Nowa siedziba Centralnego Przystanku Historia im. Lecha Kaczyńskiego oraz księgarni IPN mieści się przy ul. Marszałkowskiej 107, tuż obok stacji metra Świętokrzyska.

Jak podkreślił w czasie poniedziałkowej uroczystości prezes IPN dr Karol Nawrocki nowoczesna formuła nowego Przystanku Historia jest odpowiedzią na wyniki badań społecznych obejmujących przedstawicieli pokolenia „Z”, dla których „świat wirtualny i realny składa się na jedną rzeczywistość”. „Dlatego IPN musi być także w przestrzeni technologicznej. Wierzę, że Centralny Przystanek Historia im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego będzie miejscem, w którym będą integrowały się wszystkie kanały oddziaływania Instytutu Pamięci Narodowej – od archiwów, poprzez debaty naukowe, aż po nowe technologie i wydarzenia kulturalne” – podkreślił.

Prezes IPN uzasadnił wybór prezydenta RP w latach 2005-10 na patrona nowej siedziby zaangażowaniem Lecha Kaczyńskiego w działalność opozycji antykomunistycznej oraz jego wrażliwością na sprawy edukacji historycznej. „Dzięki swojej wiedzy historycznej potrafił przewidywać przyszłe wydarzenia, które dla nas są straszną teraźniejszością. Wówczas świat nie chciał go słuchać, ale dziś możemy widzieć w jaki sposób świadomość historyczna buduje także odpowiedzialność wobec przyszłości” – powiedział prezes IPN. W czasie uroczystości, z udziałem doradcy prezydenta profesora Andrzeja Zybertowicza, odsłonięto tablicę upamiętniającą patrona Centralnego Przystanku Historia IPN.

Prezes Nawrocki podkreślił, że jednym z najważniejszych celów edukacji historycznej musi być refleksja nad takimi wartościami jak wolność i niepodległość. „Instytut Pamięci Narodowej jest więc także instytutem przyszłości narodowej. Jestem przekonany, że to miejsce będzie tego kolejnym dowodem” – dodał.

W wykładzie inaugurującym działalność edukacyjną Centralnego Przystanku Historia profesor Andrzej Nowak powiedział, że celem refleksji nad historią i jej badaniem jest „odnajdywanie swego miejsca wśród tych, którzy byli przed nami, z myślą o tych, którzy będą po nas, bo tylko wówczas nasze życie uzyskuje sens”. Jak zauważył, wszelkie systemu totalitarne oraz autokratyczne na przestrzeni kilku tysięcy lat dążyły do wymazania przeszłości, tak aby niemożliwe było konfrontowanie sposobów ich rządów z przeszłością, a tym samym aby nie była możliwa refleksja, że rządzący popełniają błędy. „Do pewnego stopnia historia służy także wyobrażaniu sobie jak może wyglądać najbliższa przyszłość. To jedyne narzędzie jakie posiadamy” – podkreślił.

Jak dodał prof. Nowak, historia służy także budowaniu wspólnoty, zarówno na poziomie rodziny jak i wielkiej wspólnoty narodowej. „Uświadomienie naszego zakorzenienia we wspólnocie pozwala nam na bycie ludźmi kulturalnymi. Drugim aspektem pamięci wspólnoty jest chęć upamiętnienia tych, którzy dla wspólnoty zrobili coś ważnego. Nie oznacza to, że muszą to być najwięksi bohaterowie, ale także nasi bliscy, którzy walczyli o wolność w czasie II wojny światowej lub uczestniczyli w wielkim ruchu `Solidarności`. To pozwala nam także na refleksje nad nami, nad tym w jaki sposób na skalę naszych możliwości i czasów w których żyjemy możemy być godni tych, którzy zapewnili życie naszej wspólnocie. Potrzebna jest jednak także pamięć o tych, którzy niszczyli naszą wspólnotę. Historia nie może być różową bajką” – podkreślił historyk. W tym kontekście przywołał słowa kronikarza Wincentego Kadłubka, który pisał: „Lękam się, abyśmy sobie wzajem nazbyt nie potakiwali, żeby w chwili, gdy głupio się do siebie uśmiechamy, jeszcze głupsza okoliczność niepodobania się nam nie urągała. Albowiem przymilność wykarmia głupotę, a mówienie na przekór — mądrość”.

W rozmowie z PAP dyrektor Biura Przystanków Historia Łukasz Witek podkreślił, że jednym z najważniejszych impulsów do stworzenia nowej przestrzeni edukacyjnej w Warszawie była ogromna skala zainteresowania zeszłorocznym Kongresem Pamięci Narodowej na Stadionie Narodowym w Warszawie. „Wówczas frekwencja przekroczyła nasze oczekiwania. W ciągu dwóch dni odwiedziło nas 13 tysięcy osób, w tym prawie 7 tysięcy dzieci. To pokazało, że jest ogromny potencjał do zainteresowania historią Polski odbiorców w każdym wieku. Nasze projekty edukacyjne są tak skonstruowane, że mamy zarówno coś dla przedszkolaków, jak i seniorów” – powiedział Łukasz Witek. Dodał, że nowy Przystanek Historia - tak jak już istniejące - będzie pełnił swoje podstawowe funkcje. „Przystanki Historia to miejsca spotkań z historią, rozsiane w Polsce i poza jej granicami. Mamy ich kilkanaście, dziewięć w Europie, trzy na innych kontynentach” – zauważył.

Dodał, że udostępnienie strefy nowych technologii w dawnej siedzibie warszawskiego Przystanku Historia nie było możliwe. Siedziba przy ul. Marszałkowskiej 21/25 nie pozwalała na zorganizowanie Strefy Nowych Technologii, prezentującej między innymi projekty gamingowe IPN.

„Stąd decyzja, aby nowy Przystanek Historia powstał w samym centrum Warszawy, miejscu doskonale skomunikowanym, do którego będziemy mogli dowozić młodzież z Warszawy i innych miejscowości. Aby przyciągnąć młodych musimy zaoferować jak najwięcej nowoczesnych technologii. Temu miejscu przyświeca umieszczone na ścianie hasło: +Najnowsza historia – najnowsze technologie+. W Przystanku Historia będzie można skorzystać z najnowocześniejszych kapsuł gamingowych, które pozwalają na głębsze przeżywanie gry” – powiedział Witek. Jak dodał, zaplecze techniczne nowego Przystanku Historia będzie pozwalało na transmitowanie na kanałach IPN w mediach społecznościowych wszystkich odbywających się w Przystanku Historia debat historycznych, konferencji naukowych, lekcji, koncertowych oraz prasowych oraz innych spotkań, bez wsparcia firm zewnętrznych.

Magdalena Hajduk, dyrektor Biura Nowych Technologii IPN powiedziała PAP, że przed wejściem do strefy gamingowej w Centralnym Przystanku Historia uczestnicy będą mogli spotkać się z edukatorem. „Wprowadzi młodych w obszar historii, którego dotyczy gra, czyli na przykład wojny polsko-bolszewickiej, kryptologii i bitwy o Anglię. Przypomnijmy, że gra IPN +Gra Szyfrów+ od 2021 roku jest lekturą szkolną. Dajemy więc także nauczycielom przestrzeń do przeprowadzenia lekcji i weryfikacji wiedzy poprzez przygotowany przez nas quiz” – podkreśliła Magdalena Hajduk.

Łukasz Witek przypomniał, że udział we wszystkich działaniach edukacyjnych IPN jest bezpłatny, a nowy Przystanek Historia będzie dostępny dla wszystkich od poniedziałku do soboty. „Już jakiś czas temu rozpoczęliśmy program +Rodzinna sobota+, w której rodzice ze swoimi dziećmi poznają historię. Mamy również przedstawienia teatralne o Niedźwiedziu Wojtku, który zachęca najmłodszych do poznawania historii. Chcemy także organizować w tym miejscu półkolonie oraz kursy dla maturzystów” – podkreślił Witek.

Księgarnia na parterze nowego Przystanku Historia będzie umożliwiała nie tylko zakup najnowszych publikacji Instytutu Pamięci Narodowej, ale również ich darmowe pobranie na czytniki ebooków oraz aplikacje w telefonach komórkowych.

Już we wtorek, w nowym Przystanku Historia odbędzie się debata odbędzie się debata „Zmiany w podstawie programowej nauczania zaproponowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej” z udziałem historyków oraz zaproszonych przez Instytut Pamięci Narodowej przedstawicieli resortu edukacji. (PAP)

Autor: Michał Szukała

szuk/ pat/