W czwartek w wieku 71 lat zmarł historyk i socjolog, b. dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego prof. Paweł Śpiewak. O jego śmierci poinformował PAP w czwartek jego syn Jan Śpiewak.

"Dotarła do nas smutna wiadomość o śmierci prof. Pawła Śpiewaka, socjologa, historyka idei, publicysty i dyrektora ŻIH w latach 2011?2020. Trzy lata temu opowiadał Oldze Drendzie o wyjątkowości miejsca i zespołu, którym kierował: +Każdy tworzy wspólne dobro, pracując na rzecz Instytutu, a nie tylko dla siebie. Silnie utożsamiając się z naszym wspólnym dziełem. [...] To miejsce stało się przez te kilka długich lat moim życiem. Oswoiłem je za pomocą rodzinnego, dębowego stołu. Bardzo mnie ta praca zmieniła+. Życzył Żydowskiemu Instytutowi Historycznemu, żeby +dobrze trwał i dobrze świecił+. Baruch Dajan ha-Emet, niech będzie błogosławiony Sędzia Prawdy" - napisano na Facebooku Żydowskiego Instytutu Historycznego.

Paweł Śpiewak urodził się 17 kwietnia 1951 r. w Warszawie. Był synem pisarki i tłumaczki Anny Kamieńskiej oraz poety i tłumacza Jana Śpiewaka.

Absolwent socjologii na Uniwersytecie Warszawskim, członek Towarzystwa Kursów Naukowych, współzałożyciel podziemnego kwartalnika "Res Publica", w 1980 r. wstąpił do NSZZ "Solidarność". Był jednym z sygnatariuszy skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami.

W 1984 r. Paweł Śpiewak uzyskał stopień doktora, w 2000 r. został doktorem habilitowanym nauk humanistycznych. Był nauczycielem akademickim m.in. w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Wyższej Szkole Komunikowania i Mediów Społecznych im. Jerzego Giedroycia. W latach 1992–1993 pracował w Ośrodku Studiów Wschodnich.

W 2005 r. Śpiewak zdobył mandat posła na Sejm w okręgu warszawskim jako bezpartyjny z listy Platformy Obywatelskiej. Był też członkiem Kolegium Społecznego w stołecznym Muzeum Historii Żydów Polskich, a w 2011 r. otrzymał nominację na stanowisko dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie.

Odbierając nominację Śpiewak podkreślał, jak wielkie znaczenie ma Instytut i - jak się wyraził - jego trzy skarby: dziedzictwo i tradycja, archiwa oraz pracownicy. "Instytut, który powstał w 1947 r., ma nieprawdopodobne dokonania muzealnicze, wydawnicze i historyczne oraz wsparcie świata żydowskiego. Skarbem ŻIH-u są także zgromadzone tu bezcenne archiwa i dokumenty oraz olbrzymia kolekcja dzieł sztuki. Bogactwem placówki są również ludzie tu pracujący" - mówił wówczas. Funkcję dyrektora pełnił do końca 2020 r.

Wśród jego zainteresowań naukowych znajdowała się socjologia ogólną, socjologia polityki, historia myśli i filozofia społeczna i polityczna. Badał i popularyzował zachodnią filozofię i teorię polityki, szczególnie myśl liberalną i konserwatywną. Zajmował się również problematyką przemian politycznych i społecznych w Polsce i Europie Środkowej. Był autorem wielu prac naukowych m.in. "Ideologii i obywateli", "W stronę wspólnego dobra", "Pamięci po komunizmie" czy książki "Żydokomuna".(PAP)

autor: Marcin Chomiuk

mchom/wr/