Polska Agencja Prasowa: Pracuje pan w oddziale celnym od prawie 18 lat. Czy jest coś, co pana może jeszcze zaskoczyć w bagażu podróżnym?

Marcin Gołaszewski: Na początku kariery zawodowej, kiedy stałem na tzw. pasie, byłem zaskakiwany. Teraz mnie już raczej nic nie zaskoczy.

PAP: Co ludzie starają się przemycić?

M.G.: Jabłka, czereśnie, rafy koralowe czy medykamenty z tygrysa na pobudzenie potencji.

PAP. Jabłka i czereśnie?

M.G.: Niedawno Polka, która była w Turcji starała się przewieźć do Gdańska 3 kilogramy czereśni. Nie wiedziała o tym, że jest zakaz przewozu owoców i warzyw do Unii Europejskiej. W tamtym czasie w Polsce czereśnie kosztowały nawet 200 złotych. Starsza pani tłumaczyła się, że chciała przywieźć je dla dzieci i wnuków. A jeżeli chodzi o jabłka, to przed wybuchem wojny w Ukrainie, mieliśmy tygodniowo ok. 7 połączeń z tym krajem. Osoby, które do nas przylatywały, to głównie pracownicy i zdarzały się walizki wypełnione np. 20 kilogramami jabłek.

PAP: Dlaczego jabłka?

M.G.: Osoba, u której znaleźliśmy jabłka tłumaczyła to chęcią ich spożycia. Nie wiedziała ile te owoce kosztują w Polsce. Odbieram to w ten sposób: my też kiedyś jeździliśmy na zachód z wałówką, żeby nie kupować tam rożnych rzeczy. To są małe dramaty na granicy. Pasażerowie nie są zamożnymi ludźmi. Przylatują do nas, żeby zarobić, a my jeszcze ich witamy mandatami i zabieramy im te rzeczy. Niestety nieznajomość prawa nie zwalnia ich z jego przestrzegania.

PAP: A co z tymi egzotycznymi zakazanymi przedmiotami? Wymienił pan m.in. rafy koralowe czy medykamenty z tygrysa.

M.G.: Z takich rejonów jak Egipt turyści przywożą rafy koralowe czy muszle przydaczni. Z krajów Dalekiego Wschodu są to najczęściej alkohole np. z wężem czy medykamenty z tygrysa. One - jak twierdzili ich sprzedawcy - są na "pobudzenie potencji". Półtora roku temu na gdańskim lotnisku natrafiliśmy na kawałek skóry aligatora. A na początku mojej kariery wykryłem głowę aligatora. Pamiętam, że pasażer z Ameryki chciał ją podarować w prezencie. Kiedy mu powiedzieliśmy, że nie może tego wwieść to powiedział, że aligator na Florydzie jest traktowany jak szkodnik, a tę głowę kupił wraz z wędką na stacji benzynowej. U nas jednak obowiązuje Konwencja Waszyngtońska, która wyraźnie wskazuje, że takie przedmioty należy zabierać i kierować sprawy do sądu.

PAP: Mówiąc o Konwencji Waszyngtońskiej, ma pan na myśli konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem zwaną również CITES?

M.G.: Tak, to konwencja podpisana w 1973 roku w Waszyngtonie. Kraje, które się pod nią podpisały chcą chronić florę i faunę naszego świata przed wymieraniem. Konwencja reguluje przemieszczenie przez granice państwowe ponad 34 tysięcy gatunków, z czego ponad 5 tys. to zwierzęta, zaś reszta to rośliny.

PAP: Pasażerowie, którzy przewożą te przedmioty, starają się je w jakiś sposób ukryć?

M.G.: Nie. Te przedmioty z reguły nie są ukrywane. To są "przemytnicy wakacyjni", którzy nie robią tego z chęci zysku, tylko żeby sobie przywieźć pamiątkę egzotyczną z wakacji. Przed nami jednak nic się nie ukryje. Drogą analizy ryzyka i korzystając z narzędzi, które mamy, czyli m.in. prześwietlarek rentgenowskich, od razu takie rzeczy wyłapujemy.

PAP: Czy na przestrzeni ostatnich lat, pasażerowie bardziej świadomie podchodzą do tego, co można przewozić?

M.G.: Tak. W tym też jest nasza rola. Staramy się dotrzeć do potencjalnych pasażerów z informacją, czego nie wolno przewozić. Jeździmy po szkołach z prezentacjami, oprowadzamy młodzież po lotnisku. W strefie wylotów na większości lotnik stoją gabloty, w których prezentujemy przedmioty pochodzące z przemytu, które mają uświadomić ludziom, że przemyt może ich dużo kosztować.

PAP: Co grozi pasażerowi, który postanowi przywieźć nielegalną pamiątkę z wakacji i co dzieje się z tym zakazanym przedmiotem?

M.G.: Taka osoba zostaje w pierwszej kolejności poinformowana o popełnionym przestępstwie i zatrzymaniu przywiezionych okazów do postepowania karnego. Sprawa jest kierowana do naszego wydziału dochodzeniowo-śledczego, który po przeprowadzeniu dochodzenia, może skierować sprawę do sądu. To sąd decyduje, jaką wymierzy karę. Za wwóz do Polski okazów CITES grozi kara od 3 miesięcy do nawet 5 lat pozbawienia wolności. Zatrzymane okazy do momentu rozstrzygnięcia przez sąd, przechowywane są u nas w depozycie. Po decyzji sądu takie przedmioty trafiają do nas i służą, jako eksponaty edukacyjne albo przekazujemy je do ogrodów zoologicznych, zgodnie ze wskazaniem Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Podinspektor Mracin Gołaszewski jest kierownikiem Oddziału Celnego Port Lotniczy Gdańsk-Rębiechowo.

autor: Piotr Mirowicz

pm/wnk