Radio Opole » Kraj i świat
2022-09-29, 14:20 Autor: PAP

Amnestia, to jednak nie uniewinnienie - kasacja RPO ws. świadka Jehowy z czasów PRL

Choć w latach 60. XX wieku sprawa świadka Jehowy została umorzona z powodu amnestii, to nie było to uniewinnienie. Tymczasem obywatel ten nie popełnił żadnego przestępstwa, aby można go było obejmować amnestią - wskazał RPO, kierując kasację w tej historycznej sprawie.

Do Sądu Najwyższego trafiają co pewien czas sprawy dotyczące wyroków orzekanych w PRL wobec świadków Jehowy. SN wielokrotnie uwzględniał takie kasacje kierowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich.


W sprawie, o której Biuro RPO poinformowało w czwartek, obywatel - podobnie, jak w analogicznych tego typu sprawach - został oskarżony w 1964 r. o "udział w zdelegalizowanym związku Świadków Jehowy", którego istnienie, ustrój i cel działalności miały być tajemnicą wobec władz państwowych. Tym razem jednak, jak przekazało Biuro RPO, "na podstawie amnestii jego sprawę umorzono, orzekając przepadek i zniszczenie należących do niego książek".


Jak podkreślono w kasacji Rzecznika, "amnestii udzielić można było jedynie, gdy nie ma wątpliwości, iż sprawca popełnił zarzucane mu przestępstwo". Natomiast, jak wskazuje RPO, nie ma wątpliwości, że oskarżony był niewinny.


Wspólnota Świadków Jehowy została zdelegalizowana w 1950 r. z powodu - jak to określono - działalności powodującej "zagrożenie bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego". Przez następne dekady polityka władz PRL wobec tej wspólnoty podlegała różnym modyfikacjom, jednak do formalnej legalizacji wyznania doszło dopiero w maju 1989 r.


"Istnienie wspólnoty Świadków Jehowy również nie stanowiło tajemnicy dla ówczesnych władz państwowych, jako że jawnie funkcjonowała ona w Polsce już od czasów międzywojennych, a po delegalizacji wspólnoty w 1950 r. jej przywódcy aktywnie zabiegali o ponowną rejestrację" - zaznacza RPO.


RPO przywołał orzeczenie SN ze stycznia 1995 r. Już wtedy sąd ten orzekł, że uznawanie "tajności związku" w odniesieniu do struktur religijnych wyznania, któremu "oficjalnie i bezpodstawnie odmówiono prawa do jawnego funkcjonowania, było rażącym nadużyciem prawa karnego, w celu korzystania wyłącznie z jego represyjnej funkcji".


Dodał, że w takim stanowisku władz PRL była ponadto hipokryzja. "Za tajne uznawano to, czego władza państwowa nie chciała przyjąć do wiadomości" - podkreślił SN w 1995 r., a powtórzył w aktualnej kasacji RPO.


W dziejach Polski komunistycznej władze wielokrotnie już od lat 40. sięgały do amnestii jako narzędzia zdobywania legitymizacji społecznej oraz zasygnalizowania "nowego etapu budowania socjalizmu". Prawnicy i historycy wskazują, że ogłaszane co pewien czas amnestie były w PRL sposobem na rozładowanie więzień.


W epoce rządów Władysława Gomułki amnestie zarządzano z okazji rocznic powstania "Polski Ludowej" - 20. i 25. - w 1964 i 1969 r. Podobną amnestię zarządził w 1974 r. Edward Gierek. Trzy lata później zorganizowano amnestię dla więźniów skazanych po wydarzeniach czerwca 1976 r. Amnestie dla więźniów politycznych ogłaszano też po zniesieniu stanu wojennego w 1983 r., a także w 1984 r., 1986 r. i dwukrotnie w 1989 r. (PAP)


autor: Marcin Jabłoński


mja/ itm/


Kraj i świat

2024-06-16, godz. 12:50 Zwycięstwo Patryka Stosza w kolarskim klasyku na Mauritiusie Patryk Stosz (Felt Felbermayr) wygrał wyścig kolarski Courts Mamouth Classique na Mauritiusie. Po finiszu z 11-osobowej czołówki wyprzedził Algierczyka Youcefa… » więcej 2024-06-16, godz. 12:30 PŚ w wioślarstwie - zwycięstwo czwórki podwójnej Czwórka podwójna w składzie: Fabian Barański, Dominik Czaja, Mirosław Ziętarski i Mateusz Biskup zwyciężyła w zawodach Pucharu Świata w wioślarstwie… » więcej 2024-06-16, godz. 12:10 Szwajcaria/ Szef MSZ: Ukraina będzie musiała zaangażować się w dialog z Rosją, ale nie w języku ultimatum Deklaracja szczytu pokojowego, odbywającego się w Szwajcarii, uwzględnia wszystkie pryncypialne propozycje naszego państwa. Ukraina będzie musiała zaangażować… » więcej 2024-06-16, godz. 11:50 ME w kajakarstwie - srebrny medal Głazunowa i Śliwińskiego w C2 500 m (krótka2) Kanadyjkarze Wiktor Głazunow i Arsen Śliwiński zdobyli w węgierskim Szegedzie srebrny medal mistrzostw Europy w olimpijskiej konkurencji C2 500 m. Polacy przegrali… » więcej 2024-06-16, godz. 11:30 ME 2024 - hamburska policja przewiduje utrudnienia w ruchu przed meczem Holandia - Polska Piłkarskie reprezentacje Holandii i Polski spotkają się w niedzielę w Hamburgu w pierwszym meczu grupy D mistrzostw Europy. Spodziewane są dziesiątki tysięcy… » więcej 2024-06-16, godz. 11:30 ME w kajakarstwie - srebrny medal Iskrzyckiej i Kołodziejczyk w K2 500 m (krótka) Kajakarki Justyna Iskrzycka i Katarzyna Kołodziejczyk zdobyły w węgierskim Szegedzie srebrny medal mistrzostw Europy w konkurencji dwójek na 500 m. Polki przegrały… » więcej 2024-06-16, godz. 11:20 Mazowieckie/ Z Narwi wyłowiono ciało 42-letniego mężczyzny Na wodach rzeki Narew w pobliżu Sikor (gmina Wieliszew) w sobotę wieczorem odnaleziono unoszące się ciało mężczyzny. Udało się ustalić tożsamość mężczyzny… » więcej 2024-06-16, godz. 11:10 Francja/ Le Pen: nie będziemy mieli trudności z utworzeniem rządu Nie będziemy mieli trudności z utworzeniem rządu w razie wygranej na wyborach - zapewniła liderka skrajnej prawicy we Francji Marine Le Pen w niedzielnym wywiadzie… » więcej 2024-06-16, godz. 11:10 Beskidy/ Prace przy kompleksie basenów w Węgierskiej Górce - na finiszu W gminie Węgierska Górka na Żywiecczyźnie dobiega końca budowa kompleksu basenów wraz z budynkiem, w którym znajdą się między innymi strefa wellness… » więcej 2024-06-16, godz. 11:00 ME 2024 - w poniedziałek mecz rywali Polaków W poniedziałek grę w piłkarskich mistrzostwach Europy rozpoczną rywale Polaków w grupie D, Francuzi i Austriacy (godz. 21.00 w Duesseldorfie). Ponadto odbędą… » więcej
9101112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »