Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-08-21, godz. 12:43 Złota alga sieje spustoszenie w województwie śląskim. Jak wygląda sytuacja w naszym regionie? - Od maja do teraz nie było przypadków śnięcia ryb spowodowanego złotą algą w naszym regionie - informuje wojewoda Monika Jurek. » więcej 2024-08-21, godz. 12:23 Prokuratura wszczęła śledztwo ws. wybuchu pompy ciepła w Chrząstowicach Biegły z zakresu działania urządzeń takich jak pompy ciepła ustali, co było przyczyną wybuchu, do którego doszło wczoraj (20.08) na terenie jeden z posesji… » więcej 2024-08-21, godz. 12:00 Włodzimierz Skalik o kandydacie Konfederacji w wyborach prezydenckich Poszczególne formacje polityczne wyłaniają swoich kandydatów w wyborach prezydenckich w 2025 roku. Jako pierwsza swojego przedstawiciela proponuje Konfederacja… » więcej 2024-08-21, godz. 09:00 Boiska ze sztuczną nawierzchnią po remoncie. Opolskie Centrum Sportu czeka na certyfikat Boisko ze sztuczną murawą w Opolskim Centrum Sportu już po remoncie. » więcej 2024-08-21, godz. 08:00 „Wieże będą jeszcze większą atrakcją”. Biała inwestuje w zabytkowe obiekty Wyremontowane zabytkowe wieże widokowe mają zwiększyć atrakcyjność turystyczną gminy Biała. Samorząd pozyskał na to 838 tys. euro unijnego dofinansowania… » więcej 2024-08-21, godz. 07:00 Burze w regionie - ostrzega IMGW. Może być niebezpiecznie Ostrzeżenie pierwszego stopnia przed burzami wydał dla mieszkańców województwa opolskiego IMGW we Wrocławiu. Ostrzeżenie dotyczy wszystkich powiatów. » więcej 2024-08-21, godz. 07:00 "Są dobrze znane przyrodnikom". 4 nowe rezerwaty przyrody na Opolszczyźnie Do końca roku Opolszczyzna zyska 4 nowe rezerwaty przyrody. Dwa z nich powstaną w Nadleśnictwie Olesno, a pozostałe w leśnictwie kluczborskim oraz prudnickim… » więcej 2024-08-20, godz. 19:30 "To szansa dla naszych uczniów". W LO nr 1 będzie można przygotować się do egzaminu Cambridge LO nr 1 w Opolu poszerza swoją ofertę językową. Od września uczniowie 'jedynki' oraz innych szkół z całego województwa, a także dzieci i dorośli będą… » więcej 2024-08-20, godz. 17:30 Budowa ścieżki przy DK46. Od środy zmiana organizacji ruchu Trwa budowa 4,5-kilometrowej ścieżki pieszo-rowerowej pomiędzy Dębską Kuźnią a Schodnią koło Ozimka, wzdłuż drogi krajowej nr 46. Od środy (21.08)… » więcej 2024-08-20, godz. 16:10 "O matmo!". Wystawa Centrum Nauki Kopernik zawitała do Nysy Mimo wakacji nauka może być bardzo przyjemna. Nie trzeba rozwiązywać trudnych równań, a ciekawe łamigłówki. W Bastionie św. Jadwigi w Nysie na krótko… » więcej
45678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »