W deklaracji państwa unijne potwierdziły swoje zaangażowanie „w perspektywę członkostwa Bałkanów Zachodnich w Unii Europejskiej”, a także wezwały do przyspieszenia procesu akcesyjnego „w oparciu o wiarygodne reformy partnerów”. Z zadowoleniem przyjęto przede wszystkim przeprowadzenie pierwszych konferencji międzyrządowych z Albanią i Macedonią Północną.

Unia wezwała ponadto kraje Bałkanów Zachodnich do podjęcia działań w sprawie dostosowania swoich polityk do Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE, w tym do wprowadzenia „środków ograniczających” wobec Rosji w związku z jej agresją na Ukrainę.

W kwestii wsparcia energetycznego Bruksela zaproponowała państwom Bałkanów Zachodnich pomoc w wysokości 1 mld euro. „Nowy pakiet wsparcia energetycznego UE, o wartości 1 mld euro w postaci dotacji, które mogą przynieść 2,5 mld euro inwestycji, pomoże Bałkanom Zachodnim złagodzić skutki kryzysu energetycznego i przyspieszyć transformację energetyczną w regionie” – napisano w komunikacie.

Na szczycie przyjęto również wspólną deklarację operatorów telekomunikacyjnych z UE i Bałkanów Zachodnich o obniżeniu, a następnie zniesieniu opłat roamingowych w regionie. Ponadto Bruksela doceniła wysiłek państw Bałkanów Zachodnich w walkę z nielegalną migracją, terroryzmem i przestępczością zorganizowaną, obiecując dalszą pomoc finansową.

W spotkaniu w Tiranie wziął udział m.in. prezydent Serbii Aleksandar Vuczić, który wcześniej odmawiał uczestnictwa w nim z powodu napiętych stosunków pomiędzy Serbią a Kosowem.

„Nadal w pełni popieramy wysiłki wysokiego przedstawiciela UE i specjalnego przedstawiciela UE ds. dialogu między Belgradem a Prisztiną oraz innych kwestii regionalnych na Bałkanach Zachodnich i oczekujemy konkretnych postępów obu stron w kierunku kompleksowego, prawnie wiążącego porozumienia w sprawie normalizacji stosunków między nimi” – napisano w komunikacie.

Silne poparcie dla akcesji Bałkanów Zachodnich wyrazili m.in. szefowie rządów Węgier i Słowenii, którzy są jednymi z głównych zwolenników integracji państw regionu z UE. Viktor Orban podkreślił rolę Serbii w kontekście zamknięcia szlaków dla nielegalnych imigrantów oraz dostaw gazu na Węgry.

„Odkąd rosyjska agresja rozpoczęła się na Ukrainie, Bałkany Zachodnie, które były zapomniane przez Europę, stały się rozpoznawalne jako miejsce, gdzie konflikt geopolityczny się rozszerza” - powiedział premier Słowenii Robert Golob. Dodał również, że integracja regionu jest ważna dla stabilności Europy we wszystkich aspektach.

„Bałkany Zachodnie zdecydowały się wejść na europejską ścieżkę. Jest to ulica dwukierunkowa i oczekujemy również, że region ten zrealizuje kluczowe reformy i z pewnością wykaże wolę przyjęcia europejskich ambicji i ducha. Wielu z nich to robi. Ale widzimy też wahania” - powiedział szef unijnej dyplomacji Josep Borrell, cytowany przez agencję Reutera.

Był to pierwszy szczyt przywódców krajów UE i Bałkanów Zachodnich, który odbył się w regionie. Poprzedni miał miejsce w Brdo pri Kranju w Słowenii podczas słoweńskiej prezydencji w Radzie UE w październiku 2021 roku.

Marcin Furdyna (PAP)

mrf/ ap/