego ten katalog był otwarty. Dopuszczono wskazanie narodowości, jaką każdy mógł sobie wymyśleć, jakie jest jego subiektywne odczucie. Tak się nie dzieje w żadnym kraju. U nas dopuścił do tego szef GUS. Jeszcze jako poseł protestowałem, że spowoduje to zafałszowanie wyniku spisu. Część naszych rodaków, głównie z Górnego Śląska, wpisała narodowość śląską. W kolejnym spisie w 2011 roku również umożliwiono wpisywanie subiektywnej narodowości, ale jako drugiej. Tłumaczono, że można wpisać narodowość polską, a jako dodatkową można wskazać etnię, czyli przynależność np. do Kaszubów, Ślązaków, Wielkopolan. Efekt był taki, że ilość tych wskazań znacznie się rozszerzyła. Pojawiły się też takie wskazania jak Kociewiacy, Górale, Mazurzy. Uznanie danej grupy jako mniejszości narodowej wiąże się z przywilejami m.in. wyborczymi, oświatowymi, kulturalnymi, itd. To się opłaca. Niestety idziemy w tym kierunku. Jest to niezgodne z obiektywną rzeczywistością i kryteriami ustawy. W ustawie wskazanych jest dziewięć mniejszości narodowych, cztery mniejszości etniczne i jeden język regionalny. Ślązacy nie są mniejszością etniczną. Nie spełniają ustawowych kryteriów, np. językowych. Posługują się gwarą – argumentował senator PiS.

W programie odniósł się też do znaczenia dla Opolszczyzny Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021, który rozpocznie się 1 kwietnia.

Opolskiego parlamentarzystę zapytaliśmy o majowe obchody stulecia III powstania śląskiego. Nie zrealizowano remontu amfiteatru oraz Pomnika Czynu Powstańczego na Górze Świętej Anny. Samorządowcy twierdzą, że unijne dofinasowanie z Ministerstwa Kultury nie wystarczyło, aby sfinalizować te zadania. Czy zatem centralne obchody powstańczej rocznicy mogą odbyć się poza Opolszczyzną?

- Jeśli te obchody zostaną przeniesione np. do Katowic, czy w jakieś inne miejsce na Górnym Śląsku, a powinny odbywać się tutaj - na Górze Św. Anny, to my się z tego nie wytłumaczymy. Będziemy się tłumaczyć z pewnego rodzaju indolencji i być może złej woli. Pomnik, amfiteatr na Górze św. Anny, jest własnością Skarbu Państwa. Zarządza nimi w imieniu Skarbu Państwa starosta strzelecki. To jest z mocy ustawy i tego nie można zmienić. Jeśli nie wykonano koniecznych prac, to nie będziemy się mogli z tego wytłumaczyć, a głównie ci, na których ciążył ten obowiązek. Kompetencja w tym zakresie była po stronie starosty strzeleckiego. Obojętne, co by nie mówił, że mu w przetargach brakowało pieniędzy, to się z tego nie wytłumaczy – powiedział Jerzy Czerwiński.