Dokument został przyjęty w środę w Wilnie; podpisali go szefowie delegacji parlamentarnych: marszałek Senatu Tomasz Grodzki, przewodnicząca litewskiego Sejmu Viktoria Czmilyte-Nielsen oraz przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Rusłan Stefanczuk.

Zgromadzenie podkreśliło, że Trójkąt Lubelski stanowi ważny element współpracy europejskiej i regionalnej oraz podkreśliło znaczenie wielowymiarowego wsparcia udzielanego Ukrainie przez Litwę i Polskę.

Zaznaczyło, że ścisła współpraca między parlamentami Litwy, Polski i Ukrainy oraz skoordynowane działania mają kluczowe znaczenie w tym trudnym dla Ukrainy i Europy okresie.

Zwycięstwo Ukrainy w wojnie prowadzonej przez Federację Rosyjską ma egzystencjalne znaczenie dla Ukrainy i całej Europy - napisano w deklaracji. Wskazano, że incydent, do którego doszło w Przewodowie wyraźnie ilustruje zagrożenie ze strony rosyjskich działań wojennych nie tylko dla Ukrainy, ale także dla krajów sąsiednich. Zaznaczono, że odpowiedzialność za działania wojenne ponosi Federacja Rosyjska. Zwrócono też uwagę na konieczność zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa przestrzeni powietrznej NATO i jej wschodnich granic.

Ponadto członkowie Zgromadzenia stanowczo odrzucili "nieodpowiedzialną i wysoce prowokacyjną" retorykę Rosji dotyczącą możliwości użycia broni jądrowej oraz ostro potępili okupację Zaporoskiej Elektrowni Atomowej, a także nieustające ataki rosyjskich sił zbrojnych na cywilne obiekty w Ukrainie.

Potępili też próbę aneksji przez Rosję tymczasowo okupowanych terytoriów Ukrainy w jej uznanych przez społeczność międzynarodową granicach; potwierdzili, że państwa włożą wspólny wysiłek w dalsze wzmocnienie działań w ramach międzynarodowej Platformy Krymskiej, mających na celu doprowadzenie do wyzwolenia Krymu.

Członkowie Zgromadzenia wezwali też społeczność międzynarodową do podtrzymania i zwiększenia presji sankcyjnej na Federację Rosyjską w celu dalszego poważnego osłabienia zdolności państwa-agresora do kontynuowania wojny przeciwko Ukrainie.

Wezwali też społeczność międzynarodową do dalszego udzielania pomocy politycznej, gospodarczej, finansowej, humanitarnej, wojskowej tak długo, jak będzie to potrzebne do osiągnięcia zwycięstwa nad agresorem.

Zaproponowali ponadto ocenę zasadności członkostwa Federacji Rosyjskiej w Organizacji Narodów Zjednoczonych, w szczególności jej stałego członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa oraz uczestnictwa Rosji w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)

"Stanowczo wzywamy też Zgromadzenie Parlamentarne OBWE do niezwłocznego przyjęcia zmiany Regulaminu umożliwiającej zawieszenie mandatu delegacji państwa-agresora w przypadku, gdy uczestniczące państwo członkowskie przeprowadza atak wojskowy na inne uczestniczące państwo członkowskie, którego skutkiem są zakrojone na szeroką skalę operacje wojskowe lub atak naruszający suwerenność i integralność terytorialną tego państwa" - oświadczyli.

Podkreślili też ogromne znaczenie przyspieszenia dostaw systemów obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej dla Ukrainy w celu ochrony ludności cywilnej i infrastruktury krytycznej, w tym obiektów energetycznych, a także znaczenie pilnego międzynarodowego wsparcia dla sektora energetycznego na Ukrainie, którego znaczna część została zniszczona lub uszkodzona w wyniku rosyjskich ataków rakietowych i ataków dronów.

W dokumencie jest też mowa o potrzebie powołania Specjalnego Trybunału do zbadania zbrodni popełnionych podczas rosyjskiej agresji i zagwarantowania, że Rosja odpowie za działania przeciwko Ukrainie i jej ludności cywilnej.

Dokument zawiera też wezwanie do uwolnienia licznych ukraińskich cywilów nielegalnie przetrzymywanych przez Rosję.

Członkowie zgromadzenia wezwali też Radę UE do zastosowania globalnego systemu sankcji UE za naruszenia praw człowieka wobec przywódców wojskowych i politycznych Rosji, którzy są odpowiedzialni za poważne, systematyczne naruszenia praw człowieka na terytorium Ukrainy i Rosji.

Zwrócili też uwagę na znaczenie dalszego ograniczania wydawania wiz Schengen i wiz krajowych oraz zakazu wjazdu obywateli rosyjskich do Unii Europejskiej jako kwestii bezpieczeństwa narodowego i podkreślili znaczenie opracowania i wdrożenia mechanizmu kompensacyjnego jako elementu niezbędnego do odbudowy gospodarki Ukrainy i zmuszenia Rosji do zapłacenia za szkody spowodowane jej agresją.

Dokument zawiera też deklarację państw do aktywnej współpracy w celu pomocy Ukrainie w obecnej i powojennej odbudowie i rekonstrukcji oraz podkreślenie kluczowego znaczenia dalszego wsparcia politycznego i eksperckiego ze strony Litwy i Polski w procesie prowadzącym do przystąpienia Ukrainy do UE, jak również w przyszłych negocjacjach, które mają się rozpocząć jak najszybciej w 2023 r.

W deklaracji podkreślono ponadto, że jedynym sposobem zagwarantowania powojennego pokoju, długoterminowej stabilności i bezpieczeństwa Ukrainy oraz państw członkowskich NATO jest przyznanie Ukrainie członkostwa w NATO. (PAP)

autorka: Wiktoria Nicałek

wni/ adj/