Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-06-28, godz. 12:27 Biegły orzeknie, czy koszty budowy szpitala tymczasowego w Opolu były za wysokie. Śledztwo trwa Biegły z zakresu budownictwa i kosztorysowania robót oceni, czy negocjacje w sprawie określenia cen prac budowlanych związanych z adaptacją CWK w Opolu na… » więcej 2024-06-28, godz. 12:15 "Lewica przestała być lewicą powiatową, gminną". Senator Piotr Woźniak w Radiu Opole - Nie podoba mi się dzisiejsza lewica - w Porannej Rozmowie Radia Opole mówił senator Piotr Woźniak z Nowej Lewicy. Senator swoimi uwagami dzielił się w… » więcej 2024-06-28, godz. 12:00 Akcja CBŚP z Opola na Śląsku. Zlikwidowano nielegalną krajalnię tytoniu [ZDJĘCIA, FILM] Nielegalną krajalnię tytoniu zlikwidowały w Bytomiu we wspólnej akcji Straż Graniczna, Krajowa Administracja Skarbowa i CBŚP. Zabezpieczono m.in. maszyny… » więcej 2024-06-28, godz. 12:00 Opole: remont Wrocławskiej - kolejny etap Dzisiaj (28.06) rano przywrócono ruch w obu kierunkach na remontowanej ulicy Wrocławskiej w Opolu. » więcej 2024-06-28, godz. 11:00 Wiceburmistrzem Prudnika będzie dyrektor szkoły i wykładowca uczelni Wiesław Kopterski będzie nowym wiceburmistrzem Prudnika. Dotychczas był dyrektorem miejscowej szkoły średniej. W kwietniu został radnym miejskim. Startował… » więcej 2024-06-28, godz. 08:00 Duże zainteresowanie rządowym programem in vitro. W regionie realizuje go jeden ośrodek Już ponad 50 par zarejestrowało się i przeszło kwalifikację, by skorzystać z rządowego programu leczenia niepłodności. Całym procesem zajmuje się PARENS… » więcej 2024-06-27, godz. 20:33 Bo "Łączy nas A4". Autostradowy patrol pięciu rozgłośni regionalnych Polskiego Radia rusza w kurs Łączy nas A4 - to wspólny projekt pięciu rozgłośni Polskiego Radia położonych wzdłuż autostrady A4. Przez cały piątek (28.06) wspólnie z dziennikarzami… » więcej 2024-06-27, godz. 19:10 Kolejki do firm opróżniających szamba. Powód - kontrole gminne Kolejki oczekujących na wywóz przydomowych ścieków ustawiają się w niektórych gminach południa Opolszczyzny. Problemy dotyczy opróżniania szamb, a związany… » więcej 2024-06-27, godz. 17:45 Będzie można za darmo dojechać nad jeziora turawskie. Kursy ruszają od lipca 1 lipca rusza darmowa komunikacja autobusowa nad jeziora turawskie. Gmina wraca do sprawdzonego pomysłu z zeszłego roku i podobnie jak w poprzednie wakacje autobus… » więcej 2024-06-27, godz. 17:13 Opolski Zakład Komunalny szuka sponsora tytularnego dla nowego stadionu Zakład Komunalny w Opolu czeka na chętnych, którzy chcieliby zostać sponsorem tytularnym budowanego przy ul. Północnej stadionu. » więcej
78910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »