Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-12, godz. 11:21 "Pora roku nie sprzyja". Mieszkańcy gminy Głuchołazy cały czas walczą ze skutkami powodzi Mijają trzy miesiące od powodzi, która - przypomnijmy - 15 września nawiedziła Opolszczyznę. Najbardziej ucierpiała gmina Głuchołazy. Wielka woda zniszczyła… » więcej 2024-12-12, godz. 10:00 Każda piękna i każda może znaleźć właściciela. Przed nami choinkobranie w Dąbrowie Wysoką, gęstą, a może niską, za to niekłującą. Po choinkę prosto z lasu będą mogły wybrać się rodziny z dziećmi w najbliższą sobotę 14 grudnia… » więcej 2024-12-12, godz. 09:54 Czas na rundę rewanżową sezonu zasadniczego PlusLigi. ZAKSA podejmuje wicelidera tabeli W hicie 16. kolejki rozgrywek siatkarskiej PlusLigi ZAKSA Kędzierzyn-Koźle zagra we własnej hali z Projektem Warszawa. Drużyna ze stolicy to aktualny wicelider… » więcej 2024-12-12, godz. 08:00 Głuchołazy: zima zmusza powodzian do korzystania z miejsc tymczasowego zakwaterowania Kolejni powodzianie z gminy Głuchołazy chcą na zimę przenieść się do miejsc tymczasowego zakwaterowania. Zmuszają ich do tego problemy z remontem zalanych… » więcej 2024-12-12, godz. 07:45 "Zależy nam na rehabilitacji onkologicznej". W Aleksandrówce trwa drugi etap remontu W marcu tego roku Aleksandrówka zyskała nowy dach, a wykonawcy przenieśli się do wnętrza, jest także remontowana elewacja zabytkowego budynku. Ten etap powinien… » więcej 2024-12-11, godz. 20:00 Firma z Olesna ofiarowała pomoc powodzianom z Bodzanowa [FILM, ZDJĘCIA] Mieszkańcy Bodzanowa otrzymali kolejne wsparcie. Tym razem do 100 domostw trafiła armatura łazienkowa przekazana przez firmę Oras z Olesna. To nie pierwszy… » więcej 2024-12-11, godz. 20:00 Coraz bliżej do budowy nowego szpitala i remizy w Nysie. Pieniądze są zabezpieczone Dzisiaj (11.12) zarząd powiatu nyskiego zawnioskował do burmistrza i rady miejskiej o wpisanie do tzw. planu odbudowy - budowę tych dwóch budynków. Oba obiekty… » więcej 2024-12-11, godz. 20:00 ''Bezpieczeństwo to podstawa". Branice mają nowy posterunek policji Po wielu latach oczekiwania do Branic wraca posterunek policji. Na potrzeby komendy został zaadaptowany budynek przy ul. Lwowskiej. Będzie tu pracować pięciu… » więcej 2024-12-11, godz. 19:00 Do końca kadencji radni prezydenta i Platformy Obywatelskiej będą współpracować 5 lat będzie obowiązywać porozumienie koalicyjne między klubami radnych Arkadiusza Wiśniewskiego i Platformą Obywatelską w Radzie Miasta Opola. » więcej 2024-12-11, godz. 18:00 "Nie zapominamy o zabytkach". Znamy program obchodów 800-lecia Białej Biała będzie świętować 800-lecie. Bogaty program przyszłorocznych obchodów przedstawiono podczas konferencji prasowej. Przygotowania do jubileuszu trwały… » więcej
24252627282930
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »