Podczas Dni Kultury Ukraińskiej "Vilniushyvanka" w Wilnie Instytut Polonika, we współpracy z Ambasadą RP w Wilnie, zaprezentuje wystawę plenerową poświęconą kijowskiej nekropolii. Podobnie jak wileńska Rossa, lwowski cmentarz Łyczakowski, warszawskie Powązki czy krakowski cmentarz Rakowicki, cmentarz Bajkowa jest miejscem, dzięki któremu można bliżej poznać skomplikowane dziedzictwo dawnej Rzeczpospolitej i jej mieszkańców, których losy związane były również z terenami pozostającymi w rękach Imperium Rosyjskiego i pozostałych państw zaborczych.

"W tych dniach, kiedy nasze serca i nasze myśli - Polaków i Litwinów - są z walczącą Ukrainą, prezentujemy w Wilnie wystawę, która ukazuje nam głęboką duchową wspólnotę trzech naszych narodów" – powiedziała ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska.

Dyrektor Instytutu Polonika Dorota Janiszewska-Jakubiak zwróciła uwagę, że wystawa stanie w miejscu "symbolicznym - na placu Łukiskim w Wilnie, gdzie podczas powstania styczniowego Rosjanie wykonali dwadzieścia jeden wyroków śmierci". "Zginęli tu wówczas m.in. Zygmunt Sierakowski i Konstanty Kalinowski, których odnalezione niedawno prochy spoczywają obecnie w kaplicy na Starej Rossie" - przypomniała.

Janiszewska-Jakubiak wskazała, że "Cmentarz Bajkowa w Kijowie kryje szczątki wielu zasłużonych obywateli miasta i okolicznych ziem a także żołnierzy polskich poległych w walce z bolszewikami". "Do dziś zachowało się tu wiele kaplic autorstwa znanych architektów kijowskich, m.in. Władysława Horodeckiego, twórcy słynnego kijowskiego +Domu pod chimerami+ i kościoła św. Mikołaja. Na +Bajkowej Górze+ spoczywają m.in. pisarka Olena Pcziłka i jej córka, poetka Lesia Ukrainka, polityk Mychajło Hruszewski i wielu innych" - podkreśliła.

Prezentowana wystawa skrywa również wątek wileński. Na cmentarzu Bajkowa pochowany został Józef Zawadzki - księgarz, wydawca, prezydent miasta Kijowa, twórca giełdy kijowskiej. Wilnianin, syn Józefa Zawadzkiego seniora, słynnego wileńskiego wydawcy, któremu zawdzięcza się m.in. opublikowanie w 1822 r. "Ballad i romansów" Adama Mickiewicza.

"Mam nadzieję, że przypomnienie tej postaci sprawi, że prezentowana w Wilnie wystawa polskich śladów na cmentarzu Bajkowa będzie kolejną okazją, by lepiej poznać wielowątkową, wspólną historię Polski, Ukrainy i Litwy" - dodała dyrektor Instytutu Polonika.

Ekspozycja "Nekropolia na Bajkowej Górze. Polskie ślady na cmentarzu w Kijowie" to 10 plansz zestawionych względem siebie, w powtarzających się dystansach, które nawiązują do układu pomników i alejek cmentarza. Tablice swoim kształtem przypominają pomniki wieńczące mogiły. Ich prostota stanowi tło dla eksponowanych treści merytorycznych: historii i wielokulturowości miejsca.

Na planszach znajdują się zdjęcia przedstawiające nekropolię Bajkowa autorstwa Norberta Piwowarczyka, które uzupełniają ilustracje archiwalne oraz zdjęcia dokumentacyjne opatrzone komentarzem merytorycznym dra Bartłomieja Gutowskiego – historyka sztuki i inwentaryzatora. Wystawa jest pokłosiem inwentaryzacji pomników nagrobnych na cmentarzu Bajkowa, która została wykonana w roku 2021 na zlecenie Instytutu Polonika.

Wystawa przygotowana przez Instytut Polonika po raz pierwszy prezentowana była w Warszawie w grudniu 2021. Rosyjska agresja na Ukrainę wstrzymała plany prezentacji tej ekspozycji w Kijowie. Dzięki współpracy z Ambasadą RP w Wilnie wystawę będą mogli zobaczyć teraz mieszkańcy Litwy.

Ekspozycja została przygotowana w czterech językach: litewskim, ukraińskim, angielskim oraz polskim.

Wystawa będzie prezentowana w dniach 13–29 maja na placu Łukiskim w Wilnie.

Specjalna wersja online wystawy "Nekropolia na Bajkowej Górze" znajduje się na platformie Google Arts& Culture: https://artsandculture.google.com/story/2wUxnKHZBgOC6A?hl=pl. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ dki/