Na poniedziałkowym briefingu w Elblągu minister sprawiedliwości, prokurator generalny został zapytany czy się nie wstydzi działań prokuratury zmierzających do obniżenia kwoty odszkodowania dla zmarłej w lipcu 2022 r. Anny Jakubowskiej ps. Paulinka.

Jako nastolatka była ona sanitariuszką i łączniczką w Powstaniu Warszawskim, po wojnie - na podstawie przepisu o usiłowaniu usunięcia przemocą organów władzy zwierzchniej narodu i usiłowaniu przemocą zmiany ustroju państwa polskiego - skazana została na karę więzienia, w którym przebywała ponad 5 lat. Pobyt w więzieniu zrujnował jej zdrowie, a po zwolnieniu nadal dotykały ją represje.

"Prokuratura Krajowa zajęła w tej sprawie jasne stanowisko i popierała wniosek o odszkodowanie dla pani, która spędziła kilka lat w stalinowskim więzieniu. Natomiast wskazała, że odszkodowanie musi być współmierne do innych odszkodowań, które otrzymywały inne osoby, które znacznie dłużej pozostawały w stalinowskich więzieniach czy też straciły życie, jeszcze do tego trafiając do stalinowskich kazamatów. Tymczasem jak wykazano, najwyższa kwota odszkodowania, orzeczona w polskim sądzie to jest kwota koło miliona złotych i dotyczy osób, które straciły życie, zostały zamordowane przy okazji tortur w ramach zakładów karnych, jeśli tak można w ogóle je nazwać" - odpowiedział Ziobro.

Przypomniał, że kwota odszkodowania, o która wnioskowała "Paulinka", to 9 mln zł.

"Nie ma żadnego uzasadnienia, by wszystkie inne osoby katowane w lochach stalinowskich otrzymywały kwoty wielokrotnie niższe niż w tym jednym wypadku zasądził sąd. Sądy muszą orzekać w sposób sprawiedliwy w stosunku do bólu, cierpienia, które były zadane osobom, które trafiały do stalinowskich katowni, które były ofiarami prześladowań, które też tam traciły życie" - dodał Ziobro.

Ponownie zaznaczył, że przyznana kwota "była wielokrotnie wyższa od najwyższych kwot w takich przypadkach zasądzanych".

"Prokuratura Krajowa tylko i wyłącznie w takim zakresie wyrok zakwestionowała, co do zasady popiera zasądzenie odszkodowania, ale w takiej wysokości, która będzie odpowiednia do innych kwot, które były zasądzane, także w przypadkach również dużo bardziej drastycznych" - powiedział Ziobro.

Anna Jakubowska była jednym z ostatnich żyjących żołnierzy słynnego batalionu "Zośka". Należała do Szarych Szeregów. W momencie wybuchu powstania miała 17 lat. Jako sanitariuszka i łączniczka przeszła szlak bojowy od Woli przez Starówkę i Śródmieście do Czerniakowa. Była ranna. Za swoje czyny została odznaczona Krzyżem Walecznych.

Uczestniczka powstania w 1949 roku - na podstawie przepisu o usiłowaniu przemocą usunięcia organów władzy zwierzchniej narodu i usiłowaniu przemocą zmiany ustroju państwa polskiego - została skazana na pięć lat więzienia, a następnie jej karę wydłużono do ośmiu lat. Ostatecznie w więzieniu spędziła 5,5, roku. Była torturowana fizycznie i psychicznie. Po zwolnieniu nadal dotykały ją represje. Nie mogła kontynuować studiów ani znaleźć pracy. Pobyt w więzieniu zrujnował też jej zdrowie i życie prywatne. Została uniewinniona dopiero w 1957 roku.

Sąd Okręgowy 13 grudnia 2021 roku przyznał 94-letniej wówczas "Paulince" 9 mln zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Jak pisała "Gazeta Wyborcza", wyrok w całości zaskarżyła Prokuratura Okręgowa w Warszawie, a prezes Sądu Okręgowego Piotr Schab wniósł o obniżenie kwoty zadośćuczynienia do maksymalnie 3 mln zł.

Rzecznik Prokuratury Krajowej Łukasz Łapczyński poinformował "GW", że prokurator generalny Zbigniew Ziobro polecił Prokuraturze Krajowej przeprowadzenie pilnej – ze względu na zaawansowany wiek Anny Jakubowskiej "Paulinki" – analizy zasadności wniesienia apelacji. "Priorytetem prokuratora generalnego jest przywracanie sprawiedliwości i obrona godności działaczy niepodległościowych, szykanowanych przez komunistyczną władzę, których poświęcenie i trud przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości i stworzenie szans cywilizacyjnych rozwoju ojczyzny i Polaków" - zaznaczył Łapczyński.

W czerwcu 2022 r. sprzeciw wobec "prób pozbawienia uczestniczki Powstania Warszawskiego Anny Jakubowskiej ps. Paulinka odszkodowania za represje z okresu komunizmu" wyraziła Rada Warszawy.

"Paulinka" zmarła 13 lipca 2022 r. (PAP)

Autorzy: Wiktoria Nicałek, Marcin Boguszewski

wni/ mbo/ mok/