Senat zajmował się w środę przygotowaną przez rząd nowelizacją ustawy Kodeks spółek handlowych, która ma - w intencji twórców - wzmocnić nadzór w spółkach kapitałowych oraz wprowadzić do polskiego ustawodawstwa prawo holdingowe.

Jak mówił senatorom sprawozdawca komisji ustawodawczej Krzysztof Kwiatkowski (senator niezależny), komisja ta rekomenduje odrzucenie ustawy w całości. Uzasadnił, że zdaniem ekspertów, m.in. konfederacji Lewiatan, z którymi konsultowała się komisja, nowelizacja nie nadaje się do procedowania w obecnym kształcie.

Dodał, że również w opinii Biura Legislacyjnego Senatu nowelizacja zawiera wiele błędów merytorycznych, ponadto sposób jej procedowania budzi wątpliwości natury konstytucyjnej, gdyż w trakcie prac nad projektem w Sejmie wprowadzono do niego poprawki znacznie wykraczające poza zakres pierwotnego przedłożenia, co narusza zasadę trzech czytań. Chodzi o to - jak referował Kwiatkowski opinię biura - że poprawki te "nie pozostają w żadnym związku tematycznym, merytorycznym, funkcjonalnym z istotą meritum zmian dokonywanych w Kodeksie spółek handlowych, a nawet nie są luźno związane z szeroko rozumianym prawem spółek."

Jeśli chodzi o zarzuty merytoryczne do samej treści ustawy, to - według Kwiatkowskiego - przewiduje ona niejasne zasady podjęcia uchwały o odmowie wykonania wiążącego polecenia, co może powodować chaos decyzyjny w spółkach handlowych, ponadto nieprecyzyjnie reguluje dostęp członków rady nadzorczej spółki akcyjnej do dokumentów i informacji. Poza tym - zwrócił uwagę senator - wprowadza ona uciążliwą biurokrację, np. w odniesieniu do pracy rady nadzorczej, umożliwia też nagłe i niezapowiedziane podjęcie uchwały rady nadzorczej pod nieobecność jej członków lub części jej członków

Zdaniem Kwiatkowskiego nowela ma braki w zakresie przekazywania informacji spółkom dominującym przez spółki zależne, błędnie przyznaje uprawnienia radzie nadzorczej do udostępniania akcjonariuszom raportu doradcy, co zwiększa konflikt wewnątrz spółki i miesza kompetencje jej organów, wprowadza też skrajne i nieefektywne sankcje w przedmiocie dostępu do dokumentacji i informacji oraz zawiera niejednoznaczne zasady określające stosunek dominacji i zależności na gruncie Ksh.

Kwiatkowski podkreślał przy tym, iż obecny Ksh potrzebuje zmian, ale "muszą one być starannie przygotowane".

Także Wojciech Piecha (PiS), senator sprawozdawca Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności poinformował, iż komisja ta opowiada się za odrzuceniem ustawy w całości.

W trakcie środowej dyskusji w Senacie ustawy bronił wiceminister aktywów państwowych Jan Kanthak. Podkreślał, że w pracach nad ustawą prowadzonych przez MAP "brali udział wybitni eksperci prawa handlowego", a także różne instytucje, w tym m.in. Lewiatan, Pracodawcy RP czy BCC. "Projekt został przygotowany w oparciu o głos ekspertów i opinie rynkowe" - mówił, dodając, iż w trakcie prac nad ustawą PwC przygotowało ankietę dotyczącą zasadności wprowadzenia prawa grup spółek. "62 proc. ankietowanych odpowiedziało, że jest potrzeba takich regulacji" - powiedział.

Przedstawiciel MAP wskazał, iż ustawa obejmuje trzy zasadnicze części. Pierwsza - opisywał - wprowadza do polskiego porządku prawnego właśnie regulację grup spółek, druga obejmuje pakiet rozwiązań, których celem było usprawnienie funkcjonowania rad nadzorczych, a w zakres trzeciej wchodzi m.in. uporządkowanie przepisów dotyczących standardów staranności członków organów spółek czy doprecyzowania zasad obliczania kadencji i mandatu członków organów. Jak zaznaczył, wprowadza ona także przepisy, które mają pozbawić osoby skazane za przestępstwa korupcyjne możliwości zasiadania w organach spółek czy pełnienia w spółkach funkcji prokurenta.

Podkreślił, że w ustawie przyjęto tzw. doktrynę Rozenbluma, która przewiduje, że spółki w grupie kierują się wspólną strategią gospodarczą nastawioną na realizację wspólnego interesu, co porównał do współdziałania w drużynie piłkarskiej. Dodał, iż część ekspertów krytykujących ustawę opowiada się za postawieniem na pierwszym miejscu interesu spółki dominującej, który bezwzględnie góruje nad interesami pozostałych podmiotów w grupie.

Kanthak ocenił też, że krytyka przepisów ma w istotnej części charakter polityczny, nie merytoryczny, a resort dowiódł w trakcie prac nad ustawią, iż jest otwarty na wprowadzanie merytorycznych zmian do ustawy.

Sejm uchwalił nowelizację ustawy Kodeks spółek handlowych 9 lutego. Zawiera ona - obok zmian w samym Ksh - także zgłoszone przez klub PiS w trakcie drugiego czytania poprawki do Polskiego Ładu. Poprawki te modyfikują m.in. zasady ustalania dochodu przez przedsiębiorców dla celów składki zdrowotnej, zakładają, że roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Nowelizacja ustawy Kodeks spółek handlowych zwiększa uprawnienia rad nadzorczych, m.in. uszczegóławia prawo do żądania sporządzenia lub przekazania informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień. Ponadto porządkuje kwestię kadencji i mandatu członków organów menadżerskich, wprowadza przepis o obowiązku lojalności i zachowania tajemnicy nawet po wygaśnięciu kadencji członka rady nadzorczej oraz zasady osądu biznesowego. Jak wskazano w uzasadnieniu, wprowadzenie zasady biznesowej oceny sytuacji pozwoli definitywnie przesądzić o wyłączeniu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji organów, które okażą się błędne, o ile były one podejmowane w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje. (PAP)

autorka: Małgorzata Werner-Woś

mww/ mmu/