Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-17, godz. 12:40 Opolszczyzna ma "nowych" nauczycieli dyplomowanych. Są też pedagodzy z medalami KEN [ZDJĘCIA] 70 nauczycieli z całego regionu odebrało dziś (17.12) w Opolskim Urzędzie Wojewódzkim certyfikaty poświadczające zdobycie tytułu nauczyciela dyplomowanego… » więcej 2024-12-17, godz. 11:30 Strzelce Opolskie: ukradł cukierek, a odpowie za kradzież roweru Miało być słodko, a skończyło się gorzko. Mężczyzna w sklepie połasił się na cukierka, którego zjadł. Nie zwrócił uwagi, że ma go „na oku”… » więcej 2024-12-17, godz. 11:10 Opolanie mogą zgłaszać swoje kandydatury do rad dzielnic Ruszył nabór do rad dzielnic Opola. Swoją kandydaturę może zgłosić każdy pełnoletni mieszkaniec stolicy regionu. Warunkiem jest meldunek w dzielnicy… » więcej 2024-12-17, godz. 10:35 Radni województwa uchwalają budżet. Ma przekroczyć miliard złotych - Gdyby spojrzeć na liczby, to będzie to lepszy plan finansowy niż ten z tego roku [2024] - tak o przyszłorocznym budżecie województwa opolskiego mówił… » więcej 2024-12-17, godz. 10:00 Biała dołączyła do samorządowego związku transportu „Pogranicze” Gmina Biała przystąpiła do Powiatowo-Gminnego Związku Transportu „Pogranicze”. Od stycznia na jej terenie będzie prowadził autobusowe przewozy m.in… » więcej 2024-12-17, godz. 08:50 Wypadek w Murowie. Jedna osoba została ranna Jedna osoba została ranna w porannym wypadku na drodze lokalnej w Murowie, w powiecie opolskim. Do tego zdarzenia doszło przed godziną 6:00. » więcej 2024-12-17, godz. 08:00 Wymiana oświetlenia ulicznego w Praszce. Chodzi o oszczędności Wymianę oświetlenia ulicznego na energooszczędne rozpocznie w przyszłym roku Urząd Miejski w Praszce. » więcej 2024-12-16, godz. 20:00 Świąteczne produkty w drodze do żołnierzy na misjach. W przygotowaniu transportu pomagają opolscy logistycy Opolscy logistycy zadbali, by żołnierzom na zagranicznych misjach nie zabrakło polskich przysmaków na Boże Narodzenie. W koszarach jednostki trwa wielkie… » więcej 2024-12-16, godz. 20:00 Po trzech miesiącach znów można przejechać dwoma pasami DK94 w Skorogoszczy Znów dwoma pasami prowadzony jest ruch na drodze krajowej numer 94 w Skorogoszczy. Ten fragment pozostawał nieprzejezdny od powodzi w połowie września. » więcej 2024-12-16, godz. 19:43 Wypadki i kolizje w regionie. Niespokojny poniedziałek na drogach Do kilku zdarzeń groźnie wyglądających doszło w ostatnim czasie na trasach Opolszczyzny. » więcej
12131415161718
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »