Na posiedzeniu sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny dyskutowano na temat funkcjonowania rodzinnych domów pomocy społecznej.

Wiceminister Stanisław Szwed zwrócił uwagę, że debata jest pokłosiem zmian w ustawie o pomocy społecznej, które zostały uchwalone przez Sejm w połowie marca. Zakładały one m.in. poszerzenie możliwości realizacji usług w ramach rodzinnego domu pomocy o przyjmowanie podopiecznych w gminach sąsiadujących.

Wiceszef MRiPS przypomniał, że w przypadku braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania osoba wymagająca z powodu wieku lub niepełnosprawności pomocy innych osób może korzystać z usług opiekuńczych i bytowych w formie rodzinnego domu pomocy.

Rodzinny dom pomocy to forma usług opiekuńczych i bytowych świadczonych całodobowo przez osobę fizyczną lub organizację pożytku publicznego dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu zamieszkujących wspólnie osób wymagających z powodu wieku lub niepełnosprawności wsparcia w tej formie.

Jak zaznaczył wiceminister, pomimo że jednostki te nie świadczą specjalistycznej pomocy osobom przewlekle i ciężko chorym, mogą stanowić alternatywę dla domów pomocy społecznej.

Szwed podkreślił, że jako kameralne placówki przeznaczone dla nie więcej niż 8 osób wpisują się także w idee deinstytucjonalizacji usług pomocy społecznej. Poinformował, że prace nad takimi zmianami cały czas trwają.

Wiceszef MRiPS wskazał, że obecnie funkcjonuje 47 rodzinnych domów pomocy w 12 województwach. "W czterech województwach nie funkcjonują żadne rodzinne domy pomocy społecznej. To jest województwo dolnośląskie, mazowieckie, opolskie i podkarpackie" - zaznaczył Szwed.

Dodał, że 47 placówek dysponuje 362 miejscami, w których obecnie przebywa 318 osób. W stosunku do 2020 r. - jak podał - przybyło 14 nowych jednostek. "Rozwój tego typu placówek jest szczególnie pożądany" - ocenił wiceminister.

"Miesięczne wydatki ponoszone za pobyt mieszkańca w rodzinnych domach wynoszą średnio około 2918 zł. Koszty te są dosyć mocno zróżnicowane w zależności od placówki i regionu - wahają się od 1500 zł do 4500 zł" - zaznaczył Szwed.

Zapowiedział, że w przyszłym roku planowana jest realizacja programu wspierającego rodzinne domy pomocy. "Celem tego programu będzie poprawa dostępności do usług opiekuńczych w ramach rodzinnych domów pomocy. W tej chwili przygotowujemy ramy tego programu" - powiedział.

Zdaniem wiceszefa resortu rodziny wciąż jest przekazywanych bardzo mało informacji o funkcjonowaniu tej formy opieki. Jak mówił, brak jest także zachęt w zakresie tworzenia nowych jednostek.

W dyskusji posłanka Agnieszka Ścigaj przypomniała, że w trakcie prac nad projektem ustawy o pomocy społecznej zgłosiła poprawkę, która poszerzała grono organizatorów tworzenia rodzinnych domów pomocy społecznej o inne organizacje pozarządowe np. o spółdzielnie socjalne. To - w jej ocenie - mogłoby przyczynić się do rozwoju tej formy opieki. Sejm ostatecznie odrzucił tę propozycję.

Posłanka zwróciła uwagę, że choć rodzinne domy pomocy są mało popularne, to są to miejsca, gdzie podopieczny może zostać otoczony większą troską i bezpieczeństwem.

Z kolei obecny na posiedzeniu komisji senator Jan Filip Libicki (KP-PSL) wskazywał, że małe zainteresowanie tym modelem opieki może wynikać m.in. z niedostatecznej promocji. "Jeżeli jest ogólna zgodna nas wszystkich, co do kierunku deinstytucjonalizacji, to robi się to konkretnymi narzędziami. Akurat rodzinne dom pomocy są jednym z podstawowych narzędzi, przy pomocy którego jesteśmy w stanie intensywnie uruchomić ten proces. Może warto się zastanowić, jak uczynić to narzędzie bardziej znanym" - zauważył Libicki.

Maciej Fuerstenau, który prowadzi Rodzinny Dom Pomocy "nad Jordanem" ocenił, że największą bolączką jest brak informacji na temat tej formy opieki. "Teraz, w sytuacji covidowej, nie byliśmy ujęci w systemie szczepień, czy też w dofinansowaniach dla pracowników w urzędzie marszałkowskim. Nie ma żadnych rodzinnych domów, tylko DPS-y. Nikt nas nie zauważa, tak jak byśmy byli na marginesie" - wskazywał.

Jak przyznał, z prowadzeniem takiego domu "nie ma większych problemów". "Tylko na początku trzeba niestety wszystko poświęcić (...) bo nie ma żadnej pomocy, ale nie na tym rzecz polega - trzeba mieć swoją wizję. Jak się ma cel i chce się pomóc starszym osobom, to nie ma większych problemów" - powiedział Maciej Fuerstenau.

Jego zdaniem rząd powinien bardziej wspomagać finansowo samorządy w tworzeniu rodzinnych domów pomocy.(PAP)

Autorka: Karolina Kropiwiec

kkr/ mhr/