Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-15, godz. 15:00 Dziś niedziela handlowa. Zakupy zrobimy także za tydzień Trwa jedna z dwóch handlowych niedziel poprzedzających Boże Narodzenie. » więcej 2024-12-15, godz. 13:59 Marcin Ociepa surowo ocenia rok rządów ekipy Donalda Tuska. Poseł Tomasz Kostuś zarzuty odpiera - To nie był dla regionu dobry rok pod kątem m.in. spływających pieniędzy rządowych - wskazywał dziś (15.12) poseł klubu Prawa i Sprawiedliwości Marcin… » więcej 2024-12-15, godz. 12:26 Rodzinny piknik sportowy z Fundacją LOTTO. Atrakcje dla każdego i gorąca atmosfera Koszykówka, tenis stołowy, przeciąganie liny, strefa e-sportowa, symulator snowboardu VR czy ruchoma ścianka wspinaczkowa - to tylko część atrakcji, które… » więcej 2024-12-15, godz. 10:05 Morderstwo w Kluczborku. Zatrzymany sam zgłosił się na policję 36-latek został zatrzymany za podwójne morderstwo, do którego doszło w sobotnie (14.12) popołudnie w Kluczborku. Ze wstępnych ustaleń wynika, że mężczyzna… » więcej 2024-12-15, godz. 09:00 "Chęć rozmowy". Powodzianie nadal mogą korzystać z pomocy psychologicznej Powodzianie nadal mogą korzystać z pomocy psychologicznej. Ta udzielana jest już nie w mobilnych punktach, a w stacjonarnych gabinetach, które najczęściej… » więcej 2024-12-15, godz. 06:45 Podwójne zabójstwo w Kluczborku. Policja ustala motyw zbrodni Nie żyją dwie osoby - kobieta i mężczyzna zamordowani w sobotę (14.12) na jednym z osiedli w Kluczborku. Jak wynika z ustaleń Radia Opole, do morderstwa… » więcej 2024-12-14, godz. 20:35 Kolizja dwóch pojazdów na A4. Jezdnia na Katowice zablokowana [AKTUALIZACJA] Są duże utrudnienia w ruchu na opolskim odcinku A4. Służby kierują samochody osobowe bramą awaryjną na drogę powiatową Niemodlin - Lewin Brzeski. » więcej 2024-12-14, godz. 19:53 Tradycyjne potrawy i dużo serca. Mogą przyjść osoby samotne, potrzebujące i bezdomne Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety z Nysy zaprasza na tradycyjną wigilię. Uroczystą kolację przygotowują ze Wspólnotą Apostolską św. Elżbiety. A wigilia… » więcej 2024-12-14, godz. 17:14 "Nie wierzyłam, że to się dzieje". Trwa "Weekend Cudów" Szlachetnej Paczki Mnóstwo świątecznie zapakowanych paczek trafia w ten weekend do potrzebujących. W wielu miastach Opolszczyzny można zobaczyć wolontariuszy w czerwonych koszulkach… » więcej 2024-12-14, godz. 17:13 Posłowie PiS Mariusz Błaszczak i Marcin Ociepa odwiedzają region i pytają o powódź i remont na Górze św. Anny Były minister obrony narodowej, poseł Mariusz Błaszczak i poseł Marcin Ociepa odwiedzają Opolszczyznę. Politycy Prawa i Sprawiedliwości w stolicy regionu… » więcej
16171819202122
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »