Pyzik, podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, uczestniczył w czwartek podczas Kongresu 590 w podwarszawskim Nadarzynie w debacie „Wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego i realizacja celów klimatycznych - w jaki sposób równolegle prowadzić te procesy”.

Jak ocenił pełnomocnik rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego, transformacja energetyczna to kwestia transformacji cywilizacyjnej, przy czym wojna, która wybuchła w pod koniec lutego po agresji Rosji na Ukrainę przyspieszyła wszystkie związane z tym procesy.

Pyzik zaznaczył, iż w strategicznym segmencie energetyki wciąż najważniejsze są inwestycje w moc, magazyny energii, a także prowadzone równolegle przedsięwzięcia związane z Odnawialnymi Źródłami Energii. „Ale nie ukrywam, że sytuacja, ta wojenna, powoduje, że musimy zabezpieczać to, co mamy najcenniejszego, najlepszego, a na dzień dzisiejszy najtańsza energia jest z węgla” - oświadczył wiceminister.

Jak wspomniał, Polska jest wciąż krajem zasobnym w ten surowiec. „W związku z tym musimy patrzeć na ten problem w kategoriach nawet okresowego zwiększenia tego wydobycia, ale to też wszystko musi być przeliczone, i wyliczone. Jest to niezwykle trudne” - przyznał. Zwrócił uwagę, iż trudno obecnie przewidywać jak długo wojna na Ukrainie potrwa, jak się zakończy i nadal trudno do końca ocenić, „jakie żądło wbiła ta wojna w światową gospodarkę”.

Pyzik dodał, iż po generującym problemy dla gospodarki okresie pandemii koronawirusa, widocznym już skutkiem wojny na Ukrainie jest inflacja „nakręcana cenami surowców”. „Musimy patrzeć na bezpieczeństwo energetyczne kraju, bo to jest na dzień dzisiejszy najważniejsze oręże walki o samostanowienie, o naszą suwerenność. W związku z tym musimy w tej przestrzeni węglowej też zafunkcjonować troszeczkę dłużej, troszeczkę głębiej” - stwierdził.

Na pytanie, jak rząd patrzy na kwestię zielonej transformacji i jakie forsuje stanowisko w strukturach unijnych, pełnomocnik rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego odpowiedział: „dochodzi do tego momentu, w którym rozmowy z Komisją Europejską muszą mieć miejsce i muszą pójść w kierunku wyrażenia zgody przez Komisję Europejską na przynajmniej czasowe wznowienie wydobycia węgla, mówię o czarnym węglu”.

Pyzik zaznaczył, iż „wzruszenie kopalń i spowodowanie, że one zaczną wydobywać ten węgiel oznacza pewien przedział czasowy”.

„Wygasić kopalnię można teoretycznie szybko, ale wznowić działalność - nie. Na dzień dzisiejszy potrzebujemy przynajmniej półtora, dwa lata na ten minimalny start” - podkreślił. Taki okres - jak wyjaśnił - jest potrzebny m.in. na przygotowanie ściany, zapewnienie urządzeń i maszyn z uwzględnieniem zatrudnienia pracowników, także w zależności od planowanej wielkości wydobycia.

„Ale tak naprawdę, żeby polskie kopalnie zaczęły wznawiać, wznowiły wydobycie węgla, potrzebujemy minimum dwa, trzy lata. I wtedy możemy mówić o pełniejszym wydobyciu węgla” - powiedział Pyzik. Jednak to z kolei - jak przyznał - „stoi w sprzeczności z umową społeczną, którą rząd zawarł rok temu ze stroną społeczną, która jest w procesie notyfikacji w Komisji Europejskiej, gdzie mowa jest o dekarbonizacji”. Przypomniał, że załącznikiem do umowy społecznej jest harmonogram wygaszania kopalń.

„My nie mówimy o tym, że całkowicie ten harmonogram zmienimy, ale ewidentnie, w zależności od tego, jak rozwinie się sytuacja na wschodzie i na rynkach, będziemy musieli popatrzeć na tę kwestię mocniej” - oświadczył pełnomocnik rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego.

Pyzik zauważył, iż aktualnie w Polsce tzw. miks energetyczny w 70 proc. do 75 proc. opiera się na węglu. Dodał przy tym, iż „wszystko wskazuje na to, że jeszcze przez wiele lat węgiel będzie kształtował nasz miks energetyczny, w sensie tego głównego trzonu”.

„Staramy się realizować ustalenia umowy społecznej, natomiast chcemy czynić pewne korekty, jeżeli one będą konieczne” - stwierdził wiceminister. I podkreślił: „wszystko wskazuje na to, ze będziemy musieli wystąpić do Komisji Europejskiej jednak z prośbą o uwzględnienie w naszym procesie energetycznym tego węgla”.

Nawiązując do stwierdzenia, iż transformacja energetyczna to kwestia transformacji cywilizacyjnej, wskazał, iż procesy te będą bezpośrednio oddziaływały na życie mieszkańców tych regionów Polski, gdzie wprowadzane zmiany obejmą np. zmianę struktury zatrudnienia. „Naszym celem, to jest jeden z motorów naszej transformacji, jest zadbanie o to, żeby główny beneficjent tej transformacji, czyli człowiek, przeszedł tę transformację suchą stopą” - zapewnił Pyzik.

W maju 2021 r. rząd i przedstawiciele związków zawodowych zwarli umowę dotyczącą transformacji sektora górnictwa kamiennego, która zawiera systemowe rozwiązania ochrony pracowników kopalń, przy czym zapewnia tez maksymalny poziom bezpieczeństwa energetycznego Polski. W dokumencie tym ustalono m.in. terminy zakończenia eksploatacji węgla kamiennego w poszczególnych kopalniach do końca 2049 r. (PAP)

mb/ mmu/