To właśnie w Zabrzu w 1985 r. prof. Zbigniew Religa, wraz ze swoim zespołem, przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca.

Jednym z uczestników uroczystości był słynny tenor Jose Carreras, który za kilka dni wystąpi w Zabrzu. Zarówno odsłonięcie pomnika, jak i koncert są częścią obchodów setnej rocznicy nadania Zabrzu praw miejskich.

Wzniesiony z inicjatywy władz miasta siedmiometrowy pomnik z brązu stanął na skwerze u zbiegu ulic Powstańców Śląskich i prof. Zbigniewa Religi. Autorem monumentu jest pochodzący z Zabrza światowej sławy rzeźbiarz i medalier prof. Krzysztof Nitsch. Postać prof. Religi ustawiona jest na postumencie mającym odwzorowywać wykres elektrokardiogramu. Umieszczono na nim najważniejsze informacje o profesorze: wybitny lekarz kardiochirurg, pionier transplantacji serca w Polsce i mechanicznego wspomagania krążenia, rektor Śląskiej Akademii Medycznej.

Za upamiętnienie prof. Religi dziękował jego syn, Grzegorz, który poszedł w ślady ojca i też został kardiochirurgiem. Przyznał, że udział w piątkowej uroczystości to dla niego sytuacja zarazem trudna, jak i wzruszająca. Podziękowania skierował do lokalnych władz i mieszkańców.

"Dla mnie jest to dowód, że państwo nie tylko pamiętacie, ale chcecie pamiętać dalej o człowieku, który z wyboru został zabrzaninem, temu miastu poświęcił dużą część swojego życia. Nie tylko miastu, ale przede wszystkim ludziom poświęcił całe swoje życie" – powiedział dr Religa. Wyraził nadzieję, że pomnik świadczy nie tylko o pamięci o jego ojcu, ale też o jego ideałach – że najważniejsze w życiu to starać się pomóc innym ludziom.

"Miałem to szczęście, że wróciłem z Anglii i pracowałem z prof. Religą i za to chciałem dzisiaj, przed tym pomnikiem, podziękować, bo wszystkie moje osiągnięcia, wszystko, co udało mi się zrealizować, było dzięki prof. Relidze. Dziękuję ci, Zbyszek" – oświadczył inny wybitny kardiochirurg prof. Andrzej Bochenek, który przed laty, obok m.in. nieżyjącego już prof. Mariana Zembali, wchodził skład zespołu, który w Zabrzu stworzył Religa.

Prezydent Zabrza Małgorzata Mańka-Szulik przypomniała w swoim wystąpieniu, że choć prof. Religa nie urodził się w jej mieście, to jednak powtarzał, że wszystko, co w życiu osiągnął, zawdzięcza rodzinie i Zabrzu, gdzie dokonał pierwszego przeszczepu serca. "Jesteśmy ogromnie wdzięczni, że tacy ludzie, jak prof. Zbigniew Religa, pisali historię tego miasta" – zaznaczyła.

Wiceminister zdrowia Marcin Martyniak powiedział, że prof. Religa "spośród wybitnych należał do najwybitniejszych" – był twórcą i ojcem polskiej kardiochirurgii i pionierem w tej ważnej gałęzi medycyny i stworzył w Zabrzu jeden z najlepszych ośrodków chorób serca w tej części Europy.

Uczestników uroczystości pozdrowił w przesłanym liście prezydent Andrzej Duda, który wyraził zadowolenie, że lokalna społeczność postanowiła uczcić wybitnego człowieka o ogromnych zasługach dla Zabrza, regionu i całej Polski. "Historia zmagań prof. Zbigniewa Religi o możliwość rozwoju polskiej kardiochirurgii i transplantologii wpisuje się bowiem w dzieje wielkiej patriotycznej i społecznej pracy tu, na Śląsku" – wskazał prezydent Duda w liście odczytanym przez prezydenckiego ministra Jacka Siewierę. Wyraził przekonanie, że pamięć o profesorze powinny pielęgnować następne pokolenia.

Także marszałek Sejmu Elżbieta Witek, która również przysłała list z okazji uroczystości, dziękowała wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do powstania pomnika. Wyraziła przekonanie, że nie tylko upamiętnia on znakomitego kardiochirurga i jego osiągnięcia, ale także kulturowy dorobek miasta, z którym profesor związał swoje losy. Podkreśliła, że dla chorych prof. Religa był opoką, niósł nadzieję na poprawę zdrowia i dawał drugie życie.

Z kolei premier Mateusz Morawiecki w nadesłanym piśmie wyraził nadzieję, że monument będzie jednym z symboli Zabrza i jego stuletniej historii. "Prof. Zbigniew Religa to bez wątpienia prawdziwie pomnikowa postać polskiego życia publicznego, ale też postać emblematyczna dla miejsca, które wybrał i uczynił sercem niemal całego zawodowego życia" – wskazał szef rządu. Jak podkreślił, przenosząc do Polski doświadczenia zachodniej medycyny skostniałemu systemowi z czasów PRL przeciwstawił działanie, samodzielność oraz wiarę w kompetencje polskich lekarzy.

Rektor Uniwersytetu Medycznego w Katowicach prof. Tomasz Szczepański podkreślił w wystąpieniu, że prof. Religa był wizjonerem i znakomitym specjalistą, dla którego najważniejszy był pacjent. Nie wahał się ryzykować, kiedy wiedział, że może mu pomóc.

Dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu prof. Piotr Przybyłowski powiedział, że prof. Religa był jednym z pierwszych, który przełamał starą tradycję "kliniki jednego wielkiego profesora” i jego asystentów – za jego czasów stało się możliwe dopuszczenie do zawodu wielu zdolnych lekarzy, którzy później sami stali się profesorami". Dyrektor Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu Jan Sarna dodał, że odsłonięcie pomnika to szczęśliwy dzień dla całego Zabrza, rodziny profesora oraz dla niego osobiście.

O uczczeniu pomnikiem prof. Religi (1936-2009) – lekarza, posła, senatora, ministra zdrowia, rektora Śląskiej Akademii Medycznej, a także honorowego obywatela Zabrza – miejscowi radni zdecydowali, na wniosek prezydent Małgorzaty Mańki-Szulik, 24 sierpnia 2010 r.

W uzasadnieniu ówczesnej uchwały samorządowcy podkreślili, że pomnik upamiętni zasługi prof. Religi, który w ówczesnym Wojewódzkim Ośrodku Kardiologii w Zabrzu dokonał pierwszego w Polsce udanego przeszczepu serca, założył też w mieście niepubliczną placówkę naukową – Fundację Rozwoju Kardiochirurgii, która dziś nosi imię swego założyciela. W 2014 r. wybrano autora pomnika, a dwa lata później projekt.

Zbigniew Religa w 1985 r. przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca. W ostatnich latach życia był posłem klubu PiS i jednym z najbardziej znanych krajowych polityków. Odznaczony Orderem Orła Białego. Współpracownicy określili Zbigniewa Religę "ojcem polskiej kardiochirurgii".

W ostatnim okresie życia prof. Religa chorował na nowotwór płuc. Mimo choroby, jako poseł PiS niemal do końca uczestniczył w pracach Sejmu, nie unikał także wystąpień w mediach. Będąc już w ciężkim stanie, udzielił emocjonalnego wywiadu, w którym zadeklarował, że nie wierzy w Boga; mówił też, że nie boi się śmierci. Zmarł 8 marca 2009 r. w swoim domu Warszawie.(PAP)

Autor: Krzysztof Konopka

kon/ mir/