Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-16, godz. 11:50 Głuchołazy organizują wigilię dla powodzian i nie tylko Powodzianie z Głuchołaz w wigilijny wieczór nie zostaną sami. A to dzięki Fundacji Wolne Miejsce, która razem z gminą organizuje dla nich spotkanie 24 grudnia… » więcej 2024-12-16, godz. 10:30 Pieniądze za RKO trzeba rozliczyć z ZUS-em Ważna informacja dla rodziców małych dzieci - pieniądze uzyskane z Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego trzeba rozliczyć z ZUS-em. Chodzi o tych rodziców… » więcej 2024-12-16, godz. 09:00 Mieszkanie za remont. W Kędzierzynie-Koźlu kolejne 23 lokale do wynajęcia Kolejne 23 mieszkania do wynajęcia w Kędzierzynie-Koźlu. Lokale znajdują się w różnych częściach miasta, a podstawowym warunkiem jest remont. » więcej 2024-12-16, godz. 07:00 Kolejna ulica z nową nawierzchnią. Modrzewiowa w Kędzierzynie już nie jest drogą gruntową Ulica Modrzewiowa na osiedlu Kuźniczka w Kędzierzynie-Koźlu już z twardą nawierzchnią. » więcej 2024-12-16, godz. 06:55 Uwaga! Będzie silnie wiało Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej prognozuje wystąpienie silnego wiatru o średniej prędkości do 40 km/h, w porywach do 85 km/h, z zachodu i północnego… » więcej 2024-12-16, godz. 06:42 Nocna kolizja w Opolu. Kierowca stracił panowanie nad pojazdem Kierujący samochodem osobowym marki BMW stracił panowanie nad pojazdem i uderzył w latarnię i słupki chodnikowe. Do zdarzenia doszło o północy na ul. Hallera… » więcej 2024-12-15, godz. 19:18 Pomaganie przez kolędowanie. W Brzegu śpiewano dla dzieci z rodzinnego domu dziecka w Lewinie Brzeskim Najpiękniejsze polskie kolędy w wykonaniu lokalnych artystów wybrzmiały dziś (15.12) w sali widowiskowej brzeskiego Zamku Piastów Śląskich. Koncert był… » więcej 2024-12-15, godz. 19:00 Most tymczasowy w Krapkowicach gotowy. Zostanie oddany do użytku przed świętami Wojsko zbudowało kolejny most tymczasowy na zalanych terenach. Mieszkańcy Krapkowic znów będą połączeni ze światem przeprawą. Żołnierze w ramach operacji… » więcej 2024-12-15, godz. 17:30 Utrudnienia w Nysie. Będzie zamknięty odcinek dw 489 Uwaga kierowcy w Nysie! Z powodu awarii na kolektorze kanalizacji sanitarnej, od jutra (16.12) będzie zamknięty dla ruchu pojazdów odcinek drogi wojewódzkiej… » więcej 2024-12-15, godz. 17:00 Społecznicy rozdają ciepłe posiłki. "Pomóżcie nam w tym" Opolscy społecznicy dbają o ubogich. W każdą sobotę przy ul. Krakowskiej częstują potrzebujących ciepłym posiłkiem, a przy jednej z restauracji ustawiono… » więcej
15161718192021
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »