Uroczystości zorganizowała attache obrony przy ambasadzie RP komandor porucznik Dorota Stachura.

„W dniu Wojska Polskiego składamy hołd żołnierzom, którzy swoją patriotyczną i niezłomną postawą przyczynili się do tego, że możemy dziś żyć w wolnym i demokratycznym kraju - powiedziała ambasador RP w Madrycie Anna Sroka. - Pan Jerzy Radłowski Nowak, żołnierz AK, pomimo wymuszonej komunistycznymi prześladowaniami ucieczki z Polski i rozpoczęcia życia w drugiej ojczyźnie, nigdy nie zapomniał o swoich korzeniach i o walce o wolność Polski” - podkreśliła.

Dyrektor Instytutu Polskiego Gabriela Słowińska zwróciła uwagę na genezę święta Wojska Polskiego, które - jak przypomniała - obchodzone jest na pamiątkę Bitwy Warszawskiej z 1920 roku. Zwycięska bitwa, której szala przechyliła się na stronę Polaków 15 sierpnia, przesądziła o zatrzymaniu bolszewików na zachód Europy i zagwarantowała Polsce niepodległość, co przypisuje się szczególnemu wstawiennictwu Matki Bożej - podkreśliła w rozmowie z PAP. Wskazała, że w tym samym dniu w Kościele katolickim obchodzone jest Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

„Odradzającą się falę totalitaryzmu, przed którą teraz Ukraina broni Europę, Polska zatrzymała 102 lata temu” - powiedziała dyrektor Słowińska.

Podczas uroczystości rocznicowych na grobie Jerzego Radłowskiego Nowaka złożono kwiaty, odegrano hymn Polski oraz ulubioną pieśń żołnierza AK - „Czerwone Maki na Monte Cassino”. Członkowie organizacji Poland First to Fight pełnili wartę honorową w mundurach Brygady Strzelców Karpackich oraz typowych ubiorach żołnierzy AK podczas Powstania Warszawskiego.

Jerzy Radłowski Nowak był ostatnim polskim weteranem II wojny światowej mieszkającym w Hiszpanii. Zmarł w 2020 roku w wieku 92 lat podczas pandemii Covid-19, kiedy nie było możliwe zorganizowanie mu pochówku z należnymi honorami. Był znany i aktywny wśród Polonii hiszpańskiej, chętnie uczestniczył w wydarzeniach o charakterze patriotycznym i kulturalnym.

W czasie II wojny światowej, od 1942 roku walczył w szeregach Armii Krajowej. W 1944 roku został aresztowany przez Niemców i wysłany na roboty przymusowe do gazowni koło Krakowa, skąd udało mu się uciec dzięki pomocy AK. W 1947 roku wyjechał za zachód Europy, gdzie wstąpił do 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka.

Po wojnie nie mógł powrócić do komunistycznej Polski. Pozostał na emigracji najpierw we Francji, a potem w Hiszpanii. W latach 80. pomagał polskim emigrantom politycznym, którzy po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego dotarli na Półwysep Iberyjski. Współpracował z organizacją Poland First to Fight rozpowszechniając wiedzę o polskiej historii z czasów II wojny światowej. W 2015 roku został odznaczony przez prezydenta RP Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Z Saragossy Grażyna Opińska (PAP)

opi/ ap/