Do jubileuszowej, 20. edycji tej najbardziej prestiżowej w Europie nagrody w dziedzinie dziedzictwa kulturowego, nominowano 30 wyjątkowych projektów z 18 krajów europejskich.

„Wśród tegorocznych zwycięzców ogłoszonych przez Komisję Europejską i Europę Nostra znalazł się TISZ – Festiwal Żydowskiego Jedzenia, organizowany przez Muzeum POLIN, nagrodzony w kategorii +Edukacja, Szkolenia i Zwiększanie Świadomości+” - poinformowała PAP Marta Dziewulska, rzecznik prasowy Muzeum Polin.

Uroczystość, podczas której wręczone zostaną nagrody European Heritage Awards, odbędzie się 26 września 2022 roku w odrestaurowanej Operze Narodowej w Pradze. Organizatorami gali są Komisarz UE ds. Innowacji, Badań, Kultury, Edukacji i Młodzieży – Mariya Gabriel oraz prezydent wykonawczy Europa Nostra – prof. dr Hermann Parzinger.

„Rok 2022 jest dla nas wyjątkowy, bowiem świętujemy w nim 20. rocznicę istnienia Europejskiej Nagrody Dziedzictwa Kulturowego (ang. EU Prize for Cultural Heritage), najwyższego wyróżnienia na polu europejskiego dziedzictwa - powiedziała Mariya Gabriel po ogłoszeniu laureatów. "Wiele spośród nagrodzonych w tym roku inicjatyw ukazuje ogromne zaangażowanie młodych ludzi, zainteresowanych naszym dziedzictwem, historią i tożsamością kulturową; jest to wyjątkowo cenne w Europejskim Roku Młodych. Szczególnie serdeczne myśli kierujemy w stronę dwojga ukraińskich laureatów”. Jak zaznaczyła Mariya Gabriel, współfinansujący Nagrodę unijny program Kreatywna Europa wspiera promowanie kultury i kreatywności, umożliwiających budowanie spójnych społeczności wyrosłych na gruncie wspólnych, europejskich wartości.

TISZ Festiwal Żydowskiego Jedzenia został nagrodzony jako wyjątkowe wydarzenie, które przybliża kulturę i historię polskich Żydów poprzez celebrację żydowskiego dziedzictwa kulinarnego. Podczas TISZ Festiwalu, organizowanego przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, wspólne jedzenie otwiera drogę do rozmowy o wspólnej historii, walce ze stereotypami i przełamywaniu barier.

Dwie pierwsze edycje Festiwalu, odbywające się w 2018 i 2019 roku, zostały sfinansowane przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce oraz darczyńców. W latach 2020 i 2021 Muzeum otrzymało dotacje od Dutch Jewish Humanitarian Fund, Ambasady Królestwa Niderlandów oraz Ambasady Izraela.

TISZ - nazwa Festiwalu zaczerpnięta jest z języka jidysz [jid. „stół”] i nawiązuje do radosnego czasu spędzanego na jedzeniu, piciu i rozmowach przy wspólnym stole.

Projekt popularyzuje wiedzę o kulturze kulinarnej Żydów aszkenazyjskich z Europy Środkowo-Wschodniej oraz ukazuje jej migrację do innych części Europy. Ukazuje elementy wspólne dla różnych europejskich kultur kulinarnych, przybliża historie kryjące się za potrawami oraz wskazuje na ich znaczenie dla kultury i historii Żydów.

W każdej edycji TISZ Festiwalu odbywa się cykl warsztatów kulinarnych i degustacji potraw, dzięki którym wiedza o dziedzictwie kulinarnym przenika się z doświadczeniami osobistymi.

W realizacji Festiwalu Muzeum współpracuje z lokalnymi organizacjami żydowskimi i dostawcami żywności. Co roku z festiwalem współpracuje kilka barów mlecznych w Warszawie; wprowadzając menu w języku jidysz uwidaczniają pokrewieństwo kuchni polskiej i żydowskiej.

TISZ Festiwal stanowi doskonałą okazję do popularyzacji żydowskiego dziedzictwa kulturowego wśród nowych grup zwiedzających. „Dla 40 proc. uczestników festiwalu był to pierwszy udział w jednym z wydarzeń Muzeum" – zaznaczyła Marta Dziewulska. "Z roku na rok rośnie też zainteresowanie Festiwalem. Dzięki sukcesowi Festiwalu TISZ, w marcu 2022 roku Muzeum POLIN otworzyło pierwszą wystawę czasową poświęconą żydowskiej żywności +Od Kuchni. Żydowska kultura kulinarna+. Wystawa potrwa do grudnia 2022 roku” – dodała rzecznik Polin.

„TISZ Festiwal Żydowskiego Jedzenia podkreśla ogromne znaczenie niematerialnego dziedzictwa kulturowego, jakim jest jedzenie i jego zdolność do budowania mostów oraz ukazywania naszych wspólnych tradycji i zwyczajów. Jedzenie stanowi prawdziwie +demokratyczny+ temat, w którym każdy może zabrać głos. Jako takie, może stać się istotnym nośnikiem szerszych dyskusji o kulturze, dziedzictwie i historii wspólnoty ludzi, rozproszonych po całej Europie. TISZ Festiwal ma ogromne znaczenie dla ludzi w całej Europie i stanowi ważny przykład dla innych społeczności o podobnej historii” – podkreśliło Jury Nagrody.

W gronie tegorocznych zwycięzców European Heritage Awards / Europa Nostra Awards znaleźli się m.in. : Achen Battery w Akwizgraniejedyna niemiecka bateria przybrzeżna z czasów I wojny światowej, której zachowane ruiny wystarczają, aby zwiedzający mogli zrozumieć jej strukturę. Restauracja i rewitalizacja tego miejsca ma dzięki temu doniosłe europejskie znaczenie i wartość pedagogiczną;

Villa E-1027 została zaprojektowana w latach 20. XX wieku przez irlandzką architektkę i projektantkę mebli Eileen Gray wraz z rumuńskim architektem Jean Badovici. Jej całkowita renowacja, wraz ze wszystkimi obiektami i materiałami we wnętrzach, z wykorzystaniem zaawansowanych systemów zapobiegających korozji, stanowi przykład dla przyszłej ochrony architektury modernistycznej;

Imponujące rzymskie mauzoleum Monument of Episkopi w greckim Skinos zostało przekształcone w bizantyjski kościół, który przetrwał w stanie niemal nienaruszonym. Skrupulatne badania połączono z ostrożną konserwacją, co zaowocowało wysokiej jakości projektem konserwatorskim;

Założona w 1855 roku w Ottestand najstarsza norweska destylarnia, która pozostaje w użyciu do dnia dzisiejszego. Jej konserwacja objęła ponowne wykorzystanie starych maszyn fabrycznych, przywrócenie budynkowi przemysłowemu charakteru i nadanie mu nowej społeczno-kulturalnej roli;

Kościół Świętego Andrzeja w Kijowie, którego kompleksowa i dobrze udokumentowana konserwacja (prowadzona m.in. przez polski Instytut POLONIKA - PAP) zwróciła mieszkańcom Ukrainy zabytek o znacznej wartości kulturalnej i duchowej. Obecnie kościół pełni funkcję muzeum, odprawiane są w nim nabożeństwa, odbywają się imprezy naukowe i edukacyjne oraz koncerty muzyki kameralnej.

Więcej informacji o European Heritage Awards znajduje się na stronie internetowej Creative Europe Commissioner Gabriel’s website. (PAP)

Anna Bernat

abe/ dki/