Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-16, godz. 19:43 Wypadki i kolizje w regionie. Niespokojny poniedziałek na drogach Do kilku zdarzeń groźnie wyglądających doszło w ostatnim czasie na trasach Opolszczyzny. » więcej 2024-12-16, godz. 18:13 Zmarł pacjent w głębokiej hipotermii. Jego ciało wychłodziło się do 19 stopni Lekarzom, mimo wysiłków, nie udało się uratować pacjenta, który w stanie głębokiej hipotermii trafił do Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Opolu. » więcej 2024-12-16, godz. 18:00 Będzie nowe oświetlenie na boisku w Suchej Psinie Żądło Sucha Psina, występujący w piłkarskiej 'B' klasie klub z powiatu głubczyckiego będzie miał nowe oświetlenie na stadionie. Zakończył się pierwszy… » więcej 2024-12-16, godz. 16:15 "Nie ma co narzekać". Kombatanci w OUW podzielili się opłatkiem 'Zdrowia i pokoju na świecie' - takie dziś (16.12) życzenia można było usłyszeć z ust kombatantów, którzy zgodnie z tradycją spotkali się na świątecznym… » więcej 2024-12-16, godz. 15:36 Miał szybko zarobić na inwestycjach, stracił blisko pół miliona złotych! Prawie pół miliona złotych stracił senior z powiatu opolskiego, który zaufał fałszywemu doradcy finansowemu. 77-letni mężczyzna został skuszony korzystną… » więcej 2024-12-16, godz. 15:33 Najzdolniejsi ze stypendiami. Nagrodzono kilkaset osób Blisko 400 stypendiów przyznał dziś Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego. Wsparcie otrzymali najlepsi uczniowie opolskich szkół ogólnokształcących… » więcej 2024-12-16, godz. 15:06 Złodziej recydywista z Dobrodzienia może trafić za kratki na 15 lat Do 15 lat więzienia grozi włamywaczowi, który okradał sklepy w Dobrodzieniu i okolicy miasta. 44-letni mieszkaniec powiatu oleskiego działał w warunkach… » więcej 2024-12-16, godz. 14:30 Miasto odkupiło halę od Budowlanych Opole. Posłuży uczniom "ekonomika" Opole odkupiło halę sportową od klubu Budowlani. Miasto zapłaciło za obiekt 3,8 miliona złotych. » więcej 2024-12-16, godz. 14:00 Jest szansa, że na święta kierowcy pojadą mostem tymczasowym w Krapkowicach Wojsko zakończyło budowę mostu tymczasowego w Krapkowicach. Teraz czas na budowę dróg dojazdowych, wykonanie prób obciążeniowych i dopiero ruch przez nowy… » więcej 2024-12-16, godz. 13:45 "To bardzo spokojni ludzie". 36-latek z Kluczborka usłyszał zarzuty podwójnego zabójstwa [AKTUALIZACJA] Prokurator będzie weryfikować kwestię poczytalności 36-letniego Miłosza T. z Kluczborka po podwójnym zabójstwie w sobotę (14.12). W tym celu zostaną powołani… » więcej
13141516171819
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »