Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-08-12, godz. 16:23 Próbował odciąć ojcu dłoń, interweniowała policja. 28-latek wcześniej odsiedział wyrok za przemoc Do 5 lat więzienia grozi 28-letniemu mężczyźnie, który podczas awantury miał zaatakować swojego ojca nożem, chcąc obciąć mu dłoń. Do zdarzenia doszło… » więcej 2024-08-12, godz. 16:15 Zniszczył wiatę przystankową w Skarbimierzu. 26-latek został zatrzymany dzięki reakcji świadka Szybka reakcja spowodowała szybkie zatrzymanie. Dzięki przytomności jednego z mieszkańców brzescy policjanci mogli błyskawicznie namierzyć i zatrzymać… » więcej 2024-08-12, godz. 16:00 Remont linii kolejowej z Nysy do Brzegu może stać się faktem. Pod uwagę brana jest też elektryfikacja Długo wyczekiwany remont linii kolejowej z Nysy do Brzegu może stać się faktem. Jak przekonuje członek zarządu regionu Antoni Konopka, Ministerstwo Infrastruktury… » więcej 2024-08-12, godz. 15:12 Od września za odbiór śmieci w gminie Izbicko będzie odpowiadać spółka Czysty Region Gmina Izbicko zmienia operatora odbiorów śmieci. Od 1 września za wywóz odpadów będzie odpowiadać spółka Czysty Region z Kędzierzyna-Koźla. W związku… » więcej 2024-08-12, godz. 13:19 W wieku 64 lat zmarł Jerzy Czerwiński, radny sejmiku, były senator i poseł Nie żyje Jerzy Czerwiński, były poseł, senator, a obecnie radny sejmiku regionu z ramienia Prawa i Sprawiedliwości. » więcej 2024-08-12, godz. 12:31 Po sesji zdjęciowej nauka chodzenia na szpilkach. Seniorki z Opola ćwiczą przed konkursem "Miss i mister 60+" Biorą udział w sesjach zdjęciowych i próbach choreografii. Osiemnaścioro kandydatek i kandydatów z Opola intensywnie przygotowuje się to tegorocznego konkursu… » więcej 2024-08-12, godz. 12:00 2 miliony na onkologię. Samorząd województwa dofinansował remont szpitala Opolskie Centrum Onkologii im. prof. Tadeusza Koszarowskiego czeka modernizacja. Będzie to możliwe dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego… » więcej 2024-08-12, godz. 11:15 Pielgrzymi z Opola wyruszyli w stronę Jasnej Góry. "Mamy za co dziękować, przepraszać i prosić" Idą z różnymi intencjami, ale wszyscy będą zmierzać w jednym kierunku. Sprzed kościoła pw. św. Jacka w Opolu ruszył opolski strumień pielgrzymki na… » więcej 2024-08-12, godz. 10:14 Kradł kosmetyki i rowery, nie gardził też wyposażeniem szkoły Dzięki reakcji świadka udało się udaremnić kradzież z jednej z opolskich szkół. Obywatelska postawa pomogła mundurowym w ustaleniu okoliczności innych… » więcej 2024-08-12, godz. 09:00 Kolejna inwestycja drogowa w Kędzierzynie-Koźlu rozpoczęta Kędzierzyn-Koźle rozpoczyna kolejną inwestycję drogową. Za ponad 1,3 mln złotych zostanie przebudowana ul. Modrzewiowa na osiedlu Kuźniczka. » więcej
15161718192021
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »