Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-12-19, godz. 08:00 W Prudniku mają powstać mieszkania dla powodzian Władze Prudnika chcą pozyskać pieniądze na budynek wielorodzinny dla poszkodowanych przez powódź. Możliwość taką daje specustawa powodziowa, a finansowe… » więcej 2024-12-19, godz. 07:00 Powodzianie przed świętami otrzymają paczki z Banku Żywności Powodzianie z Paczkowa oraz Nysy otrzymają świąteczne paczki żywnościowe. Przekazane zostaną przez Bank Żywności. Do poszkodowanych w wyniku wielkiej wody… » więcej 2024-12-19, godz. 06:30 Kolejny tragiczny pożar na Opolszczyźnie. Nie żyje 61-letni mężczyzna Do pożaru domu jednorodzinnego doszło w Golczowicach w powiecie brzeskim. » więcej 2024-12-18, godz. 20:00 Jest umowa na rozbudowę infrastruktury wodno-kanalizacyjnej w Opolu-Wrzoskach. Wartość prac to 86 mln zł Budowa blisko 6 kilometrów sieci wodociągowej, montaż przepompowni sieciowych, czy stworzenie rurociągu odprowadzającego ścieki - to między innymi zostanie… » więcej 2024-12-18, godz. 19:35 Pożar domu w Ładzy. Pali się dach budynku Osiem zastępów straży pożarnej gasi pożar dachu budynku jednorodzinnego w Ładzy w gminie Pokój w powiecie namysłowskim. Jedyna osoba, która przebywała… » więcej 2024-12-18, godz. 19:00 Pierwsza wigilia Rady Seniorów Województwa Opolskiego. "Na razie poznajemy się" Przede wszystkim zdrowia, a poza tym dobrej współpracy, operatywności, koleżeństwa i przychylności władz. Głównie takie życzenia wybrzmiały podczas… » więcej 2024-12-18, godz. 19:00 Kędzierzyn-Koźle: Policja przechwyciła tysiące papierosów bez akcyzy, krajankę i marihuanę 44 tysiące papierosów bez polskiej akcyzy, ponad 6 kilogramów krajanki tytoniowej i przeszło 100 gramów marihuany przechwycili kędzierzyńsko-kozielscy policjanci… » więcej 2024-12-18, godz. 18:05 Dożywocie dla dzieciobójczyni z Czarnowąsów. Kobieta zamordowała córkę i syna - Karę dożywotniego pozbawienia wolności orzekł Sąd Okręgowy w Opolu wobec Krystyny S. z Czarnowąsów - potwierdziła Radiu Opole Karolina Pleskot z biura… » więcej 2024-12-18, godz. 17:00 Szczury pojawiły się na klatkach schodowych na opolskim osiedlu Są niezwykle inteligentne i zarazem niebezpieczne dla człowieka. Mowa o szczurach, które ostatnio pojawiły się na osiedlu AK w Opolu. Gryzonie można spotkać… » więcej 2024-12-18, godz. 16:30 Do końca tygodnia potrwa dystrybucja paczek ze Świątecznej Zbiórki Żywności 7,5 tony produktów spożywczych udało się zebrać na Opolszczyźnie podczas Świątecznej Zbiórki Żywności z końca listopada (29-30.11). » więcej
891011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »