Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-11, godz. 17:00 Namysłów zwiększa dopłaty do wymiany "kopciuchów" Będzie łatwiej rozliczyć dofinansowanie do wymiany 'kopciucha' w gminie Namysłów. Samorząd upraszcza zasady przyznawania dotacji i przyspiesza wypłatę… » więcej 2024-12-11, godz. 17:00 Po interwencji Radia Opole w bloku na Duboisa jest już cieplej [INTERWENCJA] Letnie kaloryfery to zbyt mało, by przy niższych temperaturach nie odczuwać chłodu. A właśnie na to poskarżyli się nam mieszkańcy spółdzielczego bloku… » więcej 2024-12-11, godz. 17:00 Utrudnienia na DK45 po powodzi. Nowe mosty w planach, ale nie od razu Po wrześniowej powodzi, kierowcy podróżujący z Opola do Raciborza muszą mierzyć się ze sporymi utrudnieniami. Woda uszkodziła dwa mosty w ciągu drogi… » więcej 2024-12-11, godz. 15:42 Coraz więcej wiadomo o zabójstwie w Krapkowicach i zakopaniu zwłok w Otmęcie [FILM] Sekcja zwłok pozwoliła ustalić przyczynę i czas zgonu 65-letniego mężczyzny, którego zwłoki zabójca zakopał w Krapkowicach-Otmęcie pod koniec wrze… » więcej 2024-12-11, godz. 15:25 Zderzenie dwóch osobówek i dwóch ciężarówek na DW 401 w Chróścinie Nyskiej Do wydapku udziałem dwóch samochodów osobowych i dwóch ciężarówek doszło dziś (11.12) po godz. 12:00 w Chróścinie Nyskiej, w ciągu drogi wojewódzkiej… » więcej 2024-12-11, godz. 14:30 "Do remontu mamy wszystko". Fachowcy z Olesna pomagają powodzianom [ZDJĘCIA] Fachowcy z branży budowlanej z Olesna szacują straty w domach w Bodzanowie oraz w Nowym Świętowie koło Głuchołaz. Odwiedzą dziś (11.12) 6 mieszkań, w… » więcej 2024-12-11, godz. 14:00 Paryż będzie wsią. Tak zdecydowało MSWiA Paryż pod Namysłowem od nowego roku będzie samodzielną wsią. Dziś jest to przysiółek miejscowości Domaradz, jednak tego typu podział stopniowo znika… » więcej 2024-12-11, godz. 13:20 Będzie ślisko na drogach. IMGW ostrzega przed gołoledzią Będzie ślisko na drogach. IMGW ostrzega przez opadami marznącej mżawki powodującej gołoledź. Ostrzeżenie dotyczy sześciu powiatów województwa opolskiego:… » więcej 2024-12-11, godz. 12:45 Trwa budowa przeprawy w Krapkowicach. Pojedziemy nią przed świętami? Trwa intensywna budowa tymczasowych mostów przez rzekę Osobłogę w Krapkowicach. Prace prowadzone przy ulicy Kozielskiej, są już na zaawansowanym etapie… » więcej 2024-12-11, godz. 12:30 Obcokrajowcy zaatakowali ochroniarzy w markecie. Jeden z Gruzinów chciał ukraść alkohol Do 10 lat więzienia grozi czterem Gruzinom za próbę kradzieży butelki wódki i atak na interweniujących ochroniarzy. Policja przyjęła informację o awanturze… » więcej
25262728293031
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »