Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-08-16, godz. 11:31 Harcerska barka niebawem popłynie do stoczni. "Nadal zbieramy pieniądze na jej remont" Niewykluczone, że za kilka dni harcerska barka, na remont której zbierane są pieniądze wyruszy do kozielskiej stoczni. » więcej 2024-08-15, godz. 20:15 Było smacznie i pachnąco. Znamy zwycięzców konkursu kulinarnego "Bitwa Regionów" [ZDJĘCIA] Liczył się smak, wygląd, ale też sposób podania i zaprezentowania swojego popisowego dania. Za nami finał wojewódzki 'Bitwy Regionów', w którym do walki… » więcej 2024-08-15, godz. 18:36 "Piękna tradycja". W Niemodlinie trwa III EtnoFestiwal [ZDJĘCIA] Po raz trzeci na dziedziniec zamku w Niemodlinie zjechali producenci regionalnych produktów, zielarze, a także rękodzielnicy. Trwa tam III EtnoFestiwal, który… » więcej 2024-08-15, godz. 18:00 "Dziś wyrażamy im wdzięczność". Święto Wojska Polskiego w Opolu [ZDJĘCIA] Tłumy mieszkańców uczestniczyły dzisiaj (15.08) w święcie Wojska Polskiego w Opolu. Podczas uroczystego apelu na placu Wolności nie zabrakło podziękowań… » więcej 2024-08-15, godz. 17:15 Koronawirus wciąż aktywny. Rośnie sprzedaż testów na COVID-19 Choć do sezonu jesienno-zimowego i związanego z tym szczytu zachorowań pozostało trochę czasu, to lekarze sygnalizują, że nadal odnotowują infekcje. Oprócz… » więcej 2024-08-15, godz. 17:10 Taka okazja nie zdarza się często. Piknik militarny na pl. Wolności w Opolu [ZDJĘCIA] Jak wygląda umundurowanie żołnierza, z czego składa się broń oraz do jakich celów wykorzystywane są pojazdy wojskowe. Tego między innymi mogli dowiedzieć… » więcej 2024-08-15, godz. 15:00 Cały kolarski Prudnik czeka na etapowy finisz Tour de Pologne Tłumy kibiców czekają w Prudniku na finisz czwartego etapu kolarskiego wyścigu Tour de Pologne. Kolarze najbardziej prestiżowego touru w naszym kraju na ul… » więcej 2024-08-15, godz. 12:15 Woda warunkowo zdatna do picia. Komunikat dla mieszkańców gminy Tarnów Opolski Bakterie z grupy coli w wodociągu publicznym w gminie Tarnów Opolski. Chodzi o ujęcie wody w Miedzianej, zasilające Kąty Opolskie i Przywory. » więcej 2024-08-15, godz. 12:00 Gmina Niemodlin rozbudowuje infrastrukturę drogową Jedne się kończą, inne zaczynają. W gminie Niemodlin trwa przebudowa kilku ważnych dróg. Na finiszu jest modernizacja ulicy Spacerowej i Gazowej w Niemodlinie… » więcej 2024-08-15, godz. 11:45 Będzie niebezpiecznie. IMGW ostrzega przed burzami i upałami Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia II i I stopnia przed burzami dla Polski południowej, zachodniej i centralnej. Poza ostrzeżeniami… » więcej
10111213141516
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »