Trybunał Konstytucyjny, który obradował w piątek w pełnym składzie, orzekł, że prawo łaski jest wyłączną i niepodlegającą kontroli kompetencją Prezydenta RP wywołującą ostateczne skutki prawne. Dodał, że Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do sprawowania kontroli na wykonywaniem przez prezydenta prawa łaski. TK stwierdził również, że nie ma przeszkód, aby ułaskawić osobę niewinną, której postawiono zarzuty lub osobę nieprawomocnie skazaną.

Przewodniczący sejmowej komisji sprawiedliwości Marek Ast (PiS) pytany przez dziennikarzy o piątkowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego podkreślił, że "Trybunał Konstytucyjny przesądził, że akt łaski jest wyłączną kompetencją prezydenta, niepodlegającą ocenie Sądu Najwyższego, czyli w tym sensie przesądził i rozsądził sprawę". "Myślę, że powinno to skutkować - tak ja wynika też z ustnych motywów uzasadnienia tego rozstrzygnięcia, postanowienia - (tym), że po prostu sprawy, które zostały wszczęte, powinny zostać umorzone i nie ma Sąd Najwyższy jakby kompetencji do podważania tej wyłącznej prerogatywy prezydenta" - powiedział Ast.

Odniósł się też do pytania, czy piątkowe orzeczenie TK oznacza, że prezydent może ingerować w system sądownictwa. "Nie, to właśnie (jest) inaczej. To Sąd Najwyższy, na tym zasadzał się spór kompetencyjny, ingerował w kompetencje prezydenta. Jednak większość doktryny uważa, że prawo łaski, zawarte w 139. artykule konstytucji, należy traktować szeroko: i jako prawo do ułaskawiania, i stosowania indywidualnej abolicji" - odpowiedział poseł.

Trybunał Konstytucyjny, który obradował w pełnym składzie, orzekł w piątek, że prawo łaski jest wyłączną i niepodlegającą kontroli kompetencją Prezydenta RP wywołującą ostateczne skutki prawne. Wskazał, że Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do sprawowania kontroli na wykonywaniem przez prezydenta prawa łaski.

"Nie ma przeszkód, aby zastosować akt łaski w postaci abolicji indywidualnej wobec osoby niewinnej, której zostały już postawione konkretne zarzuty, bądź wobec osoby, wobec której zapadł wyrok, ale jeszcze nieprawomocny" – powiedział sędzia Stanisław Piotrowicz, prezentując ustne uzasadnienie.

"Wobec braku w konstytucji przepisu wyraźnie upoważniającego organy władzy sądowniczej do kontroli aktów urzędowych prezydenta w postaci prerogatyw, żaden sąd, w tym Sąd Najwyższy, nie jest organem uprawnionym do derogacji skuteczności aktów urzędowych, które prezydent wydaje, korzystając ze swoich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji" - powiedział także sędzia Piotrowicz.

Trybunał orzekł w piątek w sprawie zainicjowanego jeszcze w 2017 r. sporu kompetencyjnego między Prezydentem RP, a Sądem Najwyższym dotyczącym prawa łaski. Sprawa ma związek z nieprawomocnym wyrokiem wobec Mariusza Kamińskiego i innych osób z b. kierownictwa CBA.

W marcu 2015 r. Sąd Rejonowy Warszawa-Śródmieście skazał w I instancji b. szefa CBA Mariusza Kamińskiego (dziś - szefa MSWiA) i Macieja Wąsika (ówczesnego zastępcę Kamińskiego w CBA; obecnie wiceministra SWiA) na 3 lata więzienia, m.in. za przekroczenie uprawnień i nielegalne działania operacyjne CBA podczas "afery gruntowej" w 2007 r. Na kary po 2,5 roku skazano dwóch innych b. członków kierownictwa CBA.

Zanim Sąd Okręgowy w Warszawie zbadał ich apelacje, w listopadzie 2015 r. prezydent Andrzej Duda ułaskawił wszystkich czterech nieprawomocnie skazanych. W marcu 2016 r. SO uchylił wyrok SR i wobec aktu łaski prezydenta prawomocnie umorzył sprawę. Od tego orzeczenia SO kasacje do SN złożyli oskarżyciele posiłkowi.

Postępowanie kasacyjne w SN w tej sprawie zostało jednak zawieszone 1 sierpnia 2017 r. SN uzasadnił wtedy swoją decyzję wszczęciem przez Trybunał Konstytucyjny sprawy sporu kompetencyjnego między SN a prezydentem ws. prawa łaski.

Skierowana do TK w czerwcu 2017 r. przez ówczesnego marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego sprawa sporu kompetencyjnego dotyczyła tego, jaki charakter ma opisana w konstytucji kompetencja prezydenta do stosowania prawa łaski i czy SN może dokonywać jej wiążącej interpretacji.

Po skierowaniu sporu kompetencyjnego do TK Sąd Najwyższy zawiesił swoje postępowanie. Jednak na przełomie lutego i marca br. informowano, że SN podjął z urzędu postępowanie kasacyjne ws. b. szefów CBA. Odwieszenie sprawy otworzyło drogę do wyznaczenia w niej terminu rozprawy. Rozprawa ta ma się odbyć w SN we wtorek 6 czerwca br. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ sdd/